အိပ္ခ်္အုိင္ဗီြ ေ၀ဒနာရွင္မ်ားအတြက္ ARV လိုအပ္ဆဲ
ေအာင္ထက္/ ၉ ဒီဇင္ဘာ ၂၀၀၉ ေခတ္ျပိဳင္
http://www.khitpyaingnews.org/news/Dec09/091209f.php
အိပ္ခ်္အုိင္ဗီြ ကူးစက္ခံရသူမ်ားအေရး ေဆာင္ရြက္ေနၾကသည့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕အေျခစိုက္ အန္ဂ်ီအုိမ်ားသည္ တဖြဲ႔ႏွင့္တဖြဲ႔ ပြင့္လင္း႐ိုးသားစြာ အျပန္အလွန္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ၾကၿပီး ARV ေဆးမ်ား ပိုမိုျဖန္႔ျဖဴးႏိုင္ေစရန္ ေဆာင္ရြက္သင့္ေၾကာင္း အိပ္ခ်္အုိင္ဗီြ/ေအအိုင္ဒီအက္စ္ ေ၀ဒနာရွင္မ်ားကို ကူညီေစာင့္ေရွာက္ေနသူ မျဖဴျဖဴသင္းက ေျပာသည္။
“3D Fund အေနနဲ႔ အန္ဂ်ီအုိေတြကို ပံ့ပိုးေနတာ ဘယ္ေလာက္ၾကာၿပီလဲ မသိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ AZG သဇင္ေဆးခန္းေတြကို ARV ခ်ေပးတာ (၂) လေလာက္ပဲ ရိွပါေသးတယ္။ ဒါကလည္း အကန္႔အသတ္နဲ႔မို႔ လူနာေတြအတြက္ ထိေရာက္မႈ အားနည္းေနပါေသးတယ္” ဟု ၎က ေျပာသည္။
ၿဗိတိန္၊ ၾသစေၾတးလ် ဦးေဆာင္ အန္ဂ်ီအုိတခုျဖစ္သည့္ 3D Fund သည္ ျမန္မာျပည္အေျခစိုက္ အန္ဂ်ီအုိမ်ား၊ AZG ကဲ့သို႔ သာေကတ (သဇင္)၊ လိႈင္သာယာ (သဇင္)၊ အင္းစိန္ (သဇင္) ေဆးခန္းမ်ားသို႔ ယခုလပိုင္းမ်ားအတြင္း ARV ေဆး၀ါးမ်ား ေထာက္ပံ့လ်က္ရိွသည္။
လက္ရိွအေျခအေနတြင္ သာေကတ (သဇင္) ေဆးခန္းေရွ႕၌ ARV ေဆး၀ါးရရွိေရးအတြက္ ႀကိဳတင္စာရင္းေပးသြင္းရန္ ေစာင့္ဆိုင္းေနေသာ ေ၀ဒနာရွင္တို႔မွာ နံနက္ (၅) နာရီခန္႔ကတည္းက ေရာက္ရိွေနၾကကာ နံနက္ (၈) နာရီ ေဆးခန္းဖြင့္သည္ႏွင့္ စုၿပံဳတိုးေ၀ွ႔ၿပီး ARV စာရင္း၀င္ရန္ ေန႔စဥ္ ႀကိဳးစားေနရသည္ဟု အိပ္ခ်္အုိင္ဗြီ ေ၀ဒနာရွင္မ်ားက ေျပာသည္။
လာေရာက္တန္းစီေနၾကေသာ ေ၀ဒနာရွင္အမ်ားစုမွာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရိွ ရတနာ့ေမတၱာ၊ ပဲခူးၿမိဳ႕ရိွ မာရီစတုတ္ အင္တာေနရွင္နယ္၊ ဖ်ာပံုၿမိဳ႕ရိွ SEG ကဲ့သို႔ အန္ဂ်ီအုိမ်ားႏွင့္ ေဆး၀ါးရယူရာတြင္ အဆင္မေျပ၍ ယခုကဲ့သုိ႔ ေရာက္ရိွလာၾကသူမ်ားျဖစ္သည္။
“ေအအုိင္ဒီအက္စ္လူနာ ဘယ္ေလာက္မ်ားမ်ား တေန႔မွ (၁၀) ေယာက္ပဲ စာရင္းသြင္းႏိုင္တယ္။ တခါတရံ ဆရာ၀န္နည္းတဲ့ ရက္ဆို (၅) ေယာက္ (၆) ေယာက္ပဲ စာရင္း၀င္တယ္” ဟု တာ၀န္က် သူနာျပဳတဦးက ေျပာသည္။
ARV စာရင္း၀င္ပါက ေဆးစမ္းၿပီး တလအတြင္း ARV ေဆး ရာသက္ပန္ရရိွမည္ျဖစ္သည္။
အင္းစိန္ (သဇင္) ေဆးခန္း၌ ဒီဇင္ဘာလကုန္အထိ လူနာစာရင္းျပည့္ေနၿပီး လိႈင္သာယာ (သဇင္) ႏွင့္ သာေကတ (သဇင္) ေဆးခန္းတို႔၌ ေဆး၀ါးကိုယ္တာ အနည္းငယ္ က်န္ရိွေနေသးသည္ဟု သိရသည္။
အဆိုပါ အေျခအေနေၾကာင့္ အိပ္ခ်္အုိင္ဗြီ/ေအအုိင္ဒီအက္စ္ ေ၀ဒနာရွင္တို႔သည္ အစိုးရအသိအမွတ္ျပဳ သဇင္ေဆးခန္းမ်ား၌ ARV ရရိွႏိုး၊ အန္ဂ်ီအုိမ်ားထံမွ ARV ရရိွႏိုး စမ္းတ၀ါး၀ါးျဖင့္ အခက္အခဲမ်ိဳးစံုကို ရင္ဆိုင္ေနရသည္။
“အန္ဂ်ီအုိ အေတာ္မ်ားမ်ားဟာ လူနာေတြကို အတင္းကာေရာ Collect သာ လုပ္ေနၾကတယ္။ ARV ေဆးကို အလ်ဥ္မီေအာင္ ေပးႏိုင္တာ မဟုတ္ဘူး။ သူတို႔ကိုယ္တိုင္ အလံုးစံု အေထာက္အပံ့ မေပးႏိုင္ဘဲ လူနာေတြကို ဘယ္ကို မသြားရ၊ ဘယ္သူနဲ႔ မဆက္သြယ္ရနဲ႔ ခ်ဳပ္ကိုင္ထားၾကတယ္။ ဒီေတာ့ ARV နဲ႔ သက္တမ္းထိန္းေနရတဲ့ လူနာေတြဟာ စိတ္ဓာတ္ တစစပ်က္ယြင္းလာၿပီး တျဖဳတ္ျဖဳတ္ေသေနတယ္” ဟု မျဖဴျဖဴသင္းက ေျပာသည္။
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၌ အိပ္ခ်္အုိင္ဗြီ ေ၀ဘာဂီ ကူးစက္ေဆး႐ံု၊ မဂၤလာဒံု ကူးစက္ေဆး႐ံုတို႔ရွိၿပီး တေန႔လွ်င္ ပ်မ္းမွ် လူနာ (၅၀) ခန္႔ ေသဆံုးလ်က္ရိွေၾကာင္း၊ ေဆး႐ံုေဆးခန္းမေရာက္ဘဲ လူမသိ သူမသိ အေသခံေနသူတို႔ႏွင့္ဆိုလွ်င္ တႏိုင္ငံလံုး အတိုင္းအတာအရ ေန႔စဥ္ လူနာ ေထာင္ခ်ီ ေသဆံုးဖြယ္ရိွသည္ဟု ျပည္တြင္းမွ အထူးကုဆရာ၀န္ႀကီးတဦးက သံုးသပ္သည္။
Wednesday, December 9, 2009
Friday, December 4, 2009
The faces of two HIV positive patients
by Phyu Phyu Thin
http://www.mizzima.com/edop/commentary/3089-the-faces-of-two-hiv-positive-patients.html
Friday, 27 November 2009 07:58
I would like to tell you the stories of two hapless and vulnerable HIV patients in Burma.
The first is a female farmer hailing from Magwe Division. She contracted the deadly virus from a blood transfusion after being admitted to a hospital for a miscarriage. Not knowing how she contracted HIV, she accused her husband of having unprotected extra-marital sex. She did not accept her husband's protestations and continued with her accusations against him.
The truth only set in once two visitors appeared at their home with frail bodies covered with sores. They had come to apologize and disclose that they had donated blood to the hospital before learning of their own HIV positive status. Both husband and wife were shocked and stunned. Our network member, Ko Parlay, then visited them and provided counseling services. After that, they were sent to me.
In this way, this lady reached me in Rangoon. She had no place to stay. Staying at a monastery was not convenient, so she was sent to a home owned by my father and to the AZG clinic run by Medicines Sans Frontier (MSF) – where she was provided with ARV, an HIV medication.
Initially, the medicine drove her insane. She would run through the streets naked.
At the time of the blood transfusion she received six bottles of blood. The hospital charged 20,000 kyats (US$ 20) for a screening test per bottle. So, she had to pay a total of 120,000 kyats to the hospital for this service.
"I can't understand. I can't understand the virus infected me through the blood transfusion. You said the virus infected me through a blood transfusion. It means I bought this disease with my 120,000 kyats," she told me.
Unfortunately, as I came to learn, the tainted blood was in a 'window period' with no detectable anti-bodies at the time of the screening test.
The second story I wish to relate involves a little child. He was only five when I met him, and had also contracted the virus through a blood transfusion. He was so lovely. His father is a Lance Corporal and his mother a school teacher. He had been admitted to Mingaladon Military Hospital with dengue fever.
His blood donor was a friend of his father’s and an individual donor on some 60 previous occasions. But no one knew he had unprotected sex with a sex worker before he gave his blood to this little child. The blood donor did not reveal the incidence to the doctors on duty, and the blood of such a well-known and regular donor was assumed to be safe.
A blame game ensued between the child's father and doctors. The hospital claimed the parents had infected the child.
I rushed with the parents to the National Blood Test Centre in order to protect them from an incorrect blood test report by the hospital. The subsequent blood tests came back negative.
I assisted them in suing the doctors and lodging a complaint with a child rights organization.
Eventually, his nun grandmother took him from us, saying everything that had happened to him was due to his pre-determined destiny. I was taken aback by the passivism of our people.
These stories are but two of the multitude of cases that have been brought to by attention.
(The writer is a member of the National League for Democracy (NLD) and a leading member of an HIV/AIDS awareness program)
http://www.mizzima.com/edop/commentary/3089-the-faces-of-two-hiv-positive-patients.html
Friday, 27 November 2009 07:58
I would like to tell you the stories of two hapless and vulnerable HIV patients in Burma.
The first is a female farmer hailing from Magwe Division. She contracted the deadly virus from a blood transfusion after being admitted to a hospital for a miscarriage. Not knowing how she contracted HIV, she accused her husband of having unprotected extra-marital sex. She did not accept her husband's protestations and continued with her accusations against him.
The truth only set in once two visitors appeared at their home with frail bodies covered with sores. They had come to apologize and disclose that they had donated blood to the hospital before learning of their own HIV positive status. Both husband and wife were shocked and stunned. Our network member, Ko Parlay, then visited them and provided counseling services. After that, they were sent to me.
In this way, this lady reached me in Rangoon. She had no place to stay. Staying at a monastery was not convenient, so she was sent to a home owned by my father and to the AZG clinic run by Medicines Sans Frontier (MSF) – where she was provided with ARV, an HIV medication.
Initially, the medicine drove her insane. She would run through the streets naked.
At the time of the blood transfusion she received six bottles of blood. The hospital charged 20,000 kyats (US$ 20) for a screening test per bottle. So, she had to pay a total of 120,000 kyats to the hospital for this service.
"I can't understand. I can't understand the virus infected me through the blood transfusion. You said the virus infected me through a blood transfusion. It means I bought this disease with my 120,000 kyats," she told me.
Unfortunately, as I came to learn, the tainted blood was in a 'window period' with no detectable anti-bodies at the time of the screening test.
The second story I wish to relate involves a little child. He was only five when I met him, and had also contracted the virus through a blood transfusion. He was so lovely. His father is a Lance Corporal and his mother a school teacher. He had been admitted to Mingaladon Military Hospital with dengue fever.
