news on VOA

ျမန္မာျပည္ ေအအုိင္ဒီအက္စ္ ေရာဂါသည္နဲ႔ ေဆး မမွ်ေသး
01 December 2009 VOA

ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ HIV/AIDS ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈႏႈန္းနဲ႔ ၾကည့္႐ႈေစာင့္ေရွာက္ႏုိင္မႈႏႈန္း မမွ်မတ ျဖစ္ေနတဲ့အေၾကာင္း ေရာဂါ ေ၀ဒနာရွင္ေတြကုိ ၾကည့္႐ႈေစာင့္ေရွာက္ေပးေနတဲ့ ေစတနာ့၀န္ထမ္းေတြက ေျပာပါတယ္။ ဒီကေန႔ က်ေရာက္တဲ့ ကမၻာ့ AIDS ေန႔ အထိမ္းအမွတ္ေန႔မွာ အခုလုိ ေျပာဆုိလုိက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အျပည့္အစုံကုိ ဆက္သြယ္စုံစမ္းထားတဲ့ ကုိေဇာ္၀င္းလႈိင္က တင္ျပေပးထားပါတယ္။

HIV/AIDS ေရာဂါ ပေပ်ာက္ေရးအတြက္ စစ္အစုိးရ အေနနဲ႔ ျပည္တြင္း ျပည္ပက လူမႈအဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႔ ပူးေပါင္း လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့အေၾကာင္း သတင္းစာ ေခါင္းႀကီးပုိင္းေတြမွာ အက်ယ္တ၀င့္ ေရးသားေဖာ္ျပေနေပမဲ့ တကယ္ ေရာဂါကူးစက္ ေနသူေတြကုိ လုံေလာက္တဲ့ ေဆး၀ါးကုသမႈ ေပးႏုိင္ျခင္း မရွိဘူးလုိ႔ ေ၀ဒနာရွင္ေတြကုိ ႏွစ္ရွည္လမ်ား ၾကည့္႐ႈေစာင့္ေရွာက္ေပးေနသူ ေစတနာ့၀န္ထမ္း မျဖဴျဖဴသင္းက ေျပာပါတယ္။

“တကယ့္ တကယ္ ေျပာရမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈနဲ႔ ေဆး၀ါးကုသမႈ ခံရတဲ့ႏႈန္းက အမ်ားႀကီးကို ကြာဟခ်က္ ရွိေနေသးတယ္။ တကယ္တမ္း တုိင္းနဲ႔ျပည္နယ္ အသီးသီးက လက္လွမ္းမမီတဲ့ ေဒသေတြမွာ ေရာဂါေ၀ဒနာ ခံစားေနရတဲ့သူေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေန႔စဥ္နဲ႔အမွ် ေသဆုံးေနၾကရတာေတြလည္း ရွိေနတယ္။ အဲလိုပဲ ေန႔စဥ္နဲ႔အမွ် မသိဘဲနဲ႔ကို၊ ကြန္ဒုံးဆုိတာလည္း မသိဘူး၊ ဘယ္လို ကာကြယ္ရမလဲ ဆုိတာလည္း မသိဘဲနဲ႔ ဒီေရာဂါ ကူးစက္ေနတာေတြလည္း အမ်ားႀကီးရွိေနတာ ေတြ႕ေနရတုန္းပဲ။

“အခု လက္ရွိအေျခအေနမွာ ဆိုရင္ လြန္ခဲ့တဲ့ ေလးငါးေျခာက္ႏွစ္ ခုႏွစ္ႏွစ္ေလာက္က ၀င္ထားတဲ့ ေရာဂါေတြက အခုဆုိရင္ ARV ေဆး၀ါးေတြ လုိအပ္ေနတာ ေတြ႕ေနရတယ္။ အဲဒီလုိလူေတြကလည္း ဒီမွာ ARV ေဆး၀ါး ရရွိဖို႔အတြက္ ႀကိဳးစားတဲ့ေနရာမွာ ARV ေဆး၀ါး လုံေလာက္မႈ မရွိဘူး။ ၿပီးေတာ့ ေဆးေပးႏုိင္တဲ့ အင္အားက အရမ္းနည္းၿပီးေတာ့ လိုေနတဲ့ အင္အားက မ်ားေနတာကို ေတြ႕ရတယ္။”

မဂၤလာဒုံနဲ႔ ေျမာက္ဥကၠလာ ေ၀ဘာဂီတုိ႔မွာ HIV ေဆး႐ုံေတြ သီးသန္႔ဖြင့္ထားေပမဲ့လည္း လူနာေတြကုိ ARV ေဆးျပားေတြ အလုံအေလာက္ မေပးႏုိင္တဲ့အတြက္ ကုိယ့္အိတ္ကုိယ္စုိက္ၿပီး ၀ယ္ယူသုံးစြဲၾကရတာက မ်ားတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။

“အဲဒီမွာ ဘာလုပ္ရလဲဆုိေတာ့ ဒီေရာဂါရွင္ေတြက မျဖစ္မေန ေဆး႐ုံတက္ရမယ္ဆုိလို႔ ေဆး႐ုံေရာက္ၿပီဆုိရင္ အားလုံးက လူနာရွင္ေတြက ကုန္က်ရတာပဲ။ အကုန္လုံး ေဆး႐ုံက ေပးတာမ်ဳိးေတြ မရွိဘူး။ ပထမပုိင္းေတာ့ ေသြးစစ္တာေတြ ဘာေတြက အလကား ရေသးတယ္။ အခုေနာက္ပုိင္းေတာ့ ေသြးစစ္တာေတြကအစ စရိတ္မွ်ေပးဆုိၿပီး တ၀က္ခံရတာ ေပးရတာေတြေတာင္ ရွိတယ္။

“ေနာက္တခုက ARV ေဆး၀ါးေတြကို ဒီေဆး႐ုံ ၂ ႐ုံက ေပးေနတာေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား က်မတုိ႔ ေတြ႕ရသေလာက္ေတာ့ အနည္းအက်ဥ္းပဲ ေပးႏုိင္တယ္။ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေပးႏုိင္တာကို မေတြ႕ရေသးဘူး။ အနည္းအက်ဥ္း ဆုိတဲ့ေနရာမွာ ရာဂဏန္းေလာက္ေပါ့၊ အဲဒါမ်ဳိးေတြ ေပးေနတာေတာ့ ေတြ႕ရတယ္။

“တကယ့္တကယ္ ေျပာရမယ္ဆုိရင္ေတာ့ တျခား NGO ေဆးခန္းေတြေပါ့၊ အခု နယ္စည္းမျခား ဆရာ၀န္မ်ားအဖြဲ႕ ရွိတယ္၊ AZC တုိ႔လို အဲလိုေဆးခန္းေတြကေတာ့ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား လူနာေတြကို ေပးထားႏုိင္တယ္။ အစုိးရေဆး႐ုံေတြ အေနနဲ႔ကေတာ့ ေပးတာ သိပ္နည္းပါးေနတာကို ေတြ႕ရတယ္။”

နယ္ေဆး႐ုံေတြမွာဆုိလည္း HIV ေရာဂါ ရွိတယ္လို႔ ေတြ႕တာနဲ႔ ၾကည့္႐ႈေစာင့္ေရွာက္ျခင္း မလုပ္တဲ့အျပင္ ျပန္လႊတ္လုိက္တာေတြအထိ ရွိတယ္လုိ႔ မျဖဴျဖဴသင္းက ဆက္ေျပာျပပါတယ္။

“က်မတုိ႔ ဒီမွာ လုပ္ကုိင္ေဆာင္ရြက္ေနတာေတာ့ ဒီေဒသေတြေပါ့၊ မႏၲေလးတုိ႔ မေကြးတုိ႔ အဲဒီရြာေတြမွာ အစိုးရ ေဆး႐ုံေတြေတာ့ ရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီေဆး႐ုံေတြက HIV Positive ဆုိရင္ ျပန္လႊတ္လုိက္တာပဲ၊ ဘာမွ လုပ္ေပးတာ မရွိဘူးဆိုေတာ့၊ အဓိက ေျပာရမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ဒီေဆး႐ံု ၂ ႐ုံပဲရွိတယ္၊ HIV နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့။”

