အိတ္ခ်္အိုင္ဗီြ ကူးစက္မႈ အမ်ားစုမွာ အသိပညာမဲ့မႈေၾကာင့္ဟု မျဖဴျဖဴသင္းကဆို
ရီေမေအာင္ (၁၅ ဇူလိုင္ ၂၀၁၀) DVB -
ျမန္မာျပည္မွာ စီးပြားေရးခ်ဳိ႕တဲ့မႈနဲ႔ ပညာေပးမႈ အားနည္းတာေၾကာင့္ HIV/AIDS လူနာေတြ ပိုမ်ားျပားလာတဲ့ အေျခအေနမွာ ဒီလူနာေတြအတြက္ ေစာင့္ေရွာက္ အကူအညီေပးမူေတြကို အရင္ကထက္ ပိုၿပီး အခုခ်ိန္မွာ တိုးခ်ဲ႕ေဆာင္ရြက္ေပးေနတယ္လို႔ မျဖဴျဖဴသင္းက ေျပာျပပါတယ္။
အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ဒု-ဥကၠ႒ ဦးတင္ဦး၊ ဗဟိုအလုပ္အမွဴေဆာင္ ေကာ္မတီဝင္ ဦးဝင္းတင္ လြတ္လာၿပီးေနာက္ပိုင္း သူတို႔ကိုယ္တိုင္ မျဖဴျဖဴသင္းတို႔ရဲ႕ HIV/AIDS လူနာေစာင့္ေရွာက္ေရး လုပ္ငန္းကို အားေပးတာေၾကာင့္ ပိုၿပီး တိုးခ်ဲ႕လုပ္ကိုင္ႏိုင္တာလို႔ မျဖဴျဖဴသင္းက ေျပာျပပါတယ္။
“အရင္တုန္းကဆိုရင္ က်မတို႔ေတြက ႏိုင္ငံတကာနဲ႔လည္း လုပ္ကိုင္ ေဆာင္ရြက္တဲ့ အခါမွာ က်မတို႔ လူငယ္အေနနဲ႔ ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္း လုပ္ခဲ့တယ္ ေပါ့ေနာ္၊ ေတာ္႐ံုတန္႐ံု ကိစၥေတြ က်မတို႔ သတင္း အေနနဲ႔ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ေနာက္တခုက ေဝဒနာသည္ေတြနဲ႔ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ က်မတို႔ ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္း လုပ္ခဲ့တယ္။ အခုေနာက္ပိုင္းေတာ့ အဘတို႔ လြတ္လာတဲ့ ေနာက္ပိုင္းမွာ ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ လုပ္ဖို႔ေလ သူတို႔ကိုယ္တိုင္ ေဝဒနာသည္ေတြ အိမ္လာၿပီး ၾကည့္တယ္။
“လိုအပ္ခ်က္ေတြ ဘာေတြ ဆက္လုပ္ရမယ္၊ ေနာက္တခုကက်ေတာ့ ႏိုင္ငံတကာမွာ ရွိေနတဲ့ အဖြဲ႕အစည္း အားလံုးနဲ႔ေရာ ျပည္တြင္းက အလွဴရွင္ေတြလည္း စိတ္ဝင္စားလာေအာင္ ပိုၿပီးႀကိဳးစားၿပီး လုပ္ဖို႔အတြက္ကို အားေပးတာေတြ ရွိလာတဲ့ အခါက်ေတာ့ က်မတို႔ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ တာေတြကလည္း ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း လုပ္ကိုင္ခြင့္ ရလာတယ္ေပါ့ေနာ္၊ အဘတို႔ အေနနဲ႔လည္း သူတို႔တတ္ႏိုင္တဲ့ ဘက္ေတြကေနၿပီးေတာ့ လိုအပ္တဲ့ဟာေလးေတြ ကူညီေပးတာေတြ ရွိတဲ့ အခါက်ေတာ့ က်မတို႔ ပိုၿပီး လုပ္ကိုင္ျဖစ္တာ ေပါ့ေနာ္။”