His blood donor was a friend of his father’s and an individual donor on some 60 previous occasions. But no one knew he had unprotected sex with a sex worker before he gave his blood to this little child. The blood donor did not reveal the incidence to the doctors on duty, and the blood of such a well-known and regular donor was assumed to be safe.
A blame game ensued between the child's father and doctors. The hospital claimed the parents had infected the child.
I rushed with the parents to the National Blood Test Centre in order to protect them from an incorrect blood test report by the hospital. The subsequent blood tests came back negative.
I assisted them in suing the doctors and lodging a complaint with a child rights organization.
Eventually, his nun grandmother took him from us, saying everything that had happened to him was due to his pre-determined destiny. I was taken aback by the passivism of our people.
These stories are but two of the multitude of cases that have been brought to by attention.
(The writer is a member of the National League for Democracy (NLD) and a leading member of an HIV/AIDS awareness program)
Tuesday, December 1, 2009
RFA news on Dec 01, 2009
0
comments
Labels:
General news
NLD ေအအိုင္ဒီအက္စ္ေန႔ အခမ္းအနား
2009-12-01 RFA
ဒီဇင္ဘာလ ၁ ရက္ေန႔ က်ေရာက္တဲ့ ကမၻာ့ေအအိုင္ဒီအက္စ္ေန႔မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း အိပ္ခ်္အိုင္ဗီ ေဝဒနာသည္ေတြကို အကူအညီေပးေနတဲ့ အန္အယ္လ္ဒီအဖြဲ႔ဝင္ လူငယ္ေတြျဖစ္တဲ့ ကိုရာဇာနဲ႔ မျဖဴသင္းတုိ႔က ခုခံအားက်ဆင္းမႈေရာဂါ ကူးစက္ခံရတဲ့ ေဝဒနာသည္ေတြအတြက္ အခမ္းအနားတရပ္ကို အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ဗဟိုရံုးခ်ဳပ္မွာ က်င္းပေပးခဲ့ပါတယ္။
ဒီအခမ္းအနားမွာ ေရာက္ေနတဲ့ ကိုရာဇာက သူတို႔ ႀကိဳးပမ္းလုပ္ေဆာင္ေနရပံုနဲ႔ ေတြ႔ၾကံဳေနရတဲ့ အခက္အခဲကို အာအက္ဖ္ေအကို အခုလိုေျပာျပပါတယ္။
ကိုရာဇာ။ ။'အခုလက္ရွိ က်ေနာ္တို႔ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ တျခားအဖြဲ႔အစည္းေတြေတာ့ မေျပာတတ္ဘူးဗ်။ လူသားခ်င္း စာနာမႈဆိုင္ရာ ျဖစ္စဥ္ႀကီးထဲကေန က်ေနာ္တို႔ကို ဖယ္ထုတ္တယ္။ အစိုးရကလည္း ဖယ္ထုတ္တယ္၊ အန္ဂ်ီအိုေတြကလည္း ဖယ္ထုတ္တယ္။ ထုနဲ႔ထည္နဲ႔ က်ေနာ္တို႔ ဒီထဲမွာ ပါဝင္ပတ္သက္ေနတယ္။ က်ေနာ္တို႔ကို အတင္းဖယ္ထုတ္လို႔ မရဘူး။ က်ေနာ္တို႔ကို ဖယ္ထုတ္လိုက္ရင္ ဆိုးက်ိဳးေတြ အမ်ားႀကီး ျဖစ္လာလိမ့္မယ္ ဆိုတဲ့ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ ဒီအခမ္းအနားေလးကိုလုပ္တာပါ။ လူေတြစိတ္ထဲမွာ ရွိေနတဲ့ ဒီေရာဂါေဝဒနာသည္ေတြအေပၚ ျမင္တဲ့ ဆိုးရြားေနတဲ့အျမင္ ေတြကိုလည္း ဖယ္ထုတ္ဖို႔လိုတယ္။ အမ်ားႀကီးပဲ လုိအပ္တာေတြက။ က်ေနာ္တုိ႔ အကုန္လုပ္ရမယ္ဗ်။ က်ေနာ္တို႔ကို အန္အယ္လ္ဒီက ႏုိင္ငံေရးသမားေတြ ဘာညာ ျဖစ္ေနတဲ့အခါက်ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ကို ဘယ္အဖြဲ႔အစည္းကမွ မခ်ဥ္းကပ္ဘူး၊ ဘယ္သူကမွလည္း ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္လိုစိတ္ ရွိဟန္မတူဘူး။ အဲလို ျဖစ္ေနတယ္။ က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ မည္သူနဲ႔မဆို ေပါင္းမယ္။ အစိုးရနဲ႔လည္း ေပါင္းမယ္။ အန္ဂ်ီအိုနဲ႔လည္း ေပါင္းမယ္။ ႏိုင္ငံျခားေရာက္ေနတဲ့ ျမန္မာမိတ္ေဆြေတြနဲ႔လည္း ေပါင္းမယ္။ သို႔ေသာ္ က်ေနာ္တို႔ဆီကို မခ်ဥ္းကပ္ၾကဘူး၊ အဲလို ျဖစ္ေနတယ္'
AIDS ေဝဒနာသည္ေတြကိုအကူအညီေပးေနတဲ့ အန္အယ္လ္ဒီလူငယ္ ကိုရာဇာေျပာသြားတာပါ။
မျဖဴျဖဴသင္းကလည္း လူနာေတြအတြက္ သူတို႔အကူညီေပးေနတဲ့ ေနရာမွာ အင္အား မလုံေလာက္တာေၾကာင့္ အစိုးရအေနနဲ႔ေရာ ႏုိင္ငံတကာ အေနနဲ႔ပါ အကူအညီေတြ ေပးေစခ်င္ေၾကာင္း ေျပာျပပါတယ္။
မျဖဴျဖဴသင္း။ ။'ေဝဒနာ ခံစားေနရတဲ့ လူေတြအတြက္ကို အကူအညီ အမ်ားႀကီး လိုအပ္ေနတာ ရွိပါေသးတယ္။ အဓိကကေတာ့ ေအအာရ္ဗီြ ေဆးဝါးေတြ အမ်ားႀကီး လိုအပ္ေနေသးတယ္။ ေနာက္ အခုလက္ရွိ အေျခအေနကေတာ့ 3 D Fund ဝင္ေနတယ္ ဆိုေပမယ့္လည္း က်မတို႔ လူနာေတြအတြက္ကို ထင္ထင္ရွားရွားေပါ့ေနာ္။ ထူးထူးျခားျခား ေျဖရွင္းေပးႏိုင္တာ သိပ္မရွိေသးဘူးေပါ့။ ဒီေတာ့ ေဝဒနာ ခံစားေနတဲ့ သူေတြအတြက္ကို ဆက္လက္ၿပီးေတာ့ ဒီ ARV ေဆးဝါးေတြ ရရွိေအာင္၊ တျခားႏိုင္ငံေတြကလည္း ကူညီေဆာင္ရြက္ ေပးေစခ်င္ပါတယ္။ လုပ္ရမယ့္ တာဝန္ေတြရွိတာကေတာ့ အာဏာပိုင္အစိုးရေတြက ထိပ္ဆံုးပဲ။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔က မလုပ္တဲ့အခါက်ေတာ့ က်မတို႔မွာက ဘယ္လိုမ်ိဳး လုပ္ကိုင္ ေဆာင္ရြက္ေနရလဲဆိုေတာ့ ကိုယ့္အသိစိတ္နဲ႔ ကိုယ္ေပါ့ေနာ္။ ကိုယ္လုပ္ႏိုင္သေလာက္ကို ႀကိဳးစားၿပီးေတာ့ လုပ္ေနရတာ။ ထိေရာက္မႈ အတိုင္းအတာကေတာ့ တႏိုင္ငံလံုး အတိုင္းအတာနဲ႔က အမ်ားႀကီး လိုအပ္ပါေသးတယ္။ အစိုးရအေနနဲ႔က သူတို႔ လုပ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ သူတို႔တႏိုင္ငံလံုး အတိုင္းအတာနဲ႔လုပ္ဖို႔ အမ်ားႀကီး လိုအပ္ေနေသးတယ္'
ဒီကေန႔ အခမ္းအနားကို တက္ေရာက္ခဲ့တဲ့ ေအာင္လံၿမိဳ႔နယ္က အိပ္ခ်္အိုင္ဗီေရာဂါ ကူးစက္ခံထားရတဲ့ ေဝဒနာရွင္တဦးက သူ ကူးစက္ခံခဲ့ရပံုနဲ႔ တျခား ေရာဂါခံစားေနရသူေတြရဲ႔ ကိုယ္စား ေတြ႔ၾကံဳရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ အခက္အခဲေတြကို ခုလို ေျပာျပပါတယ္။
ေဝဒနာရွင္တဦး။ ။'က်ေနာ္ မိန္းမကိစၥ ရွဳပ္တာတို႔၊ အရုပ္ထိုးတာတို႔နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အဲ့ဒါနဲ႔ ရခဲ့တာပါ အကို။ က်ေနာ္တို႔ လိုအပ္တာေတာ့ အမ်ားႀကီးပဲ အကိုရ။ ေလာေလာဆယ္ေတာ့ မျဖဴျဖဴသင္းဆီကေန က်ေနာ္တို႔ကို ေပးေနတာ။ အခု ေလာေလာဆယ္ေတာ့ အမတို႔ကေန ေပးေနတာကေတာ့ ေနရာထိုင္ခင္းကေတာ့ ၾကပ္တာေပါ့။ အခုက လူက မ်ားလာေတာ့ ေနရာထိုင္ခင္းက မရွိဘူး။ ေနရာထိုင္ခင္း ခက္တယ္။ သူတို႔ကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ စားဖို႔ဘာဖို႔ ဆန္တို႔ ဆီ၊ ဆား၊ အခ်ိဳမႈန္႔ အကုန္လံုး ခ်က္ျပဳတ္စရာေတြ ဘာေတြကအစ ဝယ္ျခမ္း ေပးပါတယ္။ မျဖဴျဖဴသင္းက ေပးတာပါ။ ဘာမွ ပံ့ပိုးမႈ မရွိပါဘူး အကို။ ေလာေလာဆယ္ က်ေနာ္တို႔က မျဖဴျဖဴသင္းဆီက ေသာက္ေနရပါတယ္။ ဟုတ္ကဲ့ မျဖဴျဖဴသင္းဆီက ေလာေလာဆယ္ ပံုမွန္ ေသာက္ေနရပါတယ္။ တေန႔ကို ႏွစ္ႀကိမ္ေသာက္ရတယ္၊ မနက္ ၈ နာရီနဲ႔ ည ၈ နာရီ ေသာက္ရပါတယ္။ ဒီေဆး ျပတ္သြားလို႔ရွိရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔အကုန္ ဒုကၡေရာက္သြားမွာေပါ့ အကိုရာ'