မျဖဴျဖဴသင္း ဦးေဆာင္တဲ့ ေစတနာ့၀န္ထမ္းေတြဟာ ေတာင္ဥကၠလာ၊ ေတာင္ဒဂုံ၊ ေျမာက္ဒဂုံ စတဲ့ေနရာေတြမွာ လူနာေတြကုိ ရာနဲ႔ခ်ီၿပီး ညအိပ္ညေနထားၿပီး အၿမဲတမ္း ၾကည့္႐ႈ ေစာင့္ေရွာက္ ေပးေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အစုိးရက ဖြင့္ထားတဲ့ ေဆး႐ုံေတြကုိ သြားေပမဲ့လည္း ကုိယ့္စရိတ္ကုိယ္ အကုန္အက် ခံရတာေၾကာင့္ မတတ္ႏုိင္တဲ့သူေတြကုိ ျပန္လႊတ္တယ္လုိ႔ HIV ေ၀ဒနာရွင္တဦးက ေျပာပါတယ္။

“အခု မႀကီးျဖဴျဖဴသင္းဆုိရင္ ေတာင္ဒဂုံအိမ္မွာ လူနာေတြကို ထားတယ္။ ထမင္းကအစ၊ မုန္႔ဖိုးကအစ ေပးရတယ္။ တခ်ဳိ႕လူနာေတြဆိုရင္ ဒီေရာဂါရွိလုိ႔ မိဘေတြက စြန္႔ပစ္ထားတယ္။ သမီးတုိ႔ဆုိရင္လည္း မိဘ ေဆြမ်ဳိးေတြက စြန္႔ပစ္ထားတာ။ မႀကီးျဖဴျဖဴသင္းကပဲ ေကၽြးေမြး ေစာင့္ေရွာက္ထားရတယ္။ ေနမေကာင္းတာက အစ၊ ေဆးထုိးေပးတာ၊ ေဆးသြင္းေပးတာလည္း ေတာင္ဒဂုံအိမ္မွာ လုပ္ေပးပါတယ္။

“အစုိးရေဆး႐ုံေတြမွာလည္း သြားၿပီးေတာ့ ကုပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အစိုးရေဆး႐ုံေတြက ဒီလိုမ်ဳိး မႀကီးျဖဴျဖဴသင္းလို ကုသမႈ မေပးဘူး။ သူတုိ႔က ပိုက္ဆံရွိမွပဲ။ ဟုိေန႔က ေ၀ဘာဂီေဆး႐ုံက တေယာက္ဆုိရင္ ေဆး႐ုံမွာ ပိုက္ဆံမရွိေတာ့လို႔ဆုိၿပီး မထားေတာ့ဘဲနဲ႔ ဆင္းလာခဲ့ရတယ္။ အဲဒီလူက ဖားကန္႔ကေန လာတာ။ သူ႔မိန္းမဆုိ ေတာ္ေတာ္ အေျခအေန ဆုိးတယ္။”

အာဏာပုိင္ေတြဘက္က ေရာဂါပေပ်ာက္ေရးကုိ အေထာက္အကူ ျပဳေစတဲ့ ေဆး၀ါးေတြကုိ လုံလုံေလာက္ေလာက္ မျဖန္႔ေပးႏုိင္တာ၊ ပညာေပး လုပ္ငန္းေတြ ထိထိေရာက္ေရာက္ လုပ္ေဆာင္ေပးႏုိင္ျခင္း မရွိတာေတြေၾကာင့္ ေရာဂါ ေ၀ဒနာရွင္ အေရအတြက္ တုိးပြားမႈႏႈန္း ျမန္ဆန္ေနတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ပရဟိတ ေဆးခန္းေတြမွာ နယ္ကေန ေဆးလာကုၾကတဲ့ သူေတြကုိ အေဆာင္ေတြမွာ စစ္ေဆးေမးျမန္းမႈေတြ လုပ္လာတဲ့ အတြက္လည္း လူနာေတြအေနနဲ႔ ရန္ကုန္မွာ ေဆးလာကုရမွာ စုိးရိမ္ေၾကာက္လန္႔ ေနၾကတယ္လုိ႔ ေစတနာ့၀န္ထမ္းေတြက ေျပာပါတယ္။

Two persons living with HIV

HIV နဲ႔ လူနာ ႏွစ္ေယာက္
ျဖဴျဖဴသင္း
from - http://www.mizzimaburmese.com/edop/songpa/4266-hiv---.html

သနားစရာ ေကာင္းတဲ့၊ အကာအကြယ္မဲ့ခဲ့တဲ့ လူနာေလးေတြထဲက ႏွစ္ေယာက္အေၾကာင္း ေျပာျပခ်င္ပါတယ္။ သူတုိ႔က မတူညီတဲ့ေနရာကေန လာၾကတာပါ။

တဦးက မေကြးတုိင္းက ေတာင္သူလုပ္ငန္း လုပ္ကုိင္သူ အမ်ဳိးသမီးျဖစ္ပါတယ္။ သူ ကုိယ္ဝန္ပ်က္က်ၿပီးတ့ဲေနာက္ ေသြးသြင္း ကုသခံရာကေန HIV ပုိး ကူးစက္ခ့ဲပါတယ္။ သူ ဘယ္လိုေၾကာင့္ ဒီေရာဂါပုိး ရခ့ဲသလဲဆိုတာ သူ မသိဘူး။ သူ႔ေယာက်္ားကုိ အထင္လဲြတယ္။ သူ႔ေယာက္်ား အေပ်ာ္အပါး လုိက္စားလို႔ သူ႔ေယာက်္ားဆီက ကူးတာလုိ႔ ေတာက္ေလွ်ာက္ စြပ္စြဲၿပီး ရန္ေတြ႔ေနေတာ့တာပါပဲ။ ေယာက်္ားျဖစ္သူက ရွင္းျပတာကုိ လက္မခံ၊ ရန္လုပ္နဲ႔ သံသရာ လည္ေနတာပါ။

အျဖစ္မွန္ကုိ သိသြားၾကတာကေတာ့ သူတုိ႔ အိမ္ကုိ မိတ္ေဆြႏွစ္ေယာက္ ေရာက္လာတ့ဲေန႔မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလူေတြေရာက္လာေတာ့ ျပႆနာတက္ေနတ့ဲ သူတုိ႔ လင္မယား အေတာ္ေလး ထိတ္လန္႔သြားတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ မိတ္ေဆြႏွစ္ေယာက္လုံး ယားနာေတြ တကိုယ္လံုး ေပါက္ေနၾကၿပီး အေတာ္ေလး ပိန္လွီေနတယ္တ့ဲ။ AIDS အဆင့္ ေရာက္သြားတယ္ ေျပာရမွာပါ။ ဒီမိတ္ေဆြႏွစ္ေယာက္က လာေတာင္းပန္တာပါ။ သူတုိ႔ မသိလို႔ ေသြးလႉမိတယ္ သူတို႔မွာ AIDS ျဖစ္ေနပါတယ္ဆုိၿပီး လာေတာင္းပန္ေတာ့ လင္မယား ဘာလုပ္လို႔ လုပ္ရမယ္ကို မသိ ျဖစ္သြားတယ္။ သူတုိ႔ သတင္းကုိ ၾကားရတဲ့ က်မတို႔ အဖြဲ႔ဝင္တေယာက္ျဖစ္တ့ဲ ကိုပါေလးက သူတုိ႔ဆီကုိ သြားၿပီး ပညာေပး ေဆြးေႏြးတယ္၊ ၿပီးေတာ့ က်မဆီ ပို႔လုိက္ပါတယ္။

ဒီလုိနဲ႔ ဒီအမ်ဳိးသမီးေလး ရန္ကုန္ေရာက္လာတယ္။ က်မဆီ လာတယ္။ သူ႔မွာ ေနစရာမရွိ။ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းေတြမွာ ထားရတာလည္း အဆင္မေျပ။ ဒါနဲ႔ က်မ အေဖပိုင္တဲ့ အိမ္ကေလးမွာ သူ႔ကုိ ထားတယ္။ နယ္ျခားမ့ဲ ဆရာဝန္မ်ား အဖဲြ႔က ဖြင့္ထားတ့ဲ AZG ေဆးခန္းကုိ သြားျပတယ္။ ေနာက္ေတာ့ သူ ARV ေဆး ရပါတယ္၊ ဒီေဆးက HIV ပုိးကုိ တုိက္ဖ်က္တ့ဲေဆးပါ။