ေလာေလာဆယ္ ေတာင္ဒဂံုမွာ ရွိတဲ့ လူနာေတြရဲ႕ အိမ္ကို ဒီရက္အတြင္းမွာပဲ ေနာက္ထပ္ လူ ၂၀ စာ အတြက္ စတင္တိုးခ်ဲ႕ေနသလို တီဘီေဆးနဲ႔ ေအအာရ္ပီ ေဆးကိုလည္း တတ္ႏိုင္သေလာက္ တိုက္ေပးေနၿပီး တခ်ဳိ႕လူနာေတြရဲ႕ မျဖစ္မေန ကူညီရမယ့္ လူမႈေရး အခက္အခဲေတြကို မိသားစုလို ေျဖရွင္း ေပးေနသလို က်န္းမာေရး ပညာေပး လမ္းၫႊန္မႈေတြကိုလည္း အပတ္စဥ္ လုပ္သြားမယ္လို႔ မျဖဴျဖဴသင္းက ေျပာျပပါတယ္။
၂၀၀၂ ကစလို႔ HIV/AIDS၊ TB ေရာဂါသည္ လူနာေပါင္း ၅, ၀၀၀ ေက်ာ္ကို ေဆး႐ံုျပသဖို႔၊ ေသြးစစ္ဖို႔၊ ေသာက္ေဆးရဖို႔ ကူညီေပးခဲ့ၿပီး လတ္တေလာ လူနာ ၁၀၀ ဝန္းက်င္ကို လက္ခံ ေစာင့္ေရွာက္ ထားပါတယ္။ ပိုၿပီးတိုးခ်ဲ႕ လုပ္ကိုင္ေန ေပမယ့္လည္း အကူအညီေတြ ကေတာ့ လိုအပ္ေနဆဲ ျဖစ္တယ္ လို႔လည္း မျဖဴျဖဴသင္းက ရွင္းျပပါတယ္။
“က်မတို႔အခု လက္ရွိကေတာ့ ဒီလူနာေတြ ေနဖို႔အတြက္ကို က်မတို႔ဘာသာ က်မတို႔ ေပါ့ေနာ္ အခင္းေတြ ခင္းတယ္၊ အေပၚေတြ အထပ္ေတြ ဘာေတြ တင္ၿပီး လုပ္ထားတာ ရွိတယ္ေပါ့။ အဲဒါေတြလည္း က်မတို႔ အခု လက္ရွိအခ်ိန္အထိ လုပ္ေနတုန္းပဲ။ သူတို႔ေနရတာ နည္းနည္း အဆင္ေျပေအာင္ ေပါ့ေနာ္။”
“က်ယ္က်ယ္ဝန္းဝန္း မဟုတ္ေပမယ့္လည္း ေနလို႔ရေအာင္ ဆိုၿပီး က်မတို႔ တိုးခ်ဲ႕ၿပီး လုပ္ေနပါတယ္။ ေနရာေတြ ဘယ္ေလာက္ပဲ ခက္ခက္။ လူနာေတြက တအားကို မ်ားမ်ားလာတယ္။ အခုဆိုရင္ အိပ္ယာေတာင္ သူတို႔ အခက္အခဲျဖစ္တယ္။ တအိမ္တည္းမွာကို ၆၀ - ၇၀ - ၈၀ အဲဒီေလာက္ကို ထားရတဲ့ အေျခအေနမ်ဳိး ျဖစ္လာတယ္ေပါ့ေနာ္၊ တကယ္ေျပာမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ဒီ ေဝဒနာသည္ေတြ ေနဖို႔ အတြက္ကို အေဆာက္အဦးေတြက အမ်ားႀကီး လိုအပ္ ေနပါေသးတယ္။”
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေဝဒနာ ျဖစ္ပြားသူ အမ်ားစုကို ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ အသိပညာမဲ့ မႈေၾကာင့္ ကူးစက္ရတာကို အမ်ားဆံုး ေတြ႕ရတယ္လို႔ မျဖဴျဖဴသင္းက သူမရဲ႕ အေတြ႕အႀကံဳအရ ေျပာပါတယ္။
“လူနာတေယာက္ ရွိတယ္။ ကေလး တေယာက္ကေလ သူကေတာ့ ၄ ႏွစ္ရွိသြားၿပီး၊ သံုးခြဘက္မွာ ေနတာ၊ အဲဒီကေလး တေယာက္ဆိုရင္ မိဘႏွစ္ဦးစလံုးက HIV Negative ေပါ့ေနာ္၊ မိဘေတြကလည္း သူတို႔ သံသယ ျဖစ္တယ္။ သူတို႔မွ မရွိဘဲ ကေလး ဘာေၾကာင့္ျဖစ္လဲ ဆိုေတာ့၊ အဲဒီ နယ္ေတြမွာ ေဆးထိုးအပ္ေတြက ကူးႏိုင္တာ ေပါ့ေနာ္။ အဲဒီကေလးက အဲဒီကေန ကူးသြားတာ၊ အခုဆိုရင္ သူ ေအအာရ္ပီ ေသာက္ေနၿပီ။”