ဒီကေန႔က်င္းပတဲ့ ကမၻာ့ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ေန႔ အခမ္းအနားကို အန္အယ္လ္ဒီ ပါတီဝင္ေတြ၊ ေဝဒနာရွင္ေတြ စုစုေပါင္း လူ ၂ဝဝ ေက်ာ္ တက္ေရာက္ခဲ့ၿပီး လူႀကီးပိုင္း ေခါင္းေဆာင္ေတြက ေဝဒနာသည္ေတြကို အားေပးစကား ေျပာၾကားခဲ့တယ္လို႔ သိရပါတယ္။
Irrawaddy interview with PPT
0
comments
Labels:
Interview
“အိမ္မွာေနရင္းကို ဒီေရာဂါ ကူးစက္ေနတာ”
Tuesday, 01 December 2009 19:04 ဧရာဝတီ အင္တာဗ်ဴး
ယေန႔သည္ ကမၻာ့ HIV/AIDS ေရာဂါ တိုက္ဖ်က္ေရးေန႔ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္အတြင္း အဆုိပါေဝဒနာ ခံစားေနရသူမ်ား၏ ဒုကၡ၊ မျဖဴျဖဴသင္း ကိုယ္တုိင္ ႀကံဳေတြ႕ေနရေသာ အခက္အခဲမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဧရာဝတီ သတင္းေထာက္ ေအးခ်မ္းေျမ့က ေမးျမန္းထားပါသည္။
မျဖဴျဖဴသင္းသည္ ၿပီးခဲ့သည့္ ၁၀ ႏွစ္ ဝန္းက်င္မွစတင္၍ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္၏ HIV/AIDS ေဝဒနာရွင္မ်ား ကူညီေစာင့္ေရွာက္ေရးႏွင့္ ပညာေပးေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားတြင္ ဦးေဆာင္ လုပ္ကုိင္ေနသူတဦး ျဖစ္သည္။
ေမး။ ။ ဒီႏွစ္ ကမၻာ့ HIV/AIDS ေရာဂါတိုက္ဖ်က္ေရးေန႔မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံအေနနဲ႔ HIV ေရာဂါ ျဖစ္ပြားႏႈန္း က်ဆင္းတယ္ဆိုၿပီး ေၾကညာထားတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး မျဖဴျဖဴသင္း ဘယ္လို ထင္ပါသလဲ။
ေျဖ။ ။ ျဖစ္ႏႈန္းက်တယ္ဆိုၿပီး ေၾကညာေပမယ့္ ဒီမွာက တိုင္းနဲ႔ ျပည္နယ္အသီးသီးမွာ ေသဆံုးတဲ့ သူေတြေကာ၊ ဒီေရာဂါကို သိပ္ၿပီးမသိေသးတဲ့သူေတြေကာ၊ ေရာဂါကိုသိၿပီး ေဆးဝါးကုသ ခံခ်င္တဲ့ သူေတြေကာ ရပ္တံ့သြားတယ္ လို႔မရွိဘူး။ က်မတို႔ စ လုပ္တဲ့ ၂၀၀၂ ခုႏွစ္ ေလာက္ကထက္စာရင္ ပိုပိုၿပီးေတာင္ မ်ားလာတယ္လို႔ ထင္ရတယ္။ က်မ ဒီကိစၥကို ကၽြမ္းက်င္တဲ့ ဆရာဝန္ တဦးနဲ႔ ေျပာျဖစ္တယ္။ သူက ဘာေျပာလဲဆိုေတာ့ ေရာဂါျဖစ္ႏႈန္းေတြ က်သြားတယ္ဆိုတာ၊ ေရာဂါျဖစ္ေနတဲ့သူေတြ ေသသြားလို႔ သာ က်သြားတယ္လို႔ ေျပာလို႔ရမယ္လို႔ ေျပာတယ္။
ေနာက္တခါ ပညာေပးမႈ အပိုင္းကလည္း တိုင္းနဲ႔ ျပည္နယ္အသီးသီးက ၿမိဳ႕ခံေတြနဲ႔ ပညာေပးေနလို႔သာေလ၊ သီးသန္႔သြားေပးဖို႔ဆိုရင္ မလြယ္ ဘူး။ NGO ေတြအေနနဲ႔လည္း အဲဒီလို သြားမယ္ဆိုရင္ အဆင့္ဆင့္စာတင္ရတာနဲ႔ ခရီးမေရာက္ဘူး။ တရားဝင္လုပ္ေနတဲ့ NGO ေတြ၊ PSI လိုဟာမ်ိဳး ေတြလည္း အစိုးရက ခြင့္ျပဳမွ သြားလို႔ရတယ္။
အရင္က ARV ေဆးမရွိေတာ့ လူနာေတြကို ေဆြးေႏြးႏွစ္သိမ့္ရံုပဲ လုပ္ရင္း ေသဆံုးသြားၾကတာ မ်ားတယ္။ အခုေတာ့ ARV ေဆးရွိလာေတာ့ ေသဆံုးႏႈန္းကေတာ့ နည္းသြားတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာျပည္ အေျခအေနနဲ႔ လံုေလာက္မႈကေတာ့ မရွိေသးတာ အမွန္ပဲ။ အခုလက္ရွိကို ေရာဂါအေၾကာင္း မသိေသးတာေတြ၊ ေဆးကုသလို႔ ရတယ္ဆိုတာကို မသိေသးတာေတြ ျမန္မာျပည္ အႏွံ႔အျပား ရွိေနတုန္းပဲ။ က်မတို႔ေတာင္ တုိင္းနဲ႔ ျပည္နယ္အသီးသီးက ကိုယ့္အဖြဲ႕ေတြ အကုန္လံုးကို ပညာေပးတဲ့ အစီအစဥ္ေတြ လုုပ္ထားလို႔ ဒီကုိ လူနာေတြ ေရာက္လာၾကတာပါ။
ေမး။ ။ တိုင္းနဲ႔ ျပည္နယ္အသီးသီးကို ပညာေပးဖို႔ လိုတယ္ဆိုေတာ့၊ အခုလက္ရွိအစိုးရက ရုပ္ျမင္သံၾကားတုိ႔ … လမ္းေထာင့္ေတြမွာ ေဘလ္ဘုတ္ေတြ၊ ပိုစတာေတြ ေထာင္တာတို႔နဲ႔ ပညာေပးတာကေကာ ထိေရာက္တယ္ ထင္လား။
ေျဖ။ ။ ထိေရာက္လား မထိေရာက္လားဆိုတာထက္ အစပိုင္း ၂၀၀၂ တုန္းကဆိုရင္ သူတို႔ လမ္းဆံု၊ လမ္းခြမွာ ကုရာနတၳိ ေဆးမရွိ ဆိုတာမ်ိဳးတင္တာ ေတြ႕ရတယ္။ အဲဒီတုန္းကဆို လူနာ ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားက ဒီဆိုင္းဘုတ္ေတြ ေတြ႕တာနဲ႔တင္ စိတ္ဓာတ္က်ၿပီး ေသသြားတာမ်ိဳးရွိတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၀ ႏွစ္ ေလာက္ကဆိုေတာ့ ဒီေရာဂါအေၾကာင္းလည္း သိပ္မသိေသးေတာ့ ေတာ္ေတာ္ႀကီး ေၾကာက္လန္႔ေန တုန္းပဲေလ။ တခ်ိဳ႕ဆို ဒီဆုိင္းဘုတ္ေတြဖတ္ၿပီး အိမ္ထဲမွာပဲ အေသခံလိုက္တဲ့သူေတြေတာင္ ရွိတယ္။ က်မတို႔ လုပ္စ ကေပါ့။
အခုေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ဝိုင္းဝန္းကူညီတိုက္ဖ်က္ေရး ဘာညာဆိုၿပီး ဆုိင္းဘုတ္ေတြတင္တာရွိတယ္။ ျပည္သူလူထုက ဒီဆိုင္းဘုတ္ေတြ ဖတ္ရတာေတာ့ ရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္လိုေဆးဝါး ကုသမႈ ခံယူရမယ္၊ ဘယ္သြားကုရမလဲ၊ ဘယ္ေဆးရံု ဘယ္ေဆးခန္း သြားကုရမလဲ ဆိုတာကအစ အခုအခ်ိန္ထိ မသိေသးတဲ့ သူေတြ အမ်ားႀကီးပဲ။ ဒါကို က်မတို႔က ၾကားထဲကေန ၿပီးေတာ့ ထိထိေရာက္ေရာက္၊ လမ္းေၾကာင္း မွန္မွန္နဲ႔ ကုသႏုိင္ဖို႔ ကူညီရတယ္။
ေမး။ ။ ARV ေဆးကုိ မျဖဴျဖဴသင္းတို႔ ဘယ္လိုပံုစံနဲ႔ ရွာေဖြေနရပါသလဲ။
ေျဖ။ ။ က်မတို႔က အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (NLD) ျဖစ္ေနေတာ့ ဘယ္သူကမွလည္း မကူညီဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔လည္း ဆိုေတာ့ NGO ေတြက ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ မပတ္သက္ရဘူးဆိုေတာ့ ဘယ္ NGO ကမွ က်မတို႔ကို မကူညီရဲဘူး။
က်မတို႔က ၾကားကေနၿပီး NGO ေတြမွာ ေဆးေပးတာေတြ႕ရင္ ႀကိဳးစားေပးတယ္။ အဲဒီ NGO ေတြက ရပ္သြားတယ္၊ ေဆးဆက္ မေပးေတာ့ဘူး ဆိုရင္ ဒီေဆး ေသာက္မွကို ျဖစ္မယ့္သူေတြ အတြက္ က်မတို႔က သူတို႔အသက္ဆက္ဖို႔ ကိုယ့္နည္းကိုယ့္ဟန္နဲ႔ ေဆးကို ရွာေဖြၿပီး တိုက္ထားရတယ္။ အဲဒီအခါမ်ိဳးမွာ ကိုယ့္သူငယ္ခ်င္းအခ်င္းခ်င္း ခက္ခက္ခဲခဲ ရန္ပံုေငြရွာရတယ္။ ေဆးေသာက္ ဖို႔တင္ မကဘူး သူတို႔ရဲ႕ ေနေရး ထုိင္ေရး၊ စားေရးေသာက္ေရး အတြက္ပါေပါ့။
အဲဒီေဆးကလည္း တလစာကို က်ပ္ ၂ ေသာင္းေက်ာ္နဲ႔ သံုးေသာင္းကေန ၁ သိန္းနီးပါးတန္အထိ ရွိတယ္။ သူက တသက္လံုး ေသာက္ရမွာေလ။ လူတေယာက္က ၂ ေသာင္းေက်ာ္ ၃ သံုးေသာင္းနီးပါးတန္ ေဆးနဲ႔ တည့္သြားၿပီဆိုရင္ေတာ့ ျပႆနာမရွိဘူး။ အဲဒီလုိမဟုတ္ဘဲ အဲဒီေဆးနဲ႔ မတည့္ဘူး ဆိုရင္ေတာ့ ေဆးေျပာင္းရတယ္။ အဲဒီေဆးက ၇ ေသာင္းနဲ႔ ၁ သိန္းၾကားမွာရွိတယ္။ အဲဒီလို လူက ၁၀၀ မွာ ၅ ေယာက္ ေလာက္ေတာ့ ရွိတယ္။
လူနာထဲမွာ ကိုယ့္ဘာသာ ေငြကုန္ေၾကးက်ခံႏုိင္တဲ့သူက ၁၀၀ မွာ ၂ ေယာက္ေလာက္ပဲ ရွိတယ္။ ဒီ HIV ေရာဂါဆိုတာက ပညာေပးမႈမရရွိတဲ့ သူေတြရယ္။ အသိပညာ ခ်ိဳ႕တဲ့တဲ့ သူေတြသာျဖစ္တာကိုး။ အဲဒီလို လူမ်ိဳး ဆိုတာကလည္း စီးပြားေရးကအစ ေတာ္ေတာ္ေလးကို ခၽြတ္ၿခံဳက်ခဲ့တဲ့သူေတြ ျဖစ္ေတာ့ ျမန္မာျပည္ မွာက ဝယ္ေသာက္ႏိုင္တယ္ ဆိုတဲ့သူက ေတာ္ေတာ္ေလးကို ရွားပါတယ္။ ေဘးက တေယာက္ေယာက္က ေထာက္ပံ့မွ ေသာက္ႏုိင္တာေလ။ လူေတြက စားေသာက္ဖို႔ေတာင္ မနည္း ရုန္းကန္ ေနရတာ ဆိုေတာ့ ဒီေဆးဝယ္ေသာက္ဖို႔ ဆိုတာက ေတာ္ေတာ္ေလးကို မလြယ္ကူတဲ့ကိစၥပဲ။