ဒါေပမဲ့ အေစာပုိင္းကာလမွာ သူဟာ ေဆးအရိွန္ေၾကာင့္ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ ထိခုိက္သြားတယ္။ တကိုယ္လံုး ခြ်တ္ၿပီး အရပ္ထဲ ပတ္ေျပးတဲ့ အဆင့္ထိ ျဖစ္သြားတာပါ။ မ်ဳိး႐ိုးေၾကာင့္ စိတ္ေရာဂါျဖစ္တာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ အခုေတာ့ သူက ျပန္ေကာင္းလာၿပီးေတာ့ ပံုမွန္ လုပ္ငန္းခြင္ ဝင္ေနပါၿပီ။

သူ ကိုယ္ဝန္ပ်က္က်ေတာ့ ေသြး ၆ ပုလင္း သြင္းရတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ လုိတ့ဲေသြးအတြက္ အထက္မွာ ေျပာခ့ဲတ့ဲ သူ႔မိတ္ေဆြ ႏွစ္ဦး အပါအဝင္ ေသြးလႉရွင္ ၆ ဦးက လႉၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေဆး႐ံုမွာ ေသြးစစ္ခဆုိၿပီး ႏွစ္ေသာင္း ေတာင္းတယ္လုိ႔ ဆိုပါတယ္။ ဒီေတာ့ သူက တသိန္းႏွစ္ေသာင္း ေပးခ့ဲရပါတယ္တ့ဲ။ မွတ္မွတ္ရရ သူေျပာသြားတဲ့အတုိင္း ျပန္ေျပာျပခ်င္ပါတယ္။ သူက စကားေျပာရင္ ‘သ’ ေတြကုိ ‘တ’ လုိ႔ အသံထြက္ပါတယ္။

“ဆရာမရယ္ က်မလည္း နားလည္ပါဘူး။ တိလည္း မတိဘူးေလ။ ခုေတာ့ ေတြးတြင္းလို႔ ျဖစ္တယ္ဆုိတာ က်မ နားမလည္ဘူး။ ခု ဆရာမ ေျပာျပေတာ့ ေသြးသြင္းလို႔ ျဖစ္တြားတာဆုိ။ က်မက ဒီေရာဂါကို တတိန္းေက်ာ္ ေပးၿပီး ဝယ္လုိက္ရတာေပ့ါ” တ့ဲ။ သူ႔ စကားကုိ က်မ ခုခ်ိန္ထိ ၾကားေယာင္ေနၿပီး စိတ္မေကာင္း ျဖစ္ရတုန္းပါပဲ။

က်မလည္း ျပန္လည္ သံုးသပ္ပါတယ္။ သူ႔မိတ္ေဆြ ႏွစ္ေယာက္ကလည္း သူတုိ႔မွာ ပုိးရိွမွန္း မသိလိုက္လို႔ ေသြးလႉမိတယ္။ ေဆး႐ံုကလည္း ဒီေသြးကုိ စစ္ေဆးပါတယ္။ စစ္ေဆးခ တသိန္းေက်ာ္ ယူလုိက္တာပဲ။ ဝင္းဒုိးကာလလုိ႔ ေခၚၾကတ့ဲ စစ္ေဆးခ်ိန္မွာ လူ႔ကုိယ္ခႏၶာက HIV ပိုးကို တုံ႔ျပန္တဲ့ ပဋိပစၥည္း မထြက္ေသးတ့ဲ အခ်ိန္ကာလေၾကာင့္ ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ေနာက္ဆုံးေတာ့ သူေျပာသလုိ ေရာဂါဆိုးတခုကို ေငြေပးၿပီး ဝယ္လုိက္ရသလို ျဖစ္သြားေတာ့တာေပါ့။ လူတဦးခ်င္း ေပါ့ဆမႈကေန အမ်ား ဒုကၡမေရာက္ေအာင္ကေတာ့ တတိုင္းျပည္လံုးကို ေသြးစစ္ထားရမလို ျဖစ္ေနတာေပါ့။

သူကေတာ့ ေျပာပါတယ္၊ သူတုိ႔အေၾကာင္း စာေတြေရးပါ၊ နာမည္ရင္းေတြ သုံးပါ။ ဒါမွ သူတုိ႔ကုိ လာေမးတ့ဲအခါ ေျပာျပႏုိင္မယ္၊ သင္ခန္းစာ ယူႏုိင္ၾကမယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။

ေနာက္တေယာက္ကေတာ့ ကေလးေလးပါ။ က်မနဲ႔ ေတြ႔ခ်ိန္မွာ ၅ ႏွစ္ေက်ာ္ အရြယ္ပဲ ရွိပါေသးတယ္။ သူလည္း ေသြးသြင္းရာကေန ကူးစက္ခံရသူပါ။ ကေလးက အလြန္ပဲ ခ်စ္ဖုိ႔ေကာင္းပါတယ္။ အေဖက ဒုတပ္ၾကပ္၊ အေမက ေက်ာင္းဆရာမ ျဖစ္ပါတယ္။ ကေလး ေသြးလြန္တုပ္ေကြးျဖစ္ေတာ့ မဂၤလာဒံု စစ္ေဆး႐ံုကုိ ပုိ႔ၾကတယ္တ့ဲ။

အဲ့ဒီမွာ ကေလးအတြက္ ေသြး အကူအညီ ေပးတာကလည္း ကေလးအေဖရဲ႕ မိတ္ေဆြ ရဲေဘာ္ ပံုမွန္ ေသြးလႉရွင္ပါပဲ။ အၾကိမ္ ၆ဝ ေက်ာ္ေနၿပီ ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လူေတြ မသိလိုက္တာက ဒီလူက ေနာက္ဆံုးအၾကိမ္ ေသြးလႉၿပီီး သိပ္မၾကာခင္မွာ အကာကြယ္မပါဘဲ အေပ်ာ္အပါး လုိက္စားခဲ့တယ္ ဆုိတာပါပဲ။ ဒါကို ကာယကံရွင္ကလည္း ထုတ္မေျပာဘူး။ ေဆးစစ္ခ်က္ယူသူ ဆရာဝန္ေတြကလည္း မေမးလုိက္မိဘူး။ အၾကိမ္ ၆ဝ ေက်ာ္ ေသြးလႉထားတဲ့သူဆုိတဲ့ အခ်က္ေၾကာင့္ မေမးျဖစ္တာလုိ႔ ယူဆရပါတယ္။

ေကာင္းမြန္ ေခတ္မီတဲ့ စက္ၾကီးေတြနဲ႔လည္း ေသခ်ာစစ္ေဆးတယ္ ဆုိပါတယ္။ ဒါကေတာ့ ေသခ်ာပါတယ္၊ ဝင္းဒိုးကာလ သြားမိေနတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ ကေလးအေဖနဲ႔ ေဆး႐ံုက ဆရာဝန္ၾကီးေတြ အျပန္အလွန္ အျပစ္တင္တာေပါ့၊ ေဆး႐ံုက ေသြးစစ္တာ မေသခ်ာလို႔ ကေလးကို ကူးတယ္လုိ႔ ကေလးအေဖက ေျပာတယ္။ ေဆး႐ုံကလည္း ကေလးဟာ မိဘဆီက ကူးတာျဖစ္လိမ့္မယ္ဆုိၿပီး အျပန္အလွန္ စြပ္စြဲၾကပါတယ္။ သူတုိ႔ကို ေသြးေဖာက္စစ္မယ္ဆုိၿပီး ေသြးေဖာက္ယူထားခ်ိန္ က်မဆီ ေရာက္လာပါတယ္။

က်မလည္း ကမန္းကတန္းပဲ သူတုိ႔ကုိ အမ်ဳိးသား ေသြးစစ္ဌာနဆီ ေခၚသြားၿပီး ေသြးစစ္တာေတြ လုပ္ေပးထားရပါတယ္။ ျပႆနာတက္လာရင္ ေဆး႐ံုက မမွန္ကန္တဲ့ ေသြးစစ္ခ်က္ေတြ ထုတ္ေပးၿပီး ရွင္းမွာ စုိးလို႔ပါ။ အဲ့ဒီလို စစ္လိုက္ရာမွာလည္း ပိုးမေတြ႔ပါဘူး။ ေဆး႐ံုက မွားေနတာ ေသခ်ာသြားပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ သူကလည္း တာဝန္ထမ္းေဆာင္ဆဲ တပ္ၾကပ္ေလး တေယာက္။ ေဆး႐ံုက ဆရာဝန္ၾကီးေတြကလည္း ဗိုလ္မႉး၊ ဒုဗိုလ္မႉးၾကီးေတြဆုိေတာ့ ဘယ္လုိမွ မတုံ႔ျပန္ရဲဘူး။ အေစာပိုင္းကေတာ့ တရားစြဲမယ္၊ ကေလးသူငယ္ အခြင့္အေရး ေစာင့္ေရွာက္တ့ဲ အဖြဲ႔ေတြဆီ တိုင္မယ္ေတာမယ္ဆုိေတာ့ က်မ ဘက္ကလည္း လုိအပ္တာေတြ လုိက္လုပ္ေပးႏုိင္ေအာင္ ျပင္ထားရတာေပါ့။

ဒီအခ်ိန္မွာပဲ ဒီကေလးရဲ႕ အဖြားျဖစ္သူ မယ္သီလရွင္က ဒါေတြဟာ ကံ ကံရဲ႕ အက်ဳိးေတြ၊ ဘာမွ ပူေလာင္မေနနဲ႔၊ ကေလး အတိတ္ကံ မေကာင္းလုိ႔ ျဖစ္တာဆိုၿပီး လာေခၚသြားပါတယ္။ က်မလည္း အေတာ္ေလး အံ့ၾသမိတယ္။ က်မတို႔ လူမ်ဳိးရဲ႕ စိတ္ေနစိတ္ထားဟာ ေၾကာက္စရာ ေကာင္းလွေအာင္ကို ေအးခ်မ္းတယ္ ေျပာရမလား၊ ေၾကာက္တာလို႔ ေျပာရမလား၊ ဘယ္လို ေျပာရမယ္မွန္းကို မသိ၊ ေဝခြဲမရေတာ့ပါဘူး။
က်မကေတာ့ က်မဆီ ေရာက္လာၾကတ့ဲ သူေတြထဲက သူတုိ႔ ႏွစ္ေယာက္ကို အမွတ္ရေနမိပါေတာ့တယ္။ ။

(စာေရးသူ မျဖဴျဖဴသင္းသည္ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ဝင္ျဖစ္ၿပီး၊ ပါတီ၏ HIV/AIDS ကာကြယ္ေရးႏွင့္ ကုသေရးအဖဲြ႔တြင္ လက္ရွိ ဦးေဆာင္ေနသူတဦး ျဖစ္သည္။ ပါတီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ ေတာင္းဆိုဆႏၵျပသျဖင့္ ၂ဝဝ၇ ခုႏွစ္ ေမလတြင္ အာဏာပိုင္မ်ားက ဖမ္းဆီးခဲ့ရာ HIV ေဝဒနာသည္မ်ားက သူမကို ျပန္လႊတ္ေပးရန္ ဆႏၵျပခဲ့ၾကသည္။)

opinion piece from the Irrawaddy

အကူအညီေတြ ထိေရာက္ပါရဲ႕လား…
ျဖဴျဖဴသင္း ဧရာ၀တီ

ဒီႏွစ္ထဲမွာ ဆူဒန္ႏုိင္ငံသမၼတ မစၥတာ အုိမာက ခုခံအားက်ေရာဂါ တုိက္ဖ်က္ေရး ကူညီေနတဲ့ NGO မ်ား အပါ အ၀င္ NGO ၁၃ ခုကို ႏုိင္ငံကေန ႏွင္ထုတ္လိုက္တဲ့ သတင္းေၾကာင့္ က်မ အမ်ားႀကီး အံ့ၾသ တုန္လႈပ္သြားပါ တယ္။

NGO ေတြ ဆူဒန္ႏုိင္ငံေရးမွာ ၀င္႐ႈပ္တယ္ ဆုိတ့ဲ သူ႔စြပ္စြဲခ်က္ေတြ ဘယ္ေလာက္ ခုိင္လံုတယ္ ဆုိတာေတာ့ က်မ မသိႏုိင္ပါဘူး။ ေဆးေသာက္လက္စ လူနာေတြ ဘယ္ေလာက္မ်ား ဒုကၡ ေရာက္သြားသလဲ ဆိုတာကို စဥ္းစား ေနမိတာပါ။

NGO ေတြက က်မတို႔ ႏုိင္ငံမွာလည္း ရိွပါတယ္။ စစ္အစိုးရကလည္း NGO ေတြကုိ အကန္႔အသတ္နဲ႔ လုပ္ကုိင္ခြင့္ ျပဳထားပါတယ္။ ၂၀၀၈ ေမလ နာဂစ္မုန္တိုင္း တုိက္ခတ္ၿပီးခ်ိန္မွာေတာ့ ျပည္တြင္း NGO၊ တနည္း ေျပာရရင္ ခါေတာ္မီ NGO ေတြ မႈိလို ေပါက္လာပါတယ္။ မိႈလိုေပါက္တယ္ ဆုိတဲ့ အသံုးႏႈန္းကို တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ႀကိဳက္မယ္ မထင္ဘူး။ ဒီတုိင္းျပည္ လူဦးေရ ၅၆ သန္းေက်ာ္အတြက္ ဒီ NGO ေလးေတြပဲ ရွိတာ မိႈလိုေပါက္တယ္လို႔ ေျပာရမလား ဆိုၿပီး အျပစ္ ျမင္ႏုိင္ပါတယ္။

မိႈလိုေပါက္ေနတယ္ ဆုိတဲ့ စကား မမွားဘူးလို႔ဘဲ ေျပာရပါမယ္။ သူတုိ႔ေတြဟာ တကယ့္ လိုအပ္ခ်က္ကို မျဖည့္ႏုိင္လို႔ ဒီစကား ေျပာရတာပါ။ သူတို႔ဟာ ေ၀းလံ သီေခါင္တဲ့ ေနရာေတြကို မသြားႏုိင္ပါဘူး။ သြားလုိ႔ မရတာလည္း အေၾကာင္းအခ်က္ တခု ျဖစ္မယ္လုိ႔ က်မ စဥ္းစားမိပါတယ္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာေတာ့ NGO ေတြ မ်ားတယ္ ဆုိရမွာပါ။

စဥ္းစားမိတ့ဲ ေနာက္တခ်က္က အလႉရွင္နဲ႔ လုပ္ကိုင္ ေဆာင္ရြက္သူေတြၾကား နားလည္မႈပါပဲ။
အလႉေငြေတြဟာ 3D Fund လုိ႔ ေခၚတ့ဲ တီဘီ၊ ငွက္ဖ်ား၊ ခုခံအားက် ေရာဂါ တုိက္ဖ်က္ေရး အတြက္ ကူညီတ့ဲ ႏုိင္ငံတကာ အဖဲြ႔ဆီက လာပါတယ္။

3D Fund အဖြဲ႕ႀကီးဟာ ေရာဂါ သုံးမ်ိဳးအတြက္ ျမန္မာႏုိင္ငံကို ၅ ႏွစ္ေထာက္ပံ့မယ့္ အဖြဲ႕ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလို ေထာက္ပံ့ဖို႔အတြက္ စုစုေပါင္း အေမရိကန္ေဒၚလာ သန္း ၁၀၀ သုံးစြဲဖို႔ရာထားပါတယ္။ ဒီႏွစ္အတြက္ ေဒၚလာ ၆ သိန္း ၃ေသာင္း သုံးစြဲမယ္လို႔လည္း အဖြဲ႕အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

အဲဒီ 3D Fund က ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ မူ၀ါဒ အမွားႀကီးနဲ႔ ၀င္လာတာေၾကာင့္ ေဒသခံ NGO ေတြ ပြားမ်ား လာေစတာပါ။ သူတို႔ မူ၀ါဒ အမွားႀကီးက က်မတုိ႔ ႏုိင္ငံက ေဒသခံ NGO ေတြကို ပ်က္စီးေစတဲ့ လမ္းေၾကာင္း ဘက္ဆီ တြန္းပို႔သလို ျဖစ္ေနတာပါ။ 3D Fund ကို က်မ ျမင္တာကေတာ့ ဒီအတုိင္းပါပဲ။

သူတို႔ရဲ႕ ေယဘုယ်မူကေတာ့ သူတုိ႔ ကိုယ္တုိင္ကိုယ္က် အကူအညီ မေပးႏုိင္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ ၾကားခံ တခု ထားၿပီးေတာ့ ေပးမယ္။ ေပးမယ့္ ေနရာမွာလည္း အားလံုးကို ေပးမယ္၊ က်မတို႔လုိမ်ဳိး ႏုိင္ငံေရးအဖဲြ႔အစည္းက လြဲလို႔ေပါ့။ ဒါ က်မတို႔ကို မေပးလုိ႔ ေ၀ဖန္ေနတာလည္း မဟုတ္ဘူး။ က်မတို႔ အေနထားက သူတို႔ ေပးမယ္ ဆုိရင္ေတာင္ လက္မခံႏုိင္တဲ့ အေျခအေနပါ။

အာဏာပုိင္ေတြနဲ႔ NGO ေတြရဲ႕ သေဘာတူညီခ်က္ေတြ အရ ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ ပတ္သက္တ့ဲ အဖဲြ႔ေတြ၊ အစုိးရနဲ႔ ပတ္သက္တ့ဲ အဖဲြ႔ေတြကုိ သူတုိ႔ ကူညီလုိ႔ မရဘူး။ ဒါေပမယ့္ အျငင္းပြားစရာ ျဖစ္ေနတ့ဲ ႀက့ံခုိင္ဖံြ႔ၿဖိဳးေရးအသင္း၊ မိခင္နဲ႔ကေလး ေစာင့္ေရွာက္ေရး အသင္းလုိမ်ဳိးေတြကုိ ကူညီေနတာ ေတြ႔ရတယ္။

ဒီလုိ အကူအညီေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေစာင့္ၾကည့္မယ့္သူ ဘယ္သူျဖစ္မလဲ၊ ေစာင့္ၾကည့္တာကုိေရာ ခံႏုိင္သလား ဆုိတာ ေလ့လာၿပီးေတာ့မွ အကူအညီေပးသင့္တယ္ ဆုိတဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ တခါတုန္းက ေျပာခ့ဲတ့ဲ စကားဟာ အလြန္ကိုပဲ တန္ဖိုးရွိပါတယ္။

3D Fund က NGO ေတြကုိ ေထာက္ပ့ံတယ္။ ေငြသာ ၀င္သြားတယ္ NGO ေတြက ဘာေတြလုပ္ေနတယ္ဆုိတာ ျပည္သူလူထု မသိလုိက္ၾကဘူး။ ထိေရာက္မႈ ဘယ္ေလာက္ ရိွတယ္ဆုိတာ ေမးခြန္းထုတ္စရာ ျဖစ္ေနပါတယ္။

3D Fund က တကယ္ ထိထိေရာက္ေရာက္ လုပ္ေနသူေတြနဲ႔ လက္တဲြမွ ေအာင္ျမင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္လုပ္ေနတ့ဲ အဖဲြ႔ေတြက အကူအညီ မရတာေတြ ရိွပါတယ္။

တဘက္မွာလည္း အာဏာပုိင္ေတြက ထိန္းခ်ဳပ္မႈ သိပ္မ်ားရင္ ဒီေငြေတြက ထိေရာက္မွာ မဟုတ္ဘူး။ HIV နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တနုိင္ငံလုံး အတုိင္းအတာနဲ႔ ထိထိေရာက္ေရာက္ လုပ္မွ ေအာင္ျမင္မွာပါ။ အာဏာပုိင္ေတြက NGO ေတြကုိ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ လုပ္ပုိင္ခြင့္ေပးဖုိ႔လည္း လုိအပ္ပါတယ္။

3D Fund လိုပဲ အဲဒီ ေရာဂါသံုးမ်ိဳးအတြက္ လႉဒါန္းေနတဲ့ ေနာက္ထပ္ ႏုိင္ငံတကာ ရန္ပံုေငြ အဖြဲ႕အစည္းႀကီး တခုျဖစ္တဲ့ Global Fund ဆိုတဲ့အဖြဲ႕ႀကီးဆိုရင္ စစ္အစုိးရက လြတ္လြတ္လပ္လပ္ သြားလာလႈပ္ရွားခြင့္ကုိ ခ်ဳပ္ခ်ယ္ ကန္႔သတ္ထားလို႔ ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႔ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္က ျမန္မာႏုိင္ငံကေန ထြက္ခြာသြားခဲ့ပါတယ္။

မေန႔တေန႔ကေတာ့ အဲဒီ Global Fund အဖြဲ႕ႀကီးဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံကို လာမယ့္ တႏွစ္အတြင္း အေမရိကန္ ေဒၚလာ သန္း ၁၁၀ ကူညီသြားမယ္ဆိုတဲ့သတင္း ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ အခုလို လိုအပ္ေနတဲ့ အကူအညီကို ျပန္ေပးတဲ့ အတြက္ ႀကိဳဆိုရမွာပါ။ ဒါေပမယ့္ ဒီအလႉေတြက တကယ္ လိုအပ္ေနတဲ့ သူေတြရဲ႕ လက္ထဲကုိ ေရာက္ႏုိင္တဲ့ အစီအစဥ္ေတြလည္း ေသေသခ်ာခ်ာ ရွိသင့္ပါတယ္။

လက္ေတြ႔ လုိအပ္ခ်က္ကို မေပးႏုိင္ဘဲနဲ႔ သူ မလိုအပ္တာ ေပးမိျပန္ရင္လည္း ေပးကားေပး၏ မရ ဆုိတာလိုမ်ိဳး ျဖစ္မွာပါပဲ။

ဥပမာနဲ႔ ျမင္သာေအာင္ ေျပာရရင္ က်မ လူနာတခ်ဳိ႕ကို NGO တခုက လာေခၚပါတယ္။ စက္ခ်ဳပ္ သင္တန္း ေပးမယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ အသက္ေမြးမႈ ပညာ တတ္ေျမာက္ထားရင္ မဆုိးဘူး ဆိုၿပီး သင္တန္း လႊတ္လိုက္ ပါတယ္။ သင္တန္းလည္း ၿပီးလာေရာ သူတို႔ ပညာအနည္းငယ္ေတာ့ တတ္လာပါေပရဲ႕။ ဒါေပမယ့္ လက္ေတြ႔ လုပ္ကိုင္ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ စက္က ဘယ္မွာလဲ လုိ႔ သင္တန္းေပးသူေတြကုိ ေမးၾကည့္ေတာ့ “အဲဒါေတာ့ မတတ္ႏုိင္ ဘူး၊ ဒီ စက္ခ်ဳပ္ သင္တန္း ေပးတဲ့ စက္ေတြေတာင္ ငွားထားရတာ” ဆုိေတာ့ က်မလည္း သက္ျပင္းခ်ရံု မွတပါး မတတ္ႏုိင္ေတာ့ဘူးေပါ့။

ဒီသင္တန္းကို လူ ၃၅ ေယာက္ အတြက္ ေပးတာပါ။ က်မ စဥ္းစားမိတာက သင္တန္းကို ၅ ေယာက္ေလာက္ အတြက္ပဲ ေပး၊ ၿပီးတာနဲ႔ စက္ ၅ လံုး ၀ယ္ၿပီး ဆင္ေပးလုိက္ရင္ မျဖစ္ဘူးလား ဆုိတာမ်ိဳးပါ။ တကယ္ဆုိ လူ ဒီေလာက္မ်ားမ်ား ဘာလို႔ သင္တန္းေပးသလဲ ေမးရင္ အလႉရွင္ ဘက္ကေန ၾကည့္ေကာင္းေအာင္ ေပးတယ္ ဆုိတဲ့ အေျဖပဲ ထြက္ပါတယ္။ လူနည္းေနရင္ ေထာက္ျပ ေျပာဆုိခံရမွာ စုိးရိမ္ပုံ ရပါတယ္။ ဒီေတာ့ သင္တန္းတခု ေပးလုိက္၊ ေဒသခံ NGO ေလးေတြက ေငြသုံးလုိက္၊ လူနာေတြ တကယ္ ထိေရာက္မႈ ရွိမရွိ ဆိုတာလုိမ်ဳိး ဘယ္သူမွ မသိႏုိင္ေတာ့တ့ဲ အေနအထားေတြ ျမင္ေနရပါတယ္။

တေလာက HIV/AIDS ဆုိင္ရာ အကူညီေပးေရး ေဆြးေႏြးပြဲႀကီး တခုအတြက္ က်ပ္ သိန္း ၂၄၀ ေလာက္ သုံးလုိက္တယ္တ့ဲ။ လုပ္ငန္း မစႏုိင္ေသးခင္ ကုန္သြားတဲ့ ပိုက္ဆံပါ။ အရမ္းပဲ ႏွေျမာမိပါတယ္။

ေဆြးေႏြးပဲြကုိ ဟုိတယ္ႀကီးမွာ လုပ္မယ့္အစား ေစ်းသက္သာတ့ဲ ခန္းမ တခုမွာ လုပ္လိုက္ေပါ့။ ေစ်းႀကီးတ့ဲ အစားအစာေတြနဲ႔ ဧည့္ခံမယ့္အစား ေငြကုန္ေၾကးက် သက္သာမယ့္ လက္ဖက္ရည္ တခြက္စီေလာက္ တိုက္ လိုက္ေပါ့။ ဒါဆုိ ကုန္က်စရိတ္က နည္းသြားၿပီး လုပ္ငန္းစခ်ိန္မွာ ဒါေတြထည့္သံုးရင္ လူနာေတြအတြက္ ပိုမို အက်ိဳးရွိမယ္လို႔ ေတြးမိေနတာမ်ိဳးပါ။ ႏုိင္ငံတကာစံ ဆိုတာလည္း ဒီေလာက္ႀကီး အကုန္က်ခံၿပီး လုပ္ျပမွ မဟုတ္ေလာက္ပါဘူး။

ဒါက ထင္သာျမင္သာရွိတဲ့ ကိစၥရပ္ပါ။ မျမင္သာတာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ လူနာေတြကေတာ့ ဘာမွ မသိသလို အလႉရွင္ေတြလည္း ဘာမွ သိမယ္ မထင္ပါဘူး။

ဒီလုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္ေနတိုင္း ခ်ီးမြမ္း ေထာမနာျပဳ၊ သူရဲေကာင္း တေယာက္လုိ ဆက္ဆံေနတာဟာ ျမန္မာျပည္ မွာေတာ့ အေတာ့္ကို လြဲမွားေနတယ္လုိ႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။ အလႉရွင္ေတြလည္း သတိရွိရွိ ကူညီ ေဆာင္ရြက္ပါလုိ႔ က်မ အေလးအနက္ထား သတိေပး ေျပာဆိုလုိက္ရပါတယ္။ ။

comments and hits counting on Nov 23, 2009

Hits: 1696
Comments (6)Add Comment

Oneof the sutibable Point Of View
written by koyelay, November 23, 2009
In these days, we should ask this is question!!!!!!
Should learn more
written by Phoe Auu, November 23, 2009
Seems like author doesn't know well about the donors organizations and how they do it.
One thing for sure is that money doesn't come that easy from these international donors. They have well-crafted check and balance system and monitoring and evaluation systems for the recipient organizations to be accountable as much as possible. I agree with author about the fact that intended amount of these aids should reach the beneficiaries. But some points opinions in the article are not well-thought and professional.
မွန္တယ္
written by MHM, November 22, 2009
ျမန္မာေတြက ငါးပြက္ရာ ငါးစာခ်ဖို႔ လုပ္ၾကတာ မ်ားတယ္။ အန္ဂ်ီအိုကို စစ္အစုိးရက သူ႔အတြက္ အသုံးခ်ဖို႔ေလာက္ပဲ ၾကည့္ေနတာပါ။ ျပည္တြင္း အန္ဂ်ီအို အေတာ္မ်ားမ်ားကလည္း အစိုးရနဲ႔ ပလူးပလဲ လုပ္ၿပီး၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း တခုလို ၀င္လုပ္ေနၾကတာလို႔ပဲ ျမင္ပါတယ္။ NGO Business ေပါ့။
ဒီလိုမ်ိဳးလည္း ရွိတယ္လား?
written by Phoenix, November 21, 2009
ဒီလိုအျဖစ္မ်ိဳးလည္း ရွိတယ္ေပါ့? က်ေနာ္ အရင္က ေသခ်ာမသိဘူးဗ်ာ။ NGO တိုင္းက သူ႕ Donor နဲ႕သူ တကယ္ထိထိေရာက္ေရာက္ လုပ္ေနတယ္ပဲ ထင္ခဲ့မိတာ။ Fund ေတြ အလဟသတ္ ကုန္သြားတာ ႏွေျမာဖို႕ေကာင္းတယ္ဗ်ာ။ ျပဳျပင္သင့္ပါတယ္။
HIV & Burma
written by Mi Mi Linn, November 21, 2009
You are right. I am currently working in one of the LNGOs in Burma. Yes. we are spending too much money but we don not know what the results are. We need to produce more efforts. Of course, this military regime should be changed. With this regime, no efforts can be made. This is politics. Everything in Burma is related to politics. Love live Burma.
welcome to all INGOs
written by myo, November 21, 2009
We should welcome to all of INGOs because they are helping our people as much as they can.There may have some error in their management because they are led by foreigners and they don't know well about the country.Inernational donors trust to them only.They know the regulations how to get the funs from donors. "Welcome to all INGOs who helping our people".

Defeating HIV/AIDS, Preserving the Future

Opinion and comments in http://www.irrawaddy.org/opinion_story.php?art_id=17021

Defeating HIV/AIDS, Preserving the Future
By PHYU PHYU THIN

Monday, October 19, 2009

When the immune deficiency syndrome disease (HIV/AIDS) first appeared in Burma in 1988, it was said that the first case was that of a sailor who was infected with the disease.

Possibly for that reason, after 1990 the syndrome was commonly known as "sailors' disease." Then the disease spread among the homosexual community in 1994-95, and it was called the "gays' disease."

I learned a little about the disease in school, but personally, I wasn’t very interested in the issue.

When I joined the National League for Democracy (NLD) in 1996, I became involved in various social issues, but HIV / AIDs still wasn’t high on my list.

By that time, it was well-known as the "4-alphabet disease" among Burmese youth, or "Lay lone disease” in Burmese. Many people were afraid when the government launched its first awareness campaign with billboards saying, "AIDS has no cure and there is no medicine for it."

Apart from awareness campaigns, the government had no program to give blood tests to people in vulnerable communities such as drug users or sex workers, and it neglected the spread of the disease.

As the situation worsened, many people died from HIV/AIDS. In my small community, adults and youths died from the disease, their bodies shrinking into the form of a skeleton. If someone asked, their relatives might say that they died from tuberculosis (TB) or cerebral malaria.

When she was free for a brief period, Aung San Suu Kyi, a leader of vision, said during a speech in 1998 at the 13th International AIDS conference in Durban that openness will help control the spread of HIV, since people can discuss how it is contracted, how to control its spread and how to help those who already have the virus.

She said "containing the spread of HIV/AIDS is preserving our future," and, "If we could develop more compassion in this world then we would all have achieved a happier, more peaceful world."

Suu Kyi selected 19 NLD youth members to be trained in HIV prevention and care at the United Nations Development Program office in Rangoon. After the training, all 19 members started working in a NLD prevention and care program for HIV/AIDS patients. Since then, without financial assistance or salaries, we have worked to deliver care and raise HIV/AIDS awareness.

Meanwhile, the authorities are always looking at what we do, and they sometimes harass us because we are NLD members. It’s hard to keep the work going. The program continues with a small group of workers, including me and Khin Htar Yee, who is liked my elder sister. With meager resources, we keep the program going amid many uncertainties and great anxiety.

I recall that our first HIV/AIDS patient was a police officer. Since then, we have cared for almost 2,000 infected patients. Many of our patients died while receiving our care. Many stories are tragic, but others are heart warming.

In our early days, we treated patients unsystematically, and we learned as we did our work. We went to patients' homes and offered help such as washing clothes, cleaning a room or cooking. We were not familiar with HIV/AIDS medicines, and we had no source for knowledge or supplies. The patients were thankful for our support, but we couldn’t provide medical care, and they died.

At first, we faced tremendous hardships because of the stigma attached to HIV/AIDS. Most patients didn’t want others to know of their illness. In some cases, families welcomed us. But many families rejected us, not wanting to be associated with the disease.

At that time, most people believed HIV/ AIDS was a disease of bad moral character or shameful behavior. The problem was compounded by the military government’s fear-driven campaign. Many patients would not go to hospitals or health services, and they wanted to keep their infection secret, which could sometimes lead to reckless lifestyles and more infections.

Many patients arrived too late to be treated at the Wai Bar Gi Infectious Disease Hospital. Those who could be treated often couldn't afford to buy drugs in the government’s ill-equipped hospitals.

Now many of our patients are given ARV (anti-retroviral drugs) medicine and support, and most can continue their lives.

However, while cheaper and affordable drugs are now available, some patients still go to faith healers or take herbal medicines or dangerous concoctions, seeking a cure. Some even eat dog meat once a day, believing it can cure them. We have a long way to go to remove misguided beliefs and deep-seated fears.

If Suu Kyi were free and able guide us, we could work to support our patients and treat the disease even more effectively.

I have committed my life to help people with the disease and to eliminate the spread of HIV/AIDS in Burma.
I urge people to join in the fight to prevent this catastrophic disease.

Phyu Phyu Thin, a member of the National League for Democracy, is a key organizer of the NLD’s HIV / AIDS outreach program

COMMENTS (3)

Kyaw Win Wrote:

21/10/2009
Our Burmese leaders have no distinction between politics and social issues. What a pity! People in Burma have been suffering from all kinds of physical and mental abuses and maltreatment under these leaders.

pLan B Wrote:

21/10/2009
Jeffrey Helllman,

"Why no help?"

People like Turnell and BEW with these articles as proof have long shut down the help for health matters so tightly supported by groups of expats:

http://www.burmaeconomicwatch.blogspot.com/

Just read the first few articles and you will know how the flippant attitude of these people convinced the world that it is useless and not worth the $ to deal with SPDC in health care matters or otherwise.

Consider that none of these "authors" has ever even been to the country.

Burma is the country that received the least help even without considering the lack of aid for Nargis after the initial SPDC blunder.

MSF is the only know organization that is indirectly involved inside Myanmar.

Until people stop politicizing health matters, the most vulnerable ones, the children and the poor, will bear the brunt.

It has come to a point where the prevalence of children with TB, which used to be rare, is now the norm due to the degradation of education, nutrition, etc.

Jeffrey Hellman Wrote:

19/10/2009
Why hasn't there been more financial support provided to Burma to help ameliorate the AIDS epidemic?

According to Doctors Without Borders, "An estimated 240,000 people are currently infected with HIV in Myanmar. 76,000 of these people are in urgent need of ART, yet less than 20% of them receive it through the combined efforts of MSF, other international non-governmental organizations (NGOs) and the Government of Myanmar.

For the remaining people, the private market offers little assistance as the most commonly used first-line treatment costs the equivalent of a month’s average wage.

The lack of accessible treatment resulted in 25,000 AIDS related deaths in 2007 and a similar number of people are expected to suffer the same fate this year, unless HIV/AIDS services - most importantly the provision of ART - are urgently scaled-up."

http://doctorswithoutborders.org/publications/topten/story.cfm?id=323

working for the future

ယေန႔ ဧရာ၀တီတြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ ေဆာင္းပါး

အနာဂတ္ကို ထိန္းသိမ္းျခင္း
ျဖဴျဖဴသင္း

က်မတို႔ တုိင္းျပည္ကုိ HIV/Aids ေရာဂါဆုိး တိတ္တဆိတ္ ဝင္ေရာက္လာတာဟာ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ စတင္ ျဖစ္ပြားစဥ္ကေတာ့ နုိင္ငံျခား သေဘာၤသား တေယာက္က စျဖစ္တယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။

၁၉၉ဝ ေနာက္ပိုင္းမွာ သေဘာၤသားေရာဂါ ဆိုၿပီး ေခၚၾကပါတယ္။ အဲ့ဒီက တဆင့္ ၁၉၉၄-၉၅ ေလာက္ ေရာက္ေတာ့ ဒီေရာဂါဟာ လိင္တူ ဆက္ဆံသူေတြ အျဖစ္မ်ားလာပါတယ္။ အဲ့ဒီအခ်ိန္က်ေတာ့ ဒီေရာဂါကို အေျခာက္ေရာဂါ ဆုိၿပီး ထပ္မံ ကင္ပြန္းတပ္ပါတယ္။

ေက်ာင္းမွာ ဒီေရာဂါအေၾကာင္းသင္ေနရေပမယ့္ သင္တဲ့ဆရာကလည္း အေလးနက္မရွိ၊ အပြင့္လင္းဆံုး ေျပာရ မယ္ဆုိရင္ က်မတုိ႔ကိုယ္တုိင္လည္း စိတ္မဝင္စားခဲ့ပါဘူး။ ၁၉၉၆ က်မေက်ာင္းၿပီးလုိ႔ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီ အဖြဲ႕ ခ်ဳပ္ကုိေရာက္ေတာ့လည္း တျခားေသာ လူမႈေရး လုပ္ငန္းေတြကိုသာ လုပ္ျဖစ္ၿပီးေတာ့ ဒီေရာဂါနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သိပ္မသိခဲ့ပါဘူး။

မျဖဴျဖဴသင္း (ဓာတ္ပံု - ေအအက္ဖ္ပီ)

လူငယ္ထုၾကားထဲမွာေတာ့ ေလးလံုးေရာဂါ၊ ေလးလံုးေရာဂါ ဆုိၿပီးေတာ့ အေတာ္ေလးေတာ့ အေျပာမ်ားလာပါ တယ္။ အစိုးရကလည္း ကုရာနတၳိေဆးမရွိဆုိတဲ့ ဆုိင္းဘုတ္ႀကီးေတြကို လမ္းဆံုလမ္းခြေတြမွာ လိုက္တင္ပါတယ္။ ျပည္သူလူထုကလည္း အေတာ္ေလး အထိတ္တလန္႔ ျဖစ္ကုန္ပါတယ္။

အေျခအေနေတြကေတာ့ အေတာ္ဆိုးဝါးလာၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ မူးယစ္ေဆးသံုး လူငယ္မ်ား၊ ျပည့္တန္ဆာမ်ား အားလံုးကို ေသြးစစ္ေပးမယ့္ အစီအစဥ္မ်ဳိးလည္း အစုိးရမွာ ရွိပံုမေပၚပါဘူး။ သူ႔အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရား ခုိင္ျမဲေရး တခုသာ ၾကည့္ၿပီးေတာ့ က်န္းမာေရးကိစၥကုိ လွည့္ေတာင္မၾကည့္သလို ျဖစ္ေနပါတယ္။

ဒီလို ျဖစ္သလိုသြားေနရင္းနဲ႔ လူအေတာ္မ်ားမ်ားကလည္း ေသကုန္ပါတယ္။ က်မတို႔ ပတ္ဝန္းက်င္ အနီးနားက လူငယ္ေတြ၊ လူလတ္ေတြ ပိန္လွီၿပီး ေသကုန္တာမ်ဳိးပါ။ ေမးၾကည့္လိုက္ရင္ တီဘီကြ်မ္းတယ္၊ ငွက္ဖ်ားပိုး ေခါင္း ထဲေရာက္တယ္ ေျပာပါတယ္၊ ဒါကေတာ့ က်မ ပတ္ဝန္းက်င္ ကြက္ကြက္ကေလးက အေျခအေနပါ။ တတိုင္း ျပည္လံုးအေျခေနက ဘယ္ေလာက္ဆုိးဝါးေနၿပီလဲ ဆုိတာေတာ့ သိပ္ေျပာစရာ မလုိေတာ့ဘူး ထင္ပါတယ္။

ဒီလိုအေျခေနဆိုး ၾကားထဲမွာပဲ ၂ဝဝ၂ ခု ေမလေျခာက္ရက္ေန႔မွာ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ ခံထားရတဲ့ လူထု ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ျပန္လည္လြတ္ေျမာက္လာပါတယ္။

စစ္အစိုးရကလည္း သမုိင္းစာမ်က္ႏွာသစ္ ဖြင့္လွစ္လိုက္ၿပီဆုိတဲ့ စကားလံုးလွလွေလး သံုးၿပီးကမၻာကို ရုတ္ တရက္ ဖမ္းစားလုိက္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျပည္သူလူထုရဲ႕ အေျခခံပညာေရး၊ က်န္းမာေရး၊ စီးပြားေရး အစရွိ တာေတြကေတာ့ ဘယ္ေခတ္ကနဲ႔မွ ႏိႈင္းမရေအာင္ ဆိုးဝါး ဆုတ္ယုတ္ေနတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ တကယ့္အေျမာ္အျမင္ရွိတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ပါ။ “HIV ပိုးကို ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္းသည္ က်မ တုိ႔အနာဂတ္ကုိ ထိန္းသိမ္းျခင္းပင္ျဖစ္သည္” လုိ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ၁၉၉၈ ေတာင္အာဖရိကႏုိင္ငံ ဘန္ေဒါင္းၿမိဳ႕မွာ က်င္းပျပဳလုပ္တဲ့ ခုခံအား က်ဆင္းမႈဆုိင္ရာ ညီလာခံႀကီးအတြက္ ေပးပို႔တဲ့မိန္႔ခြန္းထဲမွာ ေျပာခ့ဲပါတယ္။

အာဏာပုိင္ေတြက က်န္းမာေရးလုပ္ငန္းေတြကုိ ဦးစားမေပးေပမယ့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကေတာ့ တုိင္းျပည္ အတြက္ ေဆာင္ရြက္ရမယ့္ ကိစၥရပ္ေတြကို စတင္ လုပ္ေဆာင္ပါတယ္။ အဲ့ဒီထဲမွာမွ က်မတုိ႔ လူငယ္ ၁၉ ဦး စိစစ္ ေရြးခ်ယ္ၿပီး UNDP ရံုးမွာ HIV ကာကြယ္တားဆီးေရးနဲ႔ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ေရး သင္တန္း တက္ေရာက္ဖုိ႔ ပို႔လႊတ္ တာလည္း တခုပါဝင္ပါတယ္။

သင္တန္းကာလၿပီးခ်ိန္မွာေတာ့ က်မတုိ႔ လူငယ္ ၁၉ ဦးစလံုး တက္ၾကြစြာ ပါဝင္ ေဆာင္ရြက္ၾကပါတယ္။ အဖဲြ႔ခ်ဳပ္ ႐ုံးမွာလုပ္တ့ဲ ပညာေပး ေဟာေျပာပြဲတခု အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ေရာဂါေဝဒနာ ခံစားေနရသူ တေယာက္၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ က်မ အတူတူ ေဟာေျပာၾကပါတယ္။ အဲ့ဒီအခ်ိန္ကစၿပီး ဒီေရာဂါဆိုးႀကီး စြဲကပ္ခံေနရ သူေတြနဲ႔ က်မတို႔ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ဝင္ေတြၾကားမွာ လံုးေထြးၿပီး လုပ္ကိုင္ေနတာ ဒီေန႔ထက္တုိင္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီအလုပ္ကုိလုပ္လို႔ တျခား NGO ေတြလို ေငြေၾကး မရပါဘူး။ ဒီေလာက္ႀကီးက်ယ္တဲ့ အလုပ္ကို လုပ္ကိုင္ေနရ ေပမယ့္ ရန္ပံုေငြလည္း ခုထက္ထိ မရွိပါဘူး။ အလ်ဥ္းသင့္သလို လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ေနတာပါ။ ဒီေတာ့ က်မတို႔ အဖြဲ႕လုပ္ကုိင္ေနတာကိုၾကည့္ရင္ စည္းစနစ္တက်မရွိ ဆိုသလိုျဖစ္ေနမွာပါ။

တဘက္မွာ အာဏာပိုင္ေတြကလည္း အစဥ္တစိုက္ ဒုကၡေပးဖုိ႔ ေစာင့္ၾကည့္ေနပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္းခ်က္ေတြကို ေတာ္ရံု လြတ္လပ္တဲ့ႏိုင္ငံက လူေတြ နားလည္မယ္ မထင္ပါဘူး။ လူငယ္ေတြဟာ ေငြေၾကး တျပားတခ်ပ္မွ မရ တာ ၾကာလာေတာ့ သိပ္မလုပ္နုိင္ေတာ့ပါဘူး။ ၂ဝဝ၃ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းက်ေတာ့ က်မရယ္၊ အစ္မလို ခင္မင္ရတဲ့ မခင္ထားရီရယ္ မိန္းမသား ႏွစ္ဦးတည္း လုပ္ကိုင္ ေဆာင္ရြက္ရပါေတာ့တယ္။

က်မတို႔မွာ စတင္ လုပ္ကိုင္စဥ္ကတည္းက ေငြေၾကး ရန္ပံုေငြကလည္း မရွိ။ မိန္းမသားႏွစ္ဦးတည္းလည္း ျဖစ္ျပန္ ဆိုေတာ့ အစစ အရာရာဟာ စိတ္မခ်စရာနဲ႔ စိုးရိမ္ ပူပန္စရာ ျဖစ္ေနတာပါ။ မွတ္မွတ္ရရ က်မတို႔ကို စတင္ လာ ေရာက္ ဆက္သြယ္တဲ့ လူနာဟာ အာဏာပိုင္ေတြဘက္က ရဲဝန္ထမ္းတဦး ျဖစ္ေနတာပါ။ သူ႔ကုိ စတင္ၿပီး ကူညီ ေဆာင္ရြက္ေပးခ့ဲတာ ခုဆုိ လူနာ ၂ဝဝဝ ေက်ာ္သြားပါၿပီ။

ကံမေကာင္း အေၾကာင္းမလွလို႔ အသက္ဆံုးရံႈးခဲ့ရတဲ့ လူနာေတြကလည္း အမ်ားႀကီးပါပဲ။ ေနာက္ပုိင္းမွာေတာ့ စိတ္ဝင္စားစရာေကာင္းတဲ့ လူနာေတြအေၾကာင္း ေရးသားပါဦးမယ္။

နည္းမွန္လမ္းမွန္နဲ႔ က်မတို႔ဆီေရာက္ရွိလာတဲ့ လူအေတာ္မ်ားမ်ားကိုေတာ့ ေအအာဗြီေဆး အကူအညီ၊ က်မတုိ႔ရဲ႕ အားေပးမႈတုိ႔နဲ႔ အသက္ဆက္ေပးႏုိင္ခ့ဲပါတယ္။ ဒီေရာဂါ တုိက္ဖ်က္ေရးအတြက္ ခုခ်ိန္မွာ က်မကိုယ္စြမ္းဉာဏ္စြမ္း ရွိသမွ် တုိက္ဖ်က္ေနပါတယ္။ အကယ္၍ လူထုေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ လြတ္ေျမာက္လာၿပီးေတာ့ လမ္းညြန္၊ ဦးေဆာင္မႈေပးမယ္ဆုိရင္ ဒီေရာဂါဆုိးတုိက္ဖ်က္ေရး ပုိမုိအားေကာင္းလာမွာ မုခ်ပါ။

ဒီေရာဂါ အျမစ္ျပတ္ေဆး မေပၚေသးသေရြ႕ က်မကေတာ့ HIV/Aids ကာကြယ္တားဆီးေရး၊ လူနာေတြကုိ ျပဳစု ေစာင့္ေရွာက္ေရးေတြ ေဆာင္ရြက္ေပးေနမွာ ျဖစ္ၿပီးေတာ့ ျပည္သူအားလံုးလည္း က်န္းမာေရး သတိရွိရွိနဲ႔ ဒီေရာဂါ ဆုိးႀကီး တုိက္ဖ်က္ေရးမွာ အဖဲြ႔တဖြဲ႔နဲ႔ ပူးေပါင္းလုိ႔ျဖစ္ေစ၊ တဦးခ်င္းျဖစ္ေစ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ၾကပါလုိ႔ တုိက္တြန္း ခ်င္ပါတယ္။

အေစာပိုင္းမွာ အထက္က တင္ျပခဲ့သလို က်မတို႔မွာ နည္းလမ္းလည္းမသိ ေဆးဝါးလည္းမသိ ေယာင္ဝါးဝါး ေလွ်ာက္လွမ္းရတာပါ။ ဒီေတာ့ လူနာေတြအိမ္ေတြကို လိုက္ၿပီး ျပဳစုကုသေပးတာ အဝတ္ေလွ်ာ္၊ ၾကမ္းတိုက္၊ ထမင္းဟင္းခ်က္ျပဳတ္ ေကြ်းေမြးတာေတြကို လိုက္လုပ္ေပး႐ံုက လြဲၿပီး တျခားေသာ ေဆးဝါးကိစၥေတြ မလုပ္ကိုင္ နုိင္ဘူး ျဖစ္ေနေလေတာ့ အေစာပုိင္းလူနာေတြဟာ စိတ္ပုိင္းဆိုင္ရာ ျမင့္တက္လာေပမယ့္ ကိုယ္ခႏၶာက မလုိက္ ႏုိင္ျဖစ္ၿပီး ေသဆံုးကုန္ပါတယ္။

စလုပ္ကုိင္စဥ္ အခက္အခဲ တခုကေတာ့ ကာယကံရွင္ကလက္ခံပါရဲ႕ မိသားစုက လက္မခံဘဲ က်မတုိ႔ကို ဆဲဆုိ ေမာင္းထုတ္တာမ်