သံလြင္အိပ္မက္မွ အေမးအေျဖ

မျဖဴျဖဴသင္းႏွင့္ အင္တာဗ်ဴး
www.thanlwin.com

AIDS လို႔ေခၚတဲ့ ခုခံအားက်ဆင္းမႈ ကူးစက္ေရာဂါဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ႏွိပ္စက္ေနတဲ့ ေရာဂါႀကီးေတြထဲက တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ တတိယကမာၻ႔ႏိုင္ငံ တစ္ခုျဖစ္တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ေရာဂါတိုးပြားမႈႏႈန္း ျမင့္တက္လာေနတာကို ထိမ္းသိမ္းႏိုင္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနရဆဲျဖစ္ပါတယ္။ သနားစရာေကာင္းတဲ့ ေဝဒနာရွင္ေတြကို ေစာင့္ေရွာက္ၾကဖို႔အတြက္ အစိုးရကိုခ်ည္း မွီခိုမေနဘဲ ပရဟိတသေဘာနဲ႔ အဖြဲ႕အစည္းေလးေတြဖြဲ႔ၿပီး တတ္ႏိုင္သေလာက္ ေဆာင္ရြက္ေနၾကသူေတြထဲမွာ ေတာင္ဒဂံုၿမိဳ႕နယ္က မျဖဴျဖဴသင္းနဲ႔ အဖြဲ႔လည္း အပါအဝင္ျဖစ္ပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ လမ္းညႊန္မႈနဲ႔အတူ အခက္အခဲေတြကို ရင္ဆိုင္ၿပီး ေဝဒနာရွင္ေတြကို စိတ္ေရာကိုယ္ပါ ေႏြးေထြးက်န္းမာလာေအာင္ ေစာင့္ေရွာက္မႈေပးေနတဲ့ မျဖဴျဖဴသင္းက သံလြင္အိပ္မက္ရဲ႕ ေမးခြန္းေတြကို အခုလို ေျဖၾကားေပးခဲ့ပါတယ္။


ေမး - အစ္မတို႔ ဒီလုပ္ငန္းေလး ျဖစ္ေပၚလာေစတဲ့ အေၾကာင္းအရင္းကို သိပါရေစ။

ေျဖ - ဒီလုပ္ငန္းကို လူထုေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုႀကည္က ၂၀၀၂ ခုႏွစ္မွာ က်မတို႕ လူငယ္ ၂၀ ကို UNDP က ျပဳလုပ္တဲ့ ခုခံအားက်ဆင္း ကာကြယ္တားဆီးတိုက္ဖ်က္ေရး သင္တန္းေစလႊတ္ တက္ခိုင္းကတည္းက စတင္လုပ္ကိုင္ျဖစ္ေပၚလာတာ ျဖစ္ပါတယ္။



ေမး - ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဆိုလို႔ သူ အထိန္းသိမ္းခံကာလ ျပီးဆံုးေတာ့ အစ္မတို႔ဆီကို အလည္လာျပီး အားေပးစကားေတြ ေျပာခဲ့တယ္ေနာ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ လာျပီးတဲ့ အခ်ိန္နဲ႔ အရင္က အခ်ိန္ေတြ ဘာကြာျခားသြားေသးလဲခင္ဗ်။

ေျဖ - ေဒၚေအာင္ဆန္းစုႀကည္ မလြတ္ေျမာက္ေသးခ်ိန္နဲ႕ လြတ္ေျမာက္ျပီး အစ္မတို႕အိမ္ကိုလာတဲ့ အေျခေနဟာ အစစအရာရာ ကြာျခားတယ္ ေျပာရမွာပါ။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုႀကည္ မလာခင္ကအေျခေနက ပတ္၀န္းက်င္ကလည္း မႀကည္ျဖဴ၊ လႈဒါန္းမယ့္သူကလည္း နည္းပါးဆိုသလုိ ဒုကၡအမ်ိဳးမ်ိဳးေတြကုိ ရင္ဆုိင္ႀကံဳေတြ႕ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အခုေတာ့ အနည္းငယ္ အသက္ရႈေခ်ာင္လာျပီလုိ႕ ေျပာရင္ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လိုအပ္ခ်က္ေတြကေတာ့ ရွိျမဲရွိေနတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။