ေမး။ ။ အခု မျဖဴျဖဴသင္း ေစာင့္ေရွာက္ေနတဲ့ လူနာေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဘယ္လို အေျခအေနရွိလဲ။ လူနာေတြ ထပ္ထပ္ တိုးလာလားဆိုတာ ေျပာျပပါဦး။
ေျဖ။ ။ တိုးလာတာေပါ့ ..။ လူနာေတြ ထားစရာေတာင္ ေနရာမရွိေအာင္ဘဲ။ က်မတို႔က တိုင္းနဲ႔ ျပည္နယ္အသီးသီးမွာ ပညာ ေပးေနတာေတြ ဆက္လုပ္တယ္၊ ေနာက္ၿပီး မီဒီယာေတြ ကေန ေျပာတာေတြရွိတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒါေတြကို နားေထာင္မိတဲ့ သူေတြ၊ ကိုယ့္အဖြဲ႕အခ်င္းခ်င္း ေျပာျဖစ္တာေတြကေန တဆင့္ သိၾကၿပီး အခုေနာက္ပိုင္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေရာက္လာၾကတယ္။
က်မတို႔ အိမ္ ၃ လံုး ရွိတယ္။ လူကအေယာက္ ၁၀၀ ေလာက္ရွိတယ္။
တကယ္က အိမ္တလံုးမွာ ၅ ေယာက္၊ ၁၀ ေယာက္ အမ်ားဆံုးေနရမွာ။ ဒါေပမယ့္ ေနရာမရွိေတာ့ အေယာက္ ၄၀ ေလာက္ကို အိမ္တလံုးတည္းမွာ ျဖစ္သလိုေပါ့၊ တခ်ိဳ႕ဆို ၿခံထဲ ေနရာလြတ္ရင္ တဲေလးေတြ ထိုးေပါ့ … အဲဒီလိုပဲ ေနရတယ္။
ေမး။ ။ ၿမိဳ႕ေပၚမွာဆိုရင္ HIV ေရာဂါကို လိင္ဆက္ဆံရာကတဆင့္တို႔၊ မူးယစ္ေဆးဝါး အေၾကာထဲ ထိုးသြင္းလို႔ဆိုတာမ်ိဳး တို႔နဲ႔ ကူးစက္တာ အမ်ားဆံုးၾကားရတယ္။ နယ္ဘက္ေတြမွာ ကုေလ့ရွိတဲ့ အပ္ပုန္းထိုးၿပီး ေဆးကုေပးသူေတြေၾကာင့္ ကူးစက္ တာမ်ိဳးေကာ ၾကားရလား။ ႀကံဳရလား။
ေျဖ။ ။ ႀကံဳရတာေပါ့။ ၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္ေက်ာ္ေက်ာ္ .. အစပိုင္းတုန္းကဆိုရင္ လာတဲ့လူနာ ၁၀ ေယာက္မွာ ၇ ေယာက္၊ ၈ ေယာက္ေလာက္က အပ္ပုန္းေၾကာင့္ ကူးစက္ခံရတာ ေတြ႕ရတယ္။ မူးယစ္ေဆးေၾကာင့္ မဟုတ္ဘူးေနာ္။ ရြာေတြမွာ အပ္ပုန္း ဆိုတာက ဆရာဝန္လည္းမဟုတ္ဘူး၊ ေဆးမႉးလည္းမဟုတ္ဘူး ဒီတုိင္း ကုေနၾကတာ။ တခ်ိဳ႕ရြာေတြမွာ ႀကံဳေနရတယ္။
က်မတို႔က လူနာေတြကို ပညာေပးရတာေပါ့။ ဒီအပ္က ဘယ္ေလာက္မွတန္ဖိုးမရွိဘူး၊ တခါသံုးအပ္ မသံုးဘဲ ေရာဂါ ကူးစက္ရင္ ဘယ္လိုလုပ္မလဲ ဆိုတာမ်ိဳး ေျပာရတယ္။
ရန္ကုန္ပတ္ဝန္းက်င္၊ ေတာင္တြင္းႀကီး၊ ေရနံေခ်ာင္း၊ ေခ်ာက္ ပတ္ဝန္းက်င္က ၿမိဳ႕ေပၚမဟုတ္တဲ့ ရြာေတြ၊ ေနာက္ေတာ့ ခရမ္း၊ သံုးခြ … ၿမိဳ႕နဲ႔ ေတာ္ေတာ္ေလးေဝးတဲ့ ေဒသေတြ အကုန္လံုး ပါပဲ။ အေစာပိုင္းကေပါ့။ မိသားစုလုိက္ေတြေတာင္ ဒီအပ္ေၾကာင့္ ကူးတာေတာင္ ေတြ႕ရတယ္။
၂၀၀၂ ကေနစၿပီး တခါသံုးအပ္ေတြသံုးဖို႔ တျခား NGO ေတြေကာ၊ က်မတို႔ပါ ပညာေပးၾကတယ္။ ဆရာဝန္ေတြေကာ၊ က်န္းမာေရးမႉးေတြေကာ၊ တခ်ိဳ႕ အပ္ပုန္းသမားေတြပါ တခါသံုးအပ္ေတြ သံုးလာတာ ေတြ႕ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီလို သံုးလာတယ္ ဆိုတာေတာင္ နယ္ေတြကလူေတြ တက္လာလို႔ ေမးၾကည့္ရင္ တခ်ိဳ႕နယ္ေတြမွာ ဆရာဝန္ေတြကိုယ္တုိင္ အပ္ကို ျပန္ျပဳတ္ၿပီး သံုးေနတုန္းပဲ။ ဒါေပမယ့္ ခုေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ အပ္ကကူးတာထက္ လိင္ဆက္ဆံရာက ကူးစက္ႏႈန္းက ပိုမ်ားလာတာ ေတြ႕ရတယ္။
ေမး။ ။ အခုေနာက္ပိုင္းမွာ လိင္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အလုပ္လုပ္ကိုင္ သူေတြက HIV ျဖစ္ႏႈန္း ပို အျဖစ္မ်ားတယ္လို႔ ဆိုခ်င္တာလား။
ေျဖ။ ။ လိင္အလုပ္သမေတြတင္ မကေတာ့ဘူး သာမန္လက္လုပ္လက္စားေတြ၊ သူ႔ရဲ႕ မိသားစု၊ သူ႔ရဲ႕ ကေလးေတြပါ ျဖစ္လာ ႏိုင္တယ္။ အခုေနာက္ပိုင္းမွာက ဒီ လိင္အလုပ္လုပ္စားသူေတြက ေနရာေဒသ အတည္တက် မဟုတ္ေတာ့ဘဲ သြားလာ အလုပ္ လုပ္ကိုင္ စားေသာက္ေနၾကတာေလ။ ဥပမာ ဘုရားပြဲရွိတဲ့ ေနရာမ်ိဳးေတြေပါ့။ အဲဒီလိုမ်ိဳး အေျခအေနကေန ဒီရြာမွာရွိေနတဲ့ ကာလသားလူငယ္ေတြ၊ အသိပညာ မျပည့္ဝသူေတြကို ကူးစက္မယ္၊ အိမ္ေထာင္သည္လည္း ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္မယ္။ သူတို႔ရဲ႕ မိသားစုေတြကို ကူးမယ္။ အဲဒါမ်ိဳးေတြ အမ်ားႀကီးေတြ႕ရတယ္။
အခုဆိုရင္ တကယ့္ကိုရိုးသားတဲ့ ဧရာဝတီတုိင္းက လယ္ကြင္းထဲမွာ ေနေနတဲ့ သူေတြမွာပါျဖစ္ေနတယ္။ သူတို႔ေတြဆိုရင္ တကယ့္ကို ဘာအေပ်ာ္အပါးမွ မရွိဘူး။ တႏွစ္ပတ္လံုး လယ္ထဲဆင္းေနတဲ့ သူေတြမွာပါ ျဖစ္လာတာ။ သူတို႔ကေတာ့ အဓိက စီးပြားေရးေပါ့။ ျမန္မာျပည္မွာ စီးပြားေရး အရမ္းက်လာေတာ့ အမ်ိဳးသမီးေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ဒီ လိင္အလုပ္သမ အျဖစ္ လုပ္ကိုင္ လာရတယ္။ ေနာက္ၿပီး သူတို႔ေတြဆီ အထိ သြားစရာမလိုဘူး၊ သူတို႔က ကိုယ့္ဆီကို ေရာက္လာတာမ်ိဳးဆိုေတာ့ ဒီေရာဂါ ကူးစက္ဖို႔က ေတာ္ေတာ္ေလး လြယ္ကူတာ ေတြ႕ရတယ္။ အိမ္မွာေနရင္းကို ဒီေရာဂါ ကူးစက္ေနတာေပါ့။
အခုေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့… ၁၀ ေယာက္ေလာက္လာရင္၊ ၉ ေယာက္ေလာက္က လိင္ကေန တဆင့္ ကူးတာ ျဖစ္ေနတယ္။ ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေပါ့။ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ေသြးသြင္းရာကေန ကူးတယ္။ အပ္ေၾကာင့္ ကူးစက္တာလည္း ခုထိေတာ့ ရွိေနတုန္းပဲ။
ေမး။ ။ ဒီႏွစ္ ကမၻာ့ AIDS ေန႔ရဲ႕ ေဆာင္ပုဒ္က လူနာေတြကို ခြဲျခားဆက္ဆံတာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ လူထုကို ပညာေပးထားတာ ေတြ႕ရတယ္။ အခုလက္ရွိ ျမန္မာျပည္မွာ ဒီလို ေရာဂါျဖစ္သူေတြကို ခြဲျခားဆက္ဆံ တာမ်ိဳး ရွိေနတုန္းပဲလား။
ေျဖ။ ။ အမ်ားႀကီးရွိေနပါတယ္။ က်မတို႔အေတြ႕အႀကံဳအရဆို မိသားစုေတြက လက္မခံခ်င္လို႔ က်မတို႔ဆီ ပို႔လိုက္တာ အမ်ားႀကီးပဲ။ တခ်ိဳ႕ဆို က်မတို႔ဆီမွာ လူနာေတြ စုေနၾကတယ္။ အဲဒီလို စုေနၿပီးရင္ မိသားစုဆီကို မျပန္ခ်င္ၾကေတာ့့ဘူး။ ဘာလို႔လဲ ဆိုေတာ့ မိသားစုေတြရဲ႕ အၾကည့္ေတြ၊ နားလည္မႈ မေပးႏုိင္ တာေတြကို ခံႏိုင္ရည္ မရွိၾကဘူး။ အခုအခ်ိန္ထိ ပတ္ဝန္းက်င္နဲ႔ မိသားစုက ခြဲျခားဆက္ဆံတာေတြ ရွိေန တုန္းပဲ။ အဲဒါေတြကိုလည္း ေကာင္းေကာင္း ပညာမေပးႏုိင္ေသးဘူး။
က်မတို႔ အိမ္ေတြငွားေတာ့မယ္ ဆိုရင္ … ဒီေဝဒနာသည္ေတြ ထားဖို႔လို႔ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာလို႔ကို မရႏုိင္ ေသးဘူး။ အဲဒီလို ေျပာရင္ ငွားလို႔ကို မရတာ။ အဲဒီေလာက္ထိ ျဖစ္ေနေသးတာ။ ျပည္သူလူထုရဲ႕ အသိက ေတာ္ေတာ္ေလး နည္းေနေသးတယ္လို႔ ေျပာရမွာပဲ။
ေမး။ ။ မျဖဴျဖဴသင္းအေနနဲ႔ အခုလို ကမၻာ့ AIDS တုိက္ဖ်က္ေရး ေန႔မွာ ထူးထူးျခားျခား ေျပာခ်င္တာမ်ားရွိပါသလား။