“ရန္ကုန္ၿမိဳ႕နဲ႔ အနီးစပ္ဆံုးမွာ ရွိေနတဲ့ တခ်ဳိ႕ကေလးေတြ သူတို႔ HIV ေတြ ျဖစ္ေနတာ က်န္းမာေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဗဟုသုတေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား နည္းၾကတယ္။ ဒါကိုကာကြယ္ဖို႔ အတြက္ကို ကြန္ဒံုးလို ပစၥည္းမ်ဳိးကို မျမင္ဘူးဘဲနဲ႔ ေရာဂါကူးစက္တာေတြ အမ်ားႀကီး ရွိတယ္။ အဓိက က ဒီပညာေပးမႈ အပိုင္း အမ်ားႀကီး အားနည္းတာကို ေတြ႕ရတယ္။”
အန္အယ္လ္ဒီ အေနနဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲ ပါတီ မွတ္ပံုမတင္ဘဲ လူမႈေရး လုပ္ငန္းေတြကို အန္ဂ်ီအို ဆန္ဆန္ လုပ္မယ္လို႔ ေဝဖန္ေျပာဆိုမႈေတြ ရွိေနပါတယ္။ ဒီအေပၚ မျဖဴျဖဴသင္းက သူတို႔အေနနဲ႔ လူနာ ေစာင့္ေရွာက္မႈ ေတြကို ၂၀၀၂ ကတည္းက လုပ္ကိုင္ခဲ့ၿပီး အန္အယ္လ္ဒီ အေနနဲ႔ တရားဝင္ ပါတီအျဖစ္ ျပည္သူေတြအတြက္ လုပ္ႏိုင္သမွ်ကို အမ်ဳိးသားေရး တာဝန္အျဖစ္ ခံယူၿပီး လုပ္ကိုင္ ေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
“က်မတို႔ အခုမွ စတင္ၿပီး လုပ္ကိုင္ ေဆာက္ရြက္ခဲ့တာ မဟုတ္ဘူးရွင့္၊ ၂၀၀၂ ခုႏွစ္ ကတည္းကေန စၿပီးေတာ့ က်မတို႔ ဒီကိစၥကို အမ်ဳိးသားေရး ျပႆနာ တရပ္အေနနဲ႔ေရာ ျမန္မာျပည္မွာ အေရးတႀကီးကို လိုအပ္ေနတဲ့ ကိစၥတရပ္ အေနနဲ႔ေရာ ယူဆၿပီးေတာ့ ႏုိင္ငံေရး ပါတီတရပ္ အေနနဲ႔ လုပ္ကို လုပ္ရမယ္ဆိုတဲ့ ယံုၾကည္ခ်က္နဲ႔ လုပ္ကိုင္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တာ ျဖစ္တယ္။ အခုေနာက္ပိုင္းလည္း ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္ ခံယူထားၿပီးသား က်မတို႔ ပါတီရွိတယ္။”
“က်မတို႔ အခု ဆက္လက္ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ ေနတာကလည္း အားလံုးဟာ အမ်ဳိးသားေရး စိတ္ဓာတ္ အေနနဲ႔ က်မတို႔ လုပ္သင့္ လုပ္ထိုက္တဲ့ အလုပ္ေတြကို အခုလိုေပါ့ HIV ကိစၥေတြ ရွိတယ္။ လူမႈေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ လုပ္ငန္းေတြလည္း အန္အယ္လ္ဒီမွာ လုပ္ကိုင္ ေဆာင္ရြက္ေနတာ ရွိတယ္။ အဲဒါေတြ အကုန္လံုးကို က်မတို႔က ရပ္တန္႔မသြားဘူး၊ တိုင္းျပည္အတြက္ လိုအပ္ခ်က္ တခုအေနနဲ႔ေရာ အမ်ဳိးသားေရး တာဝန္တရပ္ အေနနဲ႔ေရာ က်မတို႔ ဆက္ၿပီး လုပ္သြားမွာ။”
အခုအခ်ိန္မွာ HIV/AIDS၊ TB ကူးစက္မႈ မျပန္႔ပြားေရးကို မျဖဴျဖဴသင္းတို႔ အေနနဲ႔ တတ္ႏိုင္သမွ် ႀကိဳးပမ္း ေဆာက္ရြက္ေနသလို အစိုးရ အပါအဝင္ လုပ္ကိုင္ႏိုင္သူ အားလံုးနဲ႔ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ဖို႔ အၿမဲ အဆင္သင့္ ရွိပါတယ္လို႔လည္း မျဖဴျဖဴသင္းက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။”