ေမး - ဟုတ္ကဲ့ပါ။ အစ္မတို႔က ေဝဒနာရွင္ေတြကို လက္ေတြ႔ကူညီေနတာဆိုေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ AIDS ေ၀ဒနာရွင္ ဘယ္ေလာက္ေလာက္ရွိပါသလဲ။ တစ္ႏွစ္ကို ဘယ္ေလာက္ႏႈန္းနဲ႔ တုိးပြားလာေနပါသလဲ သိပါရေစ။

ေျဖ - ဒီေမးခြန္းဟာ အင္မတန္ေျဖရခက္တဲ့ေမးခြန္းပါ။ လက္ရွိတိုင္းျပည္ကုိ ခ်ဳပ္ကိုင္အုပ္စိုးထားတဲ့ အာဏာပိုင္မ်ားေတာင္ ဒီစာရင္းကုိ ေသခ်ာမေကာက္ယူူနုိင္ပါဘူး။ ပ်မ္းမွ်ကုိ ေျပာပါဆုိရင္ေတာ့ အစုိးရက ထုတ္ျပန္တဲ့စာရင္းကိုပဲ ေျပာရမွာ ျဖစ္ေနပါတယ္။ အစုိးရကလည္း အျမဲတေစ ေလ်ာ့ပါးေနျပီလုိ႕ ေျပာသလုိ အစုိးရဖက္လုိက္ျပီး ေလ်ာ့သြား ျပီေျပာတဲ့ အန္ဂ်ီအိုေတြလည္း ရွိေနပါေသးတယ္။ ဒါေႀကာင့္ တိက်ခိုင္လံုမႈနည္းပါးလို႕ မေျဖပါရေစနဲ႕။


ေမး - ကၽြန္ေတာ္တို႔ သိရသေလာက္ေတာ့ ႏုိင္ငံတကာအေနနဲ႔ ေရာဂါျဖစ္ႏႈန္းေလ်ာ့သြားၿပီေပါ့ေနာ္။ ျမန္မာျပည္မွာေတာ့ ဆက္ၿပီးတုိးပြားလာတာ ဘာေၾကာင့္လို႔ ထင္ပါသလဲ။

ေျဖ - ဒါက သက္ဆိုင္ရာ အစိုးရေတြနဲ႕သာ ဆိုင္တယ္ထင္ပါတယ္။ အစုိးရက ပိတ္ပင္ထားေလ ဒီေရာဂါျဖစ္ႏႈန္း တိုးလာေလ ျဖစ္မွာပါ။ အျခားအခ်င္းအရာေတြကို ေျပာရရင္ေတာ့ အခ်က္လက္ ေတာ္ေတာ္ေလးမ်ားပါတယ္။ မိရိုးဖလာယဥ္ေက်းမႈ အရွက္တရား၊ စီးပြားေရးက်ပ္တည္းမႈ၊ အသိပညာနည္းပါးမႈ၊ အထူးသျဖင့္ေတာ့ က်န္းမာေရး အသိညဏ္ မပြင့္လင္းမႈေတြဟာ ဒီေရာဂါကို လက္ဆင့္ကမ္းေစတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေႀကာင့္ နုိင္ငံတကာမွာ ေရာဂါျဖစ္ႏႈန္း ေလ်ာ့သြားျပီဆိုေပမယ့္ ျမန္မာျပည္မွာ ဆက္လက္တိုးပြားေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။


ေမး - ဒီလိုဆို အခုလို တိုးပြားလာေနတာကို ဘယ္လို ကာကြယ္ရပါမလဲ။

ေျဖ - ဒါကေတာ့ လူသားမ်ိဳးႏြယ္တစ္ခုလံုးနဲ႕ကို သက္ဆုိင္ပါတယ္လို႕ပဲ ေျပာပါရေစ။ ဘာေႀကာင့္လဲဆိုေတာ့ ျမန္မာျပည္သူေတြက အိမ္နီးခ်င္းနုိင္ငံေတြနဲ႕ တံခါးမရ၊ွိ ဓားမရွိဆိုသလို သြားေရာက္ အလုပ္လုပ္ကိုင္ေနရလုိ႕ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရာဂါကာကြယ္ဖုိ႕ဆိုတာ အဓိကတာ၀န္အရွိဆံုး အစုိးရက စနစ္တက် လုပ္ကိုင္မွသာ ေလ်ာ့နည္းသြားမွာပါ။ ဒါေပမယ့္ ဒီတိုင္းျပည္မွာေတာ့ အစုိးရကလုပ္မွာ မဟုတ္တဲ့အတြက္ က်မတုိ႕ျပည္သူလူထု၊ ျပည္သူလူုထုဆုိရာမွာ ျပည္ပေရာက္ေနသူမ်ားကိုလည္း ဆိုလိုပါတယ္။ လူမႈ၀န္ထမ္း အဖြဲ႕စည္းေတြ အသိသတိရွိရွိ တုိက္ဖ်က္ပါေလမွ ေလ်ာ့နည္းက်ဆင္းသြားလိမ့္မယ္လို႕ ေျပာပါရေစ။

ေမး - ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းမွာ အစ္မတို႔လို လုပ္ေနတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေပါင္း ဘယ္ေလာက္ ရွိပါသလဲ။

ေျဖ - ျမန္မာျပည္မွာ HIV နဲ႕ပတ္သက္လုိ႕ လုပ္ေနတဲ့အဖြဲ႕စည္း ႏွစ္ရာနီးပါးရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အစ္မတို႕လို အစုိးရနဲ႕ အကင္းဆံုးအဖြဲ႕ကို ျပပါဆိုရင္ေတာ့ က်မတုိ႕အဖြဲ႕ရယ္၊ ကုိေက်ာ္သူ၊ မေရႊဇီးကြက္မသန္းျမင့္ေအာင္တို႕ပဲ ရွိတယ္ေျပာရမွာပါ။


ေမး - ခုေလာေလာဆယ္ အစ္မတို႔ဆီမွာ လူနာ ဘယ္ႏွေယာက္ေလာက္ ရွိပါသလဲ။

ေျဖ - ၂၀၀၂ ကေန ဒီကေန႕ အထိလူနာ ငါးေထာင္ေက်ာ္ ရွိသြားပါျပီ။ ဒါေပမယ့္ ရန္ကုန္မွာရွိတဲ့ ေဂဟာေတြမွာ လာေရာက္ေဆးကုသသူ၊ ေဆးထုတ္သူ အေရတြက္ကေတာ့ ေန႕စဥ္ တစ္ရာ့ႏွစ္ဆယ္ကေန တစ္ရာ့ငါးဆယ္ႀကားရွိပါတယ္။www.thanlwin.com


ေမး - မနည္းလွတဲ့ အေရအတြက္ပါ အစ္မေရ။ ဒီလူမႈကူညီေရးလုပ္ငန္းေလးအတြက္ တစ္လတစ္လကုန္က်စရိတ္က ဘယ္ေလာက္ေလာက္ ရွိပါသလဲ။

ေျဖ - လူနာေဆးဖိုး၊ အာဟာရ၊ လမ္းစရိတ္၊ ေဆးခန္းျပခ အစရွိတာေတြ ေပါင္းလိုက္ရင္ တစ္လကို သိန္းတစ္ရာ့သံုးဆယ္ေက်ာ္ကုန္ပါတယ္။


ေမး - ဒီေတာ့ အဓိက ဘယ္က ၀င္ေငြေတြနဲ႔ လည္ပတ္ေနပါသလဲ။ တကယ္လို႔ အလွဴေငြေတြ ရပ္တန္႔သြားမယ္ဆုိရင္ ဘယ္လိုဆက္လက္ ရပ္တည္မယ္မွန္းထားပါသလဲဗ်ာ။

ေျဖ - က်မတုိ႕ အဓိက အေလးထားတာကေတာ့ ျပည္တြင္းျပည္ပ အလွဴရွင္ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အလႈေငြရပ္တန္႕သြားမယ္ဆုိတဲ့ အေတြးမ်ိဳးကိုေတာ့ မေတြးမိေသးပါဘူး။ ေမးခြန္းကို ေျဖရရင္ေတာ့ က်မတို႕ အျခားေသာ လူနာဖြံ႕ျဖိဳးေရးေတြ လုပ္ထားတာေတာ့ ရွိပါတယ္။ ဒီလုိနည္းနဲ႕ပဲ ရပ္တည္သြားမယ္ စိတ္ကူးထားပါတယ္။


ေမး - အလုပ္လုပ္ႏုိင္စြမ္းရွိေနေသးတဲ့ လူနာေတြအတြက္ အေသးစား လက္မႈလုပ္ငန္းေလးမ်ား ဖန္တီးၿပီး အဖြဲ႔အတြက္ ရန္ပံုေငြရွာမယ့္ အစီအစဥ္မ်ဳိး ရွိပါသလား။