ေျဖ။ ။ ဒီေန႔လို ကမၻာ့ HIV AIDS တုိက္ဖ်က္ေရးေန႔မွာ ေျပာခ်င္တာက၊ က်မတို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံက ေဝဒနာသည္ေတြက အကုန္လံုး ဘက္စံုခံစားရတာပါ။ ဒီစစ္အာဏာရွင္ရဲ႕ လက္ေအာက္မွာလည္း ေနေနရတယ္။ စားဝတ္ေနေရးမွာလည္း ခ်ိဳ႕တဲ့ၾကတယ္။ ဒီေတာ့ ႏိုင္ငံတကာက လ်စ္လွ်ဴရႈမထားဘဲ ဝိုင္းဝန္းၿပီး ကူညီေျဖရွင္းေပးပါ၊ က်မတို႔လို ျပည္တြင္းကလုပ္ေနတဲ့ သူေတြ အေနနဲ႔လည္း တတ္ႏိုင္ သေလာက္ ႀကိဳးစားၿပီး လုပ္ကိုင္သြားမယ္လို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ။
Tuesday, 01 December 2009 19:04 ဧရာဝတီ အင္တာဗ်ဴး
ယေန႔သည္ ကမၻာ့ HIV/AIDS ေရာဂါ တိုက္ဖ်က္ေရးေန႔ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္အတြင္း အဆုိပါေဝဒနာ ခံစားေနရသူမ်ား၏ ဒုကၡ၊ မျဖဴျဖဴသင္း ကိုယ္တုိင္ ႀကံဳေတြ႕ေနရေသာ အခက္အခဲမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဧရာဝတီ သတင္းေထာက္ ေအးခ်မ္းေျမ့က ေမးျမန္းထားပါသည္။
မျဖဴျဖဴသင္းသည္ ၿပီးခဲ့သည့္ ၁၀ ႏွစ္ ဝန္းက်င္မွစတင္၍ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္၏ HIV/AIDS ေဝဒနာရွင္မ်ား ကူညီေစာင့္ေရွာက္ေရးႏွင့္ ပညာေပးေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားတြင္ ဦးေဆာင္ လုပ္ကုိင္ေနသူတဦး ျဖစ္သည္။
ေမး။ ။ ဒီႏွစ္ ကမၻာ့ HIV/AIDS ေရာဂါတိုက္ဖ်က္ေရးေန႔မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံအေနနဲ႔ HIV ေရာဂါ ျဖစ္ပြားႏႈန္း က်ဆင္းတယ္ဆိုၿပီး ေၾကညာထားတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး မျဖဴျဖဴသင္း ဘယ္လို ထင္ပါသလဲ။
ေျဖ။ ။ ျဖစ္ႏႈန္းက်တယ္ဆိုၿပီး ေၾကညာေပမယ့္ ဒီမွာက တိုင္းနဲ႔ ျပည္နယ္အသီးသီးမွာ ေသဆံုးတဲ့ သူေတြေကာ၊ ဒီေရာဂါကို သိပ္ၿပီးမသိေသးတဲ့သူေတြေကာ၊ ေရာဂါကိုသိၿပီး ေဆးဝါးကုသ ခံခ်င္တဲ့ သူေတြေကာ ရပ္တံ့သြားတယ္ လို႔မရွိဘူး။ က်မတို႔ စ လုပ္တဲ့ ၂၀၀၂ ခုႏွစ္ ေလာက္ကထက္စာရင္ ပိုပိုၿပီးေတာင္ မ်ားလာတယ္လို႔ ထင္ရတယ္။ က်မ ဒီကိစၥကို ကၽြမ္းက်င္တဲ့ ဆရာဝန္ တဦးနဲ႔ ေျပာျဖစ္တယ္။ သူက ဘာေျပာလဲဆိုေတာ့ ေရာဂါျဖစ္ႏႈန္းေတြ က်သြားတယ္ဆိုတာ၊ ေရာဂါျဖစ္ေနတဲ့သူေတြ ေသသြားလို႔ သာ က်သြားတယ္လို႔ ေျပာလို႔ရမယ္လို႔ ေျပာတယ္။
ေနာက္တခါ ပညာေပးမႈ အပိုင္းကလည္း တိုင္းနဲ႔ ျပည္နယ္အသီးသီးက ၿမိဳ႕ခံေတြနဲ႔ ပညာေပးေနလို႔သာေလ၊ သီးသန္႔သြားေပးဖို႔ဆိုရင္ မလြယ္ ဘူး။ NGO ေတြအေနနဲ႔လည္း အဲဒီလို သြားမယ္ဆိုရင္ အဆင့္ဆင့္စာတင္ရတာနဲ႔ ခရီးမေရာက္ဘူး။ တရားဝင္လုပ္ေနတဲ့ NGO ေတြ၊ PSI လိုဟာမ်ိဳး ေတြလည္း အစိုးရက ခြင့္ျပဳမွ သြားလို႔ရတယ္။
အရင္က ARV ေဆးမရွိေတာ့ လူနာေတြကို ေဆြးေႏြးႏွစ္သိမ့္ရံုပဲ လုပ္ရင္း ေသဆံုးသြားၾကတာ မ်ားတယ္။ အခုေတာ့ ARV ေဆးရွိလာေတာ့ ေသဆံုးႏႈန္းကေတာ့ နည္းသြားတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာျပည္ အေျခအေနနဲ႔ လံုေလာက္မႈကေတာ့ မရွိေသးတာ အမွန္ပဲ။ အခုလက္ရွိကို ေရာဂါအေၾကာင္း မသိေသးတာေတြ၊ ေဆးကုသလို႔ ရတယ္ဆိုတာကို မသိေသးတာေတြ ျမန္မာျပည္ အႏွံ႔အျပား ရွိေနတုန္းပဲ။ က်မတို႔ေတာင္ တုိင္းနဲ႔ ျပည္နယ္အသီးသီးက ကိုယ့္အဖြဲ႕ေတြ အကုန္လံုးကို ပညာေပးတဲ့ အစီအစဥ္ေတြ လုုပ္ထားလို႔ ဒီကုိ လူနာေတြ ေရာက္လာၾကတာပါ။
ေမး။ ။ တိုင္းနဲ႔ ျပည္နယ္အသီးသီးကို ပညာေပးဖို႔ လိုတယ္ဆိုေတာ့၊ အခုလက္ရွိအစိုးရက ရုပ္ျမင္သံၾကားတုိ႔ … လမ္းေထာင့္ေတြမွာ ေဘလ္ဘုတ္ေတြ၊ ပိုစတာေတြ ေထာင္တာတို႔နဲ႔ ပညာေပးတာကေကာ ထိေရာက္တယ္ ထင္လား။
ေျဖ။ ။ ထိေရာက္လား မထိေရာက္လားဆိုတာထက္ အစပိုင္း ၂၀၀၂ တုန္းကဆိုရင္ သူတို႔ လမ္းဆံု၊ လမ္းခြမွာ ကုရာနတၳိ ေဆးမရွိ ဆိုတာမ်ိဳးတင္တာ ေတြ႕ရတယ္။ အဲဒီတုန္းကဆို လူနာ ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားက ဒီဆိုင္းဘုတ္ေတြ ေတြ႕တာနဲ႔တင္ စိတ္ဓာတ္က်ၿပီး ေသသြားတာမ်ိဳးရွိတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၀ ႏွစ္ ေလာက္ကဆိုေတာ့ ဒီေရာဂါအေၾကာင္းလည္း သိပ္မသိေသးေတာ့ ေတာ္ေတာ္ႀကီး ေၾကာက္လန္႔ေန တုန္းပဲေလ။ တခ်ိဳ႕ဆို ဒီဆုိင္းဘုတ္ေတြဖတ္ၿပီး အိမ္ထဲမွာပဲ အေသခံလိုက္တဲ့သူေတြေတာင္ ရွိတယ္။ က်မတို႔ လုပ္စ ကေပါ့။
အခုေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ဝိုင္းဝန္းကူညီတိုက္ဖ်က္ေရး ဘာညာဆိုၿပီး ဆုိင္းဘုတ္ေတြတင္တာရွိတယ္။ ျပည္သူလူထုက ဒီဆိုင္းဘုတ္ေတြ ဖတ္ရတာေတာ့ ရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္လိုေဆးဝါး ကုသမႈ ခံယူရမယ္၊ ဘယ္သြားကုရမလဲ၊ ဘယ္ေဆးရံု ဘယ္ေဆးခန္း သြားကုရမလဲ ဆိုတာကအစ အခုအခ်ိန္ထိ မသိေသးတဲ့ သူေတြ အမ်ားႀကီးပဲ။ ဒါကို က်မတို႔က ၾကားထဲကေန ၿပီးေတာ့ ထိထိေရာက္ေရာက္၊ လမ္းေၾကာင္း မွန္မွန္နဲ႔ ကုသႏုိင္ဖို႔ ကူညီရတယ္။
ေမး။ ။ ARV ေဆးကုိ မျဖဴျဖဴသင္းတို႔ ဘယ္လိုပံုစံနဲ႔ ရွာေဖြေနရပါသလဲ။
ေျဖ။ ။ က်မတို႔က အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (NLD) ျဖစ္ေနေတာ့ ဘယ္သူကမွလည္း မကူညီဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔လည္း ဆိုေတာ့ NGO ေတြက ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ မပတ္သက္ရဘူးဆိုေတာ့ ဘယ္ NGO ကမွ က်မတို႔ကို မကူညီရဲဘူး။
က်မတို႔က ၾကားကေနၿပီး NGO ေတြမွာ ေဆးေပးတာေတြ႕ရင္ ႀကိဳးစားေပးတယ္။ အဲဒီ NGO ေတြက ရပ္သြားတယ္၊ ေဆးဆက္ မေပးေတာ့ဘူး ဆိုရင္ ဒီေဆး ေသာက္မွကို ျဖစ္မယ့္သူေတြ အတြက္ က်မတို႔က သူတို႔အသက္ဆက္ဖို႔ ကိုယ့္နည္းကိုယ့္ဟန္နဲ႔ ေဆးကို ရွာေဖြၿပီး တိုက္ထားရတယ္။ အဲဒီအခါမ်ိဳးမွာ ကိုယ့္သူငယ္ခ်င္းအခ်င္းခ်င္း ခက္ခက္ခဲခဲ ရန္ပံုေငြရွာရတယ္။ ေဆးေသာက္ ဖို႔တင္ မကဘူး သူတို႔ရဲ႕ ေနေရး ထုိင္ေရး၊ စားေရးေသာက္ေရး အတြက္ပါေပါ့။
အဲဒီေဆးကလည္း တလစာကို က်ပ္ ၂ ေသာင္းေက်ာ္နဲ႔ သံုးေသာင္းကေန ၁ သိန္းနီးပါးတန္အထိ ရွိတယ္။ သူက တသက္လံုး ေသာက္ရမွာေလ။ လူတေယာက္က ၂ ေသာင္းေက်ာ္ ၃ သံုးေသာင္းနီးပါးတန္ ေဆးနဲ႔ တည့္သြားၿပီဆိုရင္ေတာ့ ျပႆနာမရွိဘူး။ အဲဒီလုိမဟုတ္ဘဲ အဲဒီေဆးနဲ႔ မတည့္ဘူး ဆိုရင္ေတာ့ ေဆးေျပာင္းရတယ္။ အဲဒီေဆးက ၇ ေသာင္းနဲ႔ ၁ သိန္းၾကားမွာရွိတယ္။ အဲဒီလို လူက ၁၀၀ မွာ ၅ ေယာက္ ေလာက္ေတာ့ ရွိတယ္။
လူနာထဲမွာ ကိုယ့္ဘာသာ ေငြကုန္ေၾကးက်ခံႏုိင္တဲ့သူက ၁၀၀ မွာ ၂ ေယာက္ေလာက္ပဲ ရွိတယ္။ ဒီ HIV ေရာဂါဆိုတာက ပညာေပးမႈမရရွိတဲ့ သူေတြရယ္။ အသိပညာ ခ်ိဳ႕တဲ့တဲ့ သူေတြသာျဖစ္တာကိုး။ အဲဒီလို လူမ်ိဳး ဆိုတာကလည္း စီးပြားေရးကအစ ေတာ္ေတာ္ေလးကို ခၽြတ္ၿခံဳက်ခဲ့တဲ့သူေတြ ျဖစ္ေတာ့ ျမန္မာျပည္ မွာက ဝယ္ေသာက္ႏိုင္တယ္ ဆိုတဲ့သူက ေတာ္ေတာ္ေလးကို ရွားပါတယ္။ ေဘးက တေယာက္ေယာက္က ေထာက္ပံ့မွ ေသာက္ႏုိင္တာေလ။ လူေတြက စားေသာက္ဖို႔ေတာင္ မနည္း ရုန္းကန္ ေနရတာ ဆိုေတာ့ ဒီေဆးဝယ္ေသာက္ဖို႔ ဆိုတာက ေတာ္ေတာ္ေလးကို မလြယ္ကူတဲ့ကိစၥပဲ။
ေမး။ ။ အခု မျဖဴျဖဴသင္း ေစာင့္ေရွာက္ေနတဲ့ လူနာေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဘယ္လို အေျခအေနရွိလဲ။ လူနာေတြ ထပ္ထပ္ တိုးလာလားဆိုတာ ေျပာျပပါဦး။
ေျဖ။ ။ တိုးလာတာေပါ့ ..။ လူနာေတြ ထားစရာေတာင္ ေနရာမရွိေအာင္ဘဲ။ က်မတို႔က တိုင္းနဲ႔ ျပည္နယ္အသီးသီးမွာ ပညာ ေပးေနတာေတြ ဆက္လုပ္တယ္၊ ေနာက္ၿပီး မီဒီယာေတြ ကေန ေျပာတာေတြရွိတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒါေတြကို နားေထာင္မိတဲ့ သူေတြ၊ ကိုယ့္အဖြဲ႕အခ်င္းခ်င္း ေျပာျဖစ္တာေတြကေန တဆင့္ သိၾကၿပီး အခုေနာက္ပိုင္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေရာက္လာၾကတယ္။
က်မတို႔ အိမ္ ၃ လံုး ရွိတယ္။ လူကအေယာက္ ၁၀၀ ေလာက္ရွိတယ္။
တကယ္က အိမ္တလံုးမွာ ၅ ေယာက္၊ ၁၀ ေယာက္ အမ်ားဆံုးေနရမွာ။ ဒါေပမယ့္ ေနရာမရွိေတာ့ အေယာက္ ၄၀ ေလာက္ကို အိမ္တလံုးတည္းမွာ ျဖစ္သလိုေပါ့၊ တခ်ိဳ႕ဆို ၿခံထဲ ေနရာလြတ္ရင္ တဲေလးေတြ ထိုးေပါ့ … အဲဒီလိုပဲ ေနရတယ္။
ေမး။ ။ ၿမိဳ႕ေပၚမွာဆိုရင္ HIV ေရာဂါကို လိင္ဆက္ဆံရာကတဆင့္တို႔၊ မူးယစ္ေဆးဝါး အေၾကာထဲ ထိုးသြင္းလို႔ဆိုတာမ်ိဳး တို႔နဲ႔ ကူးစက္တာ အမ်ားဆံုးၾကားရတယ္။ နယ္ဘက္ေတြမွာ ကုေလ့ရွိတဲ့ အပ္ပုန္းထိုးၿပီး ေဆးကုေပးသူေတြေၾကာင့္ ကူးစက္ တာမ်ိဳးေကာ ၾကားရလား။ ႀကံဳရလား။
ေျဖ။ ။ ႀကံဳရတာေပါ့။ ၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္ေက်ာ္ေက်ာ္ .. အစပိုင္းတုန္းကဆိုရင္ လာတဲ့လူနာ ၁၀ ေယာက္မွာ ၇ ေယာက္၊ ၈ ေယာက္ေလာက္က အပ္ပုန္းေၾကာင့္ ကူးစက္ခံရတာ ေတြ႕ရတယ္။ မူးယစ္ေဆးေၾကာင့္ မဟုတ္ဘူးေနာ္။ ရြာေတြမွာ အပ္ပုန္း ဆိုတာက ဆရာဝန္လည္းမဟုတ္ဘူး၊ ေဆးမႉးလည္းမဟုတ္ဘူး ဒီတုိင္း ကုေနၾကတာ။ တခ်ိဳ႕ရြာေတြမွာ ႀကံဳေနရတယ္။
က်မတို႔က လူနာေတြကို ပညာေပးရတာေပါ့။ ဒီအပ္က ဘယ္ေလာက္မွတန္ဖိုးမရွိဘူး၊ တခါသံုးအပ္ မသံုးဘဲ ေရာဂါ ကူးစက္ရင္ ဘယ္လိုလုပ္မလဲ ဆိုတာမ်ိဳး ေျပာရတယ္။
ရန္ကုန္ပတ္ဝန္းက်င္၊ ေတာင္တြင္းႀကီး၊ ေရနံေခ်ာင္း၊ ေခ်ာက္ ပတ္ဝန္းက်င္က ၿမိဳ႕ေပၚမဟုတ္တဲ့ ရြာေတြ၊ ေနာက္ေတာ့ ခရမ္း၊ သံုးခြ … ၿမိဳ႕နဲ႔ ေတာ္ေတာ္ေလးေဝးတဲ့ ေဒသေတြ အကုန္လံုး ပါပဲ။ အေစာပိုင္းကေပါ့။ မိသားစုလုိက္ေတြေတာင္ ဒီအပ္ေၾကာင့္ ကူးတာေတာင္ ေတြ႕ရတယ္။
၂၀၀၂ ကေနစၿပီး တခါသံုးအပ္ေတြသံုးဖို႔ တျခား NGO ေတြေကာ၊ က်မတို႔ပါ ပညာေပးၾကတယ္။ ဆရာဝန္ေတြေကာ၊ က်န္းမာေရးမႉးေတြေကာ၊ တခ်ိဳ႕ အပ္ပုန္းသမားေတြပါ တခါသံုးအပ္ေတြ သံုးလာတာ ေတြ႕ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီလို သံုးလာတယ္ ဆိုတာေတာင္ နယ္ေတြကလူေတြ တက္လာလို႔ ေမးၾကည့္ရင္ တခ်ိဳ႕နယ္ေတြမွာ ဆရာဝန္ေတြကိုယ္တုိင္ အပ္ကို ျပန္ျပဳတ္ၿပီး သံုးေနတုန္းပဲ။ ဒါေပမယ့္ ခုေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ အပ္ကကူးတာထက္ လိင္ဆက္ဆံရာက ကူးစက္ႏႈန္းက ပိုမ်ားလာတာ ေတြ႕ရတယ္။
ေမး။ ။ အခုေနာက္ပိုင္းမွာ လိင္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အလုပ္လုပ္ကိုင္ သူေတြက HIV ျဖစ္ႏႈန္း ပို အျဖစ္မ်ားတယ္လို႔ ဆိုခ်င္တာလား။
ေျဖ။ ။ လိင္အလုပ္သမေတြတင္ မကေတာ့ဘူး သာမန္လက္လုပ္လက္စားေတြ၊ သူ႔ရဲ႕ မိသားစု၊ သူ႔ရဲ႕ ကေလးေတြပါ ျဖစ္လာ ႏိုင္တယ္။ အခုေနာက္ပိုင္းမွာက ဒီ လိင္အလုပ္လုပ္စားသူေတြက ေနရာေဒသ အတည္တက် မဟုတ္ေတာ့ဘဲ သြားလာ အလုပ္ လုပ္ကိုင္ စားေသာက္ေနၾကတာေလ။ ဥပမာ ဘုရားပြဲရွိတဲ့ ေနရာမ်ိဳးေတြေပါ့။ အဲဒီလိုမ်ိဳး အေျခအေနကေန ဒီရြာမွာရွိေနတဲ့ ကာလသားလူငယ္ေတြ၊ အသိပညာ မျပည့္ဝသူေတြကို ကူးစက္မယ္၊ အိမ္ေထာင္သည္လည္း ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္မယ္။ သူတို႔ရဲ႕ မိသားစုေတြကို ကူးမယ္။ အဲဒါမ်ိဳးေတြ အမ်ားႀကီးေတြ႕ရတယ္။
အခုဆိုရင္ တကယ့္ကိုရိုးသားတဲ့ ဧရာဝတီတုိင္းက လယ္ကြင္းထဲမွာ ေနေနတဲ့ သူေတြမွာပါျဖစ္ေနတယ္။ သူတို႔ေတြဆိုရင္ တကယ့္ကို ဘာအေပ်ာ္အပါးမွ မရွိဘူး။ တႏွစ္ပတ္လံုး လယ္ထဲဆင္းေနတဲ့ သူေတြမွာပါ ျဖစ္လာတာ။ သူတို႔ကေတာ့ အဓိက စီးပြားေရးေပါ့။ ျမန္မာျပည္မွာ စီးပြားေရး အရမ္းက်လာေတာ့ အမ်ိဳးသမီးေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ဒီ လိင္အလုပ္သမ အျဖစ္ လုပ္ကိုင္ လာရတယ္။ ေနာက္ၿပီး သူတို႔ေတြဆီ အထိ သြားစရာမလိုဘူး၊ သူတို႔က ကိုယ့္ဆီကို ေရာက္လာတာမ်ိဳးဆိုေတာ့ ဒီေရာဂါ ကူးစက္ဖို႔က ေတာ္ေတာ္ေလး လြယ္ကူတာ ေတြ႕ရတယ္။ အိမ္မွာေနရင္းကို ဒီေရာဂါ ကူးစက္ေနတာေပါ့။
အခုေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့… ၁၀ ေယာက္ေလာက္လာရင္၊ ၉ ေယာက္ေလာက္က လိင္ကေန တဆင့္ ကူးတာ ျဖစ္ေနတယ္။ ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေပါ့။ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ေသြးသြင္းရာကေန ကူးတယ္။ အပ္ေၾကာင့္ ကူးစက္တာလည္း ခုထိေတာ့ ရွိေနတုန္းပဲ။
ေမး။ ။ ဒီႏွစ္ ကမၻာ့ AIDS ေန႔ရဲ႕ ေဆာင္ပုဒ္က လူနာေတြကို ခြဲျခားဆက္ဆံတာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ လူထုကို ပညာေပးထားတာ ေတြ႕ရတယ္။ အခုလက္ရွိ ျမန္မာျပည္မွာ ဒီလို ေရာဂါျဖစ္သူေတြကို ခြဲျခားဆက္ဆံ တာမ်ိဳး ရွိေနတုန္းပဲလား။
ေျဖ။ ။ အမ်ားႀကီးရွိေနပါတယ္။ က်မတို႔အေတြ႕အႀကံဳအရဆို မိသားစုေတြက လက္မခံခ်င္လို႔ က်မတို႔ဆီ ပို႔လိုက္တာ အမ်ားႀကီးပဲ။ တခ်ိဳ႕ဆို က်မတို႔ဆီမွာ လူနာေတြ စုေနၾကတယ္။ အဲဒီလို စုေနၿပီးရင္ မိသားစုဆီကို မျပန္ခ်င္ၾကေတာ့့ဘူး။ ဘာလို႔လဲ ဆိုေတာ့ မိသားစုေတြရဲ႕ အၾကည့္ေတြ၊ နားလည္မႈ မေပးႏုိင္ တာေတြကို ခံႏိုင္ရည္ မရွိၾကဘူး။ အခုအခ်ိန္ထိ ပတ္ဝန္းက်င္နဲ႔ မိသားစုက ခြဲျခားဆက္ဆံတာေတြ ရွိေန တုန္းပဲ။ အဲဒါေတြကိုလည္း ေကာင္းေကာင္း ပညာမေပးႏုိင္ေသးဘူး။
က်မတို႔ အိမ္ေတြငွားေတာ့မယ္ ဆိုရင္ … ဒီေဝဒနာသည္ေတြ ထားဖို႔လို႔ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာလို႔ကို မရႏုိင္ ေသးဘူး။ အဲဒီလို ေျပာရင္ ငွားလို႔ကို မရတာ။ အဲဒီေလာက္ထိ ျဖစ္ေနေသးတာ။ ျပည္သူလူထုရဲ႕ အသိက ေတာ္ေတာ္ေလး နည္းေနေသးတယ္လို႔ ေျပာရမွာပဲ။
ေမး။ ။ မျဖဴျဖဴသင္းအေနနဲ႔ အခုလို ကမၻာ့ AIDS တုိက္ဖ်က္ေရး ေန႔မွာ ထူးထူးျခားျခား ေျပာခ်င္တာမ်ားရွိပါသလား။
ေျဖ။ ။ ဒီေန႔လို ကမၻာ့ HIV AIDS တုိက္ဖ်က္ေရးေန႔မွာ ေျပာခ်င္တာက၊ က်မတို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံက ေဝဒနာသည္ေတြက အကုန္လံုး ဘက္စံုခံစားရတာပါ။ ဒီစစ္အာဏာရွင္ရဲ႕ လက္ေအာက္မွာလည္း ေနေနရတယ္။ စားဝတ္ေနေရးမွာလည္း ခ်ိဳ႕တဲ့ၾကတယ္။ ဒီေတာ့ ႏိုင္ငံတကာက လ်စ္လွ်ဴရႈမထားဘဲ ဝိုင္းဝန္းၿပီး ကူညီေျဖရွင္းေပးပါ၊ က်မတို႔လို ျပည္တြင္းကလုပ္ေနတဲ့ သူေတြ အေနနဲ႔လည္း တတ္ႏိုင္ သေလာက္ ႀကိဳးစားၿပီး လုပ္ကိုင္သြားမယ္လို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ။
news on VOA
0
comments
Labels:
General news
ျမန္မာျပည္ ေအအုိင္ဒီအက္စ္ ေရာဂါသည္နဲ႔ ေဆး မမွ်ေသး
01 December 2009 VOA
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ HIV/AIDS ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈႏႈန္းနဲ႔ ၾကည့္႐ႈေစာင့္ေရွာက္ႏုိင္မႈႏႈန္း မမွ်မတ ျဖစ္ေနတဲ့အေၾကာင္း ေရာဂါ ေ၀ဒနာရွင္ေတြကုိ ၾကည့္႐ႈေစာင့္ေရွာက္ေပးေနတဲ့ ေစတနာ့၀န္ထမ္းေတြက ေျပာပါတယ္။ ဒီကေန႔ က်ေရာက္တဲ့ ကမၻာ့ AIDS ေန႔ အထိမ္းအမွတ္ေန႔မွာ အခုလုိ ေျပာဆုိလုိက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အျပည့္အစုံကုိ ဆက္သြယ္စုံစမ္းထားတဲ့ ကုိေဇာ္၀င္းလႈိင္က တင္ျပေပးထားပါတယ္။
HIV/AIDS ေရာဂါ ပေပ်ာက္ေရးအတြက္ စစ္အစုိးရ အေနနဲ႔ ျပည္တြင္း ျပည္ပက လူမႈအဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႔ ပူးေပါင္း လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့အေၾကာင္း သတင္းစာ ေခါင္းႀကီးပုိင္းေတြမွာ အက်ယ္တ၀င့္ ေရးသားေဖာ္ျပေနေပမဲ့ တကယ္ ေရာဂါကူးစက္ ေနသူေတြကုိ လုံေလာက္တဲ့ ေဆး၀ါးကုသမႈ ေပးႏုိင္ျခင္း မရွိဘူးလုိ႔ ေ၀ဒနာရွင္ေတြကုိ ႏွစ္ရွည္လမ်ား ၾကည့္႐ႈေစာင့္ေရွာက္ေပးေနသူ ေစတနာ့၀န္ထမ္း မျဖဴျဖဴသင္းက ေျပာပါတယ္။
“တကယ့္ တကယ္ ေျပာရမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈနဲ႔ ေဆး၀ါးကုသမႈ ခံရတဲ့ႏႈန္းက အမ်ားႀကီးကို ကြာဟခ်က္ ရွိေနေသးတယ္။ တကယ္တမ္း တုိင္းနဲ႔ျပည္နယ္ အသီးသီးက လက္လွမ္းမမီတဲ့ ေဒသေတြမွာ ေရာဂါေ၀ဒနာ ခံစားေနရတဲ့သူေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေန႔စဥ္နဲ႔အမွ် ေသဆုံးေနၾကရတာေတြလည္း ရွိေနတယ္။ အဲလိုပဲ ေန႔စဥ္နဲ႔အမွ် မသိဘဲနဲ႔ကို၊ ကြန္ဒုံးဆုိတာလည္း မသိဘူး၊ ဘယ္လို ကာကြယ္ရမလဲ ဆုိတာလည္း မသိဘဲနဲ႔ ဒီေရာဂါ ကူးစက္ေနတာေတြလည္း အမ်ားႀကီးရွိေနတာ ေတြ႕ေနရတုန္းပဲ။
“အခု လက္ရွိအေျခအေနမွာ ဆိုရင္ လြန္ခဲ့တဲ့ ေလးငါးေျခာက္ႏွစ္ ခုႏွစ္ႏွစ္ေလာက္က ၀င္ထားတဲ့ ေရာဂါေတြက အခုဆုိရင္ ARV ေဆး၀ါးေတြ လုိအပ္ေနတာ ေတြ႕ေနရတယ္။ အဲဒီလုိလူေတြကလည္း ဒီမွာ ARV ေဆး၀ါး ရရွိဖို႔အတြက္ ႀကိဳးစားတဲ့ေနရာမွာ ARV ေဆး၀ါး လုံေလာက္မႈ မရွိဘူး။ ၿပီးေတာ့ ေဆးေပးႏုိင္တဲ့ အင္အားက အရမ္းနည္းၿပီးေတာ့ လိုေနတဲ့ အင္အားက မ်ားေနတာကို ေတြ႕ရတယ္။”
မဂၤလာဒုံနဲ႔ ေျမာက္ဥကၠလာ ေ၀ဘာဂီတုိ႔မွာ HIV ေဆး႐ုံေတြ သီးသန္႔ဖြင့္ထားေပမဲ့လည္း လူနာေတြကုိ ARV ေဆးျပားေတြ အလုံအေလာက္ မေပးႏုိင္တဲ့အတြက္ ကုိယ့္အိတ္ကုိယ္စုိက္ၿပီး ၀ယ္ယူသုံးစြဲၾကရတာက မ်ားတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
“အဲဒီမွာ ဘာလုပ္ရလဲဆုိေတာ့ ဒီေရာဂါရွင္ေတြက မျဖစ္မေန ေဆး႐ုံတက္ရမယ္ဆုိလို႔ ေဆး႐ုံေရာက္ၿပီဆုိရင္ အားလုံးက လူနာရွင္ေတြက ကုန္က်ရတာပဲ။ အကုန္လုံး ေဆး႐ုံက ေပးတာမ်ဳိးေတြ မရွိဘူး။ ပထမပုိင္းေတာ့ ေသြးစစ္တာေတြ ဘာေတြက အလကား ရေသးတယ္။ အခုေနာက္ပုိင္းေတာ့ ေသြးစစ္တာေတြကအစ စရိတ္မွ်ေပးဆုိၿပီး တ၀က္ခံရတာ ေပးရတာေတြေတာင္ ရွိတယ္။
“ေနာက္တခုက ARV ေဆး၀ါးေတြကို ဒီေဆး႐ုံ ၂ ႐ုံက ေပးေနတာေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား က်မတုိ႔ ေတြ႕ရသေလာက္ေတာ့ အနည္းအက်ဥ္းပဲ ေပးႏုိင္တယ္။ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေပးႏုိင္တာကို မေတြ႕ရေသးဘူး။ အနည္းအက်ဥ္း ဆုိတဲ့ေနရာမွာ ရာဂဏန္းေလာက္ေပါ့၊ အဲဒါမ်ဳိးေတြ ေပးေနတာေတာ့ ေတြ႕ရတယ္။
“တကယ့္တကယ္ ေျပာရမယ္ဆုိရင္ေတာ့ တျခား NGO ေဆးခန္းေတြေပါ့၊ အခု နယ္စည္းမျခား ဆရာ၀န္မ်ားအဖြဲ႕ ရွိတယ္၊ AZC တုိ႔လို အဲလိုေဆးခန္းေတြကေတာ့ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား လူနာေတြကို ေပးထားႏုိင္တယ္။ အစုိးရေဆး႐ုံေတြ အေနနဲ႔ကေတာ့ ေပးတာ သိပ္နည္းပါးေနတာကို ေတြ႕ရတယ္။”
နယ္ေဆး႐ုံေတြမွာဆုိလည္း HIV ေရာဂါ ရွိတယ္လို႔ ေတြ႕တာနဲ႔ ၾကည့္႐ႈေစာင့္ေရွာက္ျခင္း မလုပ္တဲ့အျပင္ ျပန္လႊတ္လုိက္တာေတြအထိ ရွိတယ္လုိ႔ မျဖဴျဖဴသင္းက ဆက္ေျပာျပပါတယ္။
“က်မတုိ႔ ဒီမွာ လုပ္ကုိင္ေဆာင္ရြက္ေနတာေတာ့ ဒီေဒသေတြေပါ့၊ မႏၲေလးတုိ႔ မေကြးတုိ႔ အဲဒီရြာေတြမွာ အစိုးရ ေဆး႐ုံေတြေတာ့ ရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီေဆး႐ုံေတြက HIV Positive ဆုိရင္ ျပန္လႊတ္လုိက္တာပဲ၊ ဘာမွ လုပ္ေပးတာ မရွိဘူးဆိုေတာ့၊ အဓိက ေျပာရမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ဒီေဆး႐ံု ၂ ႐ုံပဲရွိတယ္၊ HIV နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့။”
မျဖဴျဖဴသင္း ဦးေဆာင္တဲ့ ေစတနာ့၀န္ထမ္းေတြဟာ ေတာင္ဥကၠလာ၊ ေတာင္ဒဂုံ၊ ေျမာက္ဒဂုံ စတဲ့ေနရာေတြမွာ လူနာေတြကုိ ရာနဲ႔ခ်ီၿပီး ညအိပ္ညေနထားၿပီး အၿမဲတမ္း ၾကည့္႐ႈ ေစာင့္ေရွာက္ ေပးေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အစုိးရက ဖြင့္ထားတဲ့ ေဆး႐ုံေတြကုိ သြားေပမဲ့လည္း ကုိယ့္စရိတ္ကုိယ္ အကုန္အက် ခံရတာေၾကာင့္ မတတ္ႏုိင္တဲ့သူေတြကုိ ျပန္လႊတ္တယ္လုိ႔ HIV ေ၀ဒနာရွင္တဦးက ေျပာပါတယ္။
“အခု မႀကီးျဖဴျဖဴသင္းဆုိရင္ ေတာင္ဒဂုံအိမ္မွာ လူနာေတြကို ထားတယ္။ ထမင္းကအစ၊ မုန္႔ဖိုးကအစ ေပးရတယ္။ တခ်ဳိ႕လူနာေတြဆိုရင္ ဒီေရာဂါရွိလုိ႔ မိဘေတြက စြန္႔ပစ္ထားတယ္။ သမီးတုိ႔ဆုိရင္လည္း မိဘ ေဆြမ်ဳိးေတြက စြန္႔ပစ္ထားတာ။ မႀကီးျဖဴျဖဴသင္းကပဲ ေကၽြးေမြး ေစာင့္ေရွာက္ထားရတယ္။ ေနမေကာင္းတာက အစ၊ ေဆးထုိးေပးတာ၊ ေဆးသြင္းေပးတာလည္း ေတာင္ဒဂုံအိမ္မွာ လုပ္ေပးပါတယ္။
“အစုိးရေဆး႐ုံေတြမွာလည္း သြားၿပီးေတာ့ ကုပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အစိုးရေဆး႐ုံေတြက ဒီလိုမ်ဳိး မႀကီးျဖဴျဖဴသင္းလို ကုသမႈ မေပးဘူး။ သူတုိ႔က ပိုက္ဆံရွိမွပဲ။ ဟုိေန႔က ေ၀ဘာဂီေဆး႐ုံက တေယာက္ဆုိရင္ ေဆး႐ုံမွာ ပိုက္ဆံမရွိေတာ့လို႔ဆုိၿပီး မထားေတာ့ဘဲနဲ႔ ဆင္းလာခဲ့ရတယ္။ အဲဒီလူက ဖားကန္႔ကေန လာတာ။ သူ႔မိန္းမဆုိ ေတာ္ေတာ္ အေျခအေန ဆုိးတယ္။”
အာဏာပုိင္ေတြဘက္က ေရာဂါပေပ်ာက္ေရးကုိ အေထာက္အကူ ျပဳေစတဲ့ ေဆး၀ါးေတြကုိ လုံလုံေလာက္ေလာက္ မျဖန္႔ေပးႏုိင္တာ၊ ပညာေပး လုပ္ငန္းေတြ ထိထိေရာက္ေရာက္ လုပ္ေဆာင္ေပးႏုိင္ျခင္း မရွိတာေတြေၾကာင့္ ေရာဂါ ေ၀ဒနာရွင္ အေရအတြက္ တုိးပြားမႈႏႈန္း ျမန္ဆန္ေနတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ပရဟိတ ေဆးခန္းေတြမွာ နယ္ကေန ေဆးလာကုၾကတဲ့ သူေတြကုိ အေဆာင္ေတြမွာ စစ္ေဆးေမးျမန္းမႈေတြ လုပ္လာတဲ့ အတြက္လည္း လူနာေတြအေနနဲ႔ ရန္ကုန္မွာ ေဆးလာကုရမွာ စုိးရိမ္ေၾကာက္လန္႔ ေနၾကတယ္လုိ႔ ေစတနာ့၀န္ထမ္းေတြက ေျပာပါတယ္။
01 December 2009 VOA
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ HIV/AIDS ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈႏႈန္းနဲ႔ ၾကည့္႐ႈေစာင့္ေရွာက္ႏုိင္မႈႏႈန္း မမွ်မတ ျဖစ္ေနတဲ့အေၾကာင္း ေရာဂါ ေ၀ဒနာရွင္ေတြကုိ ၾကည့္႐ႈေစာင့္ေရွာက္ေပးေနတဲ့ ေစတနာ့၀န္ထမ္းေတြက ေျပာပါတယ္။ ဒီကေန႔ က်ေရာက္တဲ့ ကမၻာ့ AIDS ေန႔ အထိမ္းအမွတ္ေန႔မွာ အခုလုိ ေျပာဆုိလုိက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အျပည့္အစုံကုိ ဆက္သြယ္စုံစမ္းထားတဲ့ ကုိေဇာ္၀င္းလႈိင္က တင္ျပေပးထားပါတယ္။
HIV/AIDS ေရာဂါ ပေပ်ာက္ေရးအတြက္ စစ္အစုိးရ အေနနဲ႔ ျပည္တြင္း ျပည္ပက လူမႈအဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႔ ပူးေပါင္း လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့အေၾကာင္း သတင္းစာ ေခါင္းႀကီးပုိင္းေတြမွာ အက်ယ္တ၀င့္ ေရးသားေဖာ္ျပေနေပမဲ့ တကယ္ ေရာဂါကူးစက္ ေနသူေတြကုိ လုံေလာက္တဲ့ ေဆး၀ါးကုသမႈ ေပးႏုိင္ျခင္း မရွိဘူးလုိ႔ ေ၀ဒနာရွင္ေတြကုိ ႏွစ္ရွည္လမ်ား ၾကည့္႐ႈေစာင့္ေရွာက္ေပးေနသူ ေစတနာ့၀န္ထမ္း မျဖဴျဖဴသင္းက ေျပာပါတယ္။
“တကယ့္ တကယ္ ေျပာရမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈနဲ႔ ေဆး၀ါးကုသမႈ ခံရတဲ့ႏႈန္းက အမ်ားႀကီးကို ကြာဟခ်က္ ရွိေနေသးတယ္။ တကယ္တမ္း တုိင္းနဲ႔ျပည္နယ္ အသီးသီးက လက္လွမ္းမမီတဲ့ ေဒသေတြမွာ ေရာဂါေ၀ဒနာ ခံစားေနရတဲ့သူေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေန႔စဥ္နဲ႔အမွ် ေသဆုံးေနၾကရတာေတြလည္း ရွိေနတယ္။ အဲလိုပဲ ေန႔စဥ္နဲ႔အမွ် မသိဘဲနဲ႔ကို၊ ကြန္ဒုံးဆုိတာလည္း မသိဘူး၊ ဘယ္လို ကာကြယ္ရမလဲ ဆုိတာလည္း မသိဘဲနဲ႔ ဒီေရာဂါ ကူးစက္ေနတာေတြလည္း အမ်ားႀကီးရွိေနတာ ေတြ႕ေနရတုန္းပဲ။
“အခု လက္ရွိအေျခအေနမွာ ဆိုရင္ လြန္ခဲ့တဲ့ ေလးငါးေျခာက္ႏွစ္ ခုႏွစ္ႏွစ္ေလာက္က ၀င္ထားတဲ့ ေရာဂါေတြက အခုဆုိရင္ ARV ေဆး၀ါးေတြ လုိအပ္ေနတာ ေတြ႕ေနရတယ္။ အဲဒီလုိလူေတြကလည္း ဒီမွာ ARV ေဆး၀ါး ရရွိဖို႔အတြက္ ႀကိဳးစားတဲ့ေနရာမွာ ARV ေဆး၀ါး လုံေလာက္မႈ မရွိဘူး။ ၿပီးေတာ့ ေဆးေပးႏုိင္တဲ့ အင္အားက အရမ္းနည္းၿပီးေတာ့ လိုေနတဲ့ အင္အားက မ်ားေနတာကို ေတြ႕ရတယ္။”
မဂၤလာဒုံနဲ႔ ေျမာက္ဥကၠလာ ေ၀ဘာဂီတုိ႔မွာ HIV ေဆး႐ုံေတြ သီးသန္႔ဖြင့္ထားေပမဲ့လည္း လူနာေတြကုိ ARV ေဆးျပားေတြ အလုံအေလာက္ မေပးႏုိင္တဲ့အတြက္ ကုိယ့္အိတ္ကုိယ္စုိက္ၿပီး ၀ယ္ယူသုံးစြဲၾကရတာက မ်ားတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
“အဲဒီမွာ ဘာလုပ္ရလဲဆုိေတာ့ ဒီေရာဂါရွင္ေတြက မျဖစ္မေန ေဆး႐ုံတက္ရမယ္ဆုိလို႔ ေဆး႐ုံေရာက္ၿပီဆုိရင္ အားလုံးက လူနာရွင္ေတြက ကုန္က်ရတာပဲ။ အကုန္လုံး ေဆး႐ုံက ေပးတာမ်ဳိးေတြ မရွိဘူး။ ပထမပုိင္းေတာ့ ေသြးစစ္တာေတြ ဘာေတြက အလကား ရေသးတယ္။ အခုေနာက္ပုိင္းေတာ့ ေသြးစစ္တာေတြကအစ စရိတ္မွ်ေပးဆုိၿပီး တ၀က္ခံရတာ ေပးရတာေတြေတာင္ ရွိတယ္။
“ေနာက္တခုက ARV ေဆး၀ါးေတြကို ဒီေဆး႐ုံ ၂ ႐ုံက ေပးေနတာေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား က်မတုိ႔ ေတြ႕ရသေလာက္ေတာ့ အနည္းအက်ဥ္းပဲ ေပးႏုိင္တယ္။ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေပးႏုိင္တာကို မေတြ႕ရေသးဘူး။ အနည္းအက်ဥ္း ဆုိတဲ့ေနရာမွာ ရာဂဏန္းေလာက္ေပါ့၊ အဲဒါမ်ဳိးေတြ ေပးေနတာေတာ့ ေတြ႕ရတယ္။
“တကယ့္တကယ္ ေျပာရမယ္ဆုိရင္ေတာ့ တျခား NGO ေဆးခန္းေတြေပါ့၊ အခု နယ္စည္းမျခား ဆရာ၀န္မ်ားအဖြဲ႕ ရွိတယ္၊ AZC တုိ႔လို အဲလိုေဆးခန္းေတြကေတာ့ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား လူနာေတြကို ေပးထားႏုိင္တယ္။ အစုိးရေဆး႐ုံေတြ အေနနဲ႔ကေတာ့ ေပးတာ သိပ္နည္းပါးေနတာကို ေတြ႕ရတယ္။”
နယ္ေဆး႐ုံေတြမွာဆုိလည္း HIV ေရာဂါ ရွိတယ္လို႔ ေတြ႕တာနဲ႔ ၾကည့္႐ႈေစာင့္ေရွာက္ျခင္း မလုပ္တဲ့အျပင္ ျပန္လႊတ္လုိက္တာေတြအထိ ရွိတယ္လုိ႔ မျဖဴျဖဴသင္းက ဆက္ေျပာျပပါတယ္။
“က်မတုိ႔ ဒီမွာ လုပ္ကုိင္ေဆာင္ရြက္ေနတာေတာ့ ဒီေဒသေတြေပါ့၊ မႏၲေလးတုိ႔ မေကြးတုိ႔ အဲဒီရြာေတြမွာ အစိုးရ ေဆး႐ုံေတြေတာ့ ရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီေဆး႐ုံေတြက HIV Positive ဆုိရင္ ျပန္လႊတ္လုိက္တာပဲ၊ ဘာမွ လုပ္ေပးတာ မရွိဘူးဆိုေတာ့၊ အဓိက ေျပာရမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ဒီေဆး႐ံု ၂ ႐ုံပဲရွိတယ္၊ HIV နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့။”
မျဖဴျဖဴသင္း ဦးေဆာင္တဲ့ ေစတနာ့၀န္ထမ္းေတြဟာ ေတာင္ဥကၠလာ၊ ေတာင္ဒဂုံ၊ ေျမာက္ဒဂုံ စတဲ့ေနရာေတြမွာ လူနာေတြကုိ ရာနဲ႔ခ်ီၿပီး ညအိပ္ညေနထားၿပီး အၿမဲတမ္း ၾကည့္႐ႈ ေစာင့္ေရွာက္ ေပးေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အစုိးရက ဖြင့္ထားတဲ့ ေဆး႐ုံေတြကုိ သြားေပမဲ့လည္း ကုိယ့္စရိတ္ကုိယ္ အကုန္အက် ခံရတာေၾကာင့္ မတတ္ႏုိင္တဲ့သူေတြကုိ ျပန္လႊတ္တယ္လုိ႔ HIV ေ၀ဒနာရွင္တဦးက ေျပာပါတယ္။
“အခု မႀကီးျဖဴျဖဴသင္းဆုိရင္ ေတာင္ဒဂုံအိမ္မွာ လူနာေတြကို ထားတယ္။ ထမင္းကအစ၊ မုန္႔ဖိုးကအစ ေပးရတယ္။ တခ်ဳိ႕လူနာေတြဆိုရင္ ဒီေရာဂါရွိလုိ႔ မိဘေတြက စြန္႔ပစ္ထားတယ္။ သမီးတုိ႔ဆုိရင္လည္း မိဘ ေဆြမ်ဳိးေတြက စြန္႔ပစ္ထားတာ။ မႀကီးျဖဴျဖဴသင္းကပဲ ေကၽြးေမြး ေစာင့္ေရွာက္ထားရတယ္။ ေနမေကာင္းတာက အစ၊ ေဆးထုိးေပးတာ၊ ေဆးသြင္းေပးတာလည္း ေတာင္ဒဂုံအိမ္မွာ လုပ္ေပးပါတယ္။
“အစုိးရေဆး႐ုံေတြမွာလည္း သြားၿပီးေတာ့ ကုပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အစိုးရေဆး႐ုံေတြက ဒီလိုမ်ဳိး မႀကီးျဖဴျဖဴသင္းလို ကုသမႈ မေပးဘူး။ သူတုိ႔က ပိုက္ဆံရွိမွပဲ။ ဟုိေန႔က ေ၀ဘာဂီေဆး႐ုံက တေယာက္ဆုိရင္ ေဆး႐ုံမွာ ပိုက္ဆံမရွိေတာ့လို႔ဆုိၿပီး မထားေတာ့ဘဲနဲ႔ ဆင္းလာခဲ့ရတယ္။ အဲဒီလူက ဖားကန္႔ကေန လာတာ။ သူ႔မိန္းမဆုိ ေတာ္ေတာ္ အေျခအေန ဆုိးတယ္။”
အာဏာပုိင္ေတြဘက္က ေရာဂါပေပ်ာက္ေရးကုိ အေထာက္အကူ ျပဳေစတဲ့ ေဆး၀ါးေတြကုိ လုံလုံေလာက္ေလာက္ မျဖန္႔ေပးႏုိင္တာ၊ ပညာေပး လုပ္ငန္းေတြ ထိထိေရာက္ေရာက္ လုပ္ေဆာင္ေပးႏုိင္ျခင္း မရွိတာေတြေၾကာင့္ ေရာဂါ ေ၀ဒနာရွင္ အေရအတြက္ တုိးပြားမႈႏႈန္း ျမန္ဆန္ေနတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ပရဟိတ ေဆးခန္းေတြမွာ နယ္ကေန ေဆးလာကုၾကတဲ့ သူေတြကုိ အေဆာင္ေတြမွာ စစ္ေဆးေမးျမန္းမႈေတြ လုပ္လာတဲ့ အတြက္လည္း လူနာေတြအေနနဲ႔ ရန္ကုန္မွာ ေဆးလာကုရမွာ စုိးရိမ္ေၾကာက္လန္႔ ေနၾကတယ္လုိ႔ ေစတနာ့၀န္ထမ္းေတြက ေျပာပါတယ္။
Subscribe to:
Posts (Atom)