ေျဖ - အဲ့ဒီအစီစဥ္ကို အေစာႀကီးကတည္းက လုပ္ထားေပးပါတယ္။ ဥပမာ စိုက္ပ်ိဳးေရးလုပ္ငန္းလိုဟာမ်ိဳး၊ ဥပမာစက္ခ်ဳပ္သင္ေပးျပီီး အလုပ္ရွာေပးတာမ်ိဳးေတြ၊ ေမြးျမဴေရးုလုပ္ငန္းေတြ အရင္းႏွီးထုတ္ျပီး ေစ်းေရာင္းေစတာမ်ိဳးေတြကို မျပတ္လုပ္ေဆာင္ထားေပးပါတယ္။

ေမး - ဟုတ္ကဲ့ပါ။ ေနာက္တခုက လူနာတစ္ေယာက္အတြက္ တစ္ရက္စာ ေဆးဖုိး၀ါးခက ဘယ္ေလာက္ရွိပါသလဲ။

ေျဖ - ေရာဂါအေလးေပါ့ေပၚ မူတည္ကုန္က်ေနတာျဖစ္လို႕ ဒီေမးခြန္းကို တိတိက်က် ေျဖလို႔မရပါဘူး ဒါေပ မယ့္ အႀကမ္းဖ်င္း ကုန္က်စရိတ္ အျမင့္ဆံုးလူနာအတြက္ စရိတ္က သိန္းနဲ႕ခ်ီ ကုန္က်ျပီးေတာ့ အနည္းဆံုုး လူနာကေတာ့ ေသာင္းဂဏန္းရွိပါတယ္။


ေမး - AIDS ထိန္းေဆးအေၾကာင္းေလး အတိအက် ေျပာျပေပးပါလား။

ေျဖ - ဒီေဆးကို ဗမာျပည္မွာေတာ့ အလြယ္ သံုးမ်ိဳးေပါင္းလုိ႕ ေခၚဆုိေနႀကတာပါ။ ေရာဂါျဖစ္ျပီး စီဒီဖိုး အေကာင့္နည္းတဲ့ လူနာေတြ ေသာက္ရတာပါ။ lamivudine 30mg + stavudine150mg + nipravine200mg ပါ၀င္တဲ့ေဆးကို စတင္ ေသာက္သံုးရတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေဆး၀ါးတန္ဖိုးက သံုးေသာင္း၀န္းက်င္ရွိျပီး ျမန္မာျပည္မွာ အလြယ္တကူ ၀ယ္လုိ႕ရပါ တယ္။ ဒီေဆး၀ါးအာနိသင္ဟာ တစ္လံုးကို ဆယ့္ႏွစ္နာရီခံတာျဖစ္ျပီး အခ်ိန္တိတိက်က် ေသာက္သံုးရတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေဆး၀ါးေသာက္သံုးမႈ ႏွစ္ႀကိမ္ထက္ ပိုျပီးပ်က္ကြက္ရင္ ဒုတိယအဆင့္ျဖစ္တဲ့ ေဆး၀ါးေတြကိုေသာက္သံုးရမွာပါ။ ဒီဒုတိယအဆင့္ေဆး၀ါးေတြကိုလေသာက္သံုးရရင္ေတာ့ သံုးသိန္းအထက္ျဖစ္ျပီးေတာ့ ေဆးကလည္း ၀ယ္ဖုိ႕မလြယ္ကူပါဘူး။


ေမး - လူနာေတြ အတြက္ အဓိက လိုအပ္ခ်က္ေတြက ဘာေတြပါလဲ။

ေျဖ - လူနာေတြကေတာ့ အဓိက၊ သာမည ကြဲပါတယ္။ ေတာ္ေတာ္ဆင္းရဲတဲ့ လူနာဆုိရင္ေတာ့ အစစအရာရာ က်မတို႕က ျဖည့္ဆည္းေပးရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဓိက လိုအပ္ခ်က္တစ္ခု ေျပာပါဆုိရင္ေတာ့ ေဆး၀ါးသာျဖစ္ပါတယ္္။


ေမး - လူနာေတြအတြက္ စိတ္ဓာတ္ခြန္အား ျဖစ္ေစတဲ့အရာေတြကေရာ။

ေျဖ - လူနာအခ်င္းခ်င္းအားေပးျခင္းဟာ သူတို႕စိတ္ဓာတ္ကုိ ျမွင့္တင္ရာ ေရာက္ပါတယ္။ ေနာက္ သူတို႕စိတ္၀င္စားတဲ့ ရုပ္ရွင္ႀကည့္တာ၊ သူတုိ႕ႀကိဳက္တဲ့ အဆိုေတာ္ေတြ သီခ်င္းနားေထာင္တာနဲ ့လူေကာင္းေတြက သူတို႕အေပၚ ေႏြးေထြးေပးတာ၊ သူတို႕ကို နားလည္မႈ အျပည့္ေပးတာမ်ိဳးေတြဟာ သူတို႕စိတ္ဓာတ္ခြန္အား တက္ေစတဲ့အရာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

ေမး - ဟုတ္ပါၿပီ အစ္မေရ။ ေနာက္တစ္ခု ေမးခ်င္တာက ဒီလုပ္ငန္းေလးအတြက္ အဓိက အဟန္႔အတား အခက္အခဲေတြက ဘာေတြပါလဲ။

ေျဖ - အာဏာပိုင္ေတြ ဟန္႕တားေႏွာင့္ယွက္မႈက လုပ္ငန္းလုပ္ရာမွာ အင္မတန္ အခက္ေတြ႕ေစပါတယ္။ ကူညီမႈမရတဲ့အျပင္ ေတာက္ေလ်ာက္ ေႏွာင့္ယွက္ေနတာက အႀကီးမားဆံုး အခက္ခဲျဖစ္ပါတယ္။


ေမး - ျပည္တြင္းက ကူညီခ်င္တဲ့လူေတြ ရွိရင္ အစ္မကို တုိက္ရုိက္ဆက္သြယ္ လွဴဒါန္းလို႔ ရပါသလား။ ျပည္ပကဆိုရင္ေရာ ဆက္သြယ္လွဴဒါန္းလို႔ ရႏုိင္မယ့္လူမ်ား ရွိပါလား။

ေျဖ - က်မ အင္တာဗ်ဴးတစ္ခုမွာ ေျပာဖူးပါတယ္။ ျပည္တြင္းကျဖစ္ေစ၊ ျပည္ပကျဖစ္ေစ၊ က်မ ဒီလူနာေတြ အသက္ဆက္ဖုိ႕ အလႈေငြကုိ လက္ခံသြားမွာပါ။ က်မဆီ တိုက္ရိုက္လွဴလည္း ရပါတယ္။

ေမး - အခုလို သံလြင္အိပ္မက္ရဲ႕ အင္တာဗ်ဴးက႑မွာ ေျဖၾကားေပးခဲ့တဲ့ မျဖဴျဖဴသင္းကို စာဖတ္ပရိသတ္ကိုယ္စား အရမ္းေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ အစ္မတို႔လုပ္ငန္းလည္း ႀကိဳးစားသေလာက္ အရာထင္ေအာင္ျမင္ၿပီး လူနာေတြကို အေကာင္းဆံုး ေစာင့္ေရွာက္ေပးႏိုင္ပါေစလို႔ သံလြင္ဝိုင္းေတာ္သားေတြက ဆုမြန္ေတာင္းအပ္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ။

ေျဖ - ဟုတ္ကဲ့။ က်မကလည္း ႏိုင္ငံျခားကို ေရာက္ရွိေနေပမယ့္ ျမန္မာျပည္အေႀကာင္းေတြကို စိတ္၀င္တစား ေမးျမန္းတဲ့အတြက္ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။

မျဖဴျဖဴသင္းနဲ႔အဖြဲ႔ ေစာင့္ေရွာက္ထားတဲ့ ေဝဒနာသည္ေတြအတြက္ လွဴဒါန္းခ်င္တယ္ဆိုရင္ျဖင့္ ဒီလိပ္စာေတြကို တိုက္ရိုက္ဆက္သြယ္ လွဴဒါန္းႏိုင္ပါတယ္။

အမွတ္ ၆၃၁၊ ၁၁လမ္း၊ ၇ ရပ္ကြက္၊ ေတာင္ဥကၠလာပျမိဳ႕နယ္၊ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕။
အမွတ္ ၃၇၆၊ ကေမၻာဇ ၂လမ္း၊ ၁၈ဘီရပ္ကြက္၊ ေတာင္ဒဂံုၿမိဳ႕နယ္၊ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕။
ဖုန္း - ၅၆၉ ၃၄၆၊ ၀၉၅၀ ၂၄၀ ၅၆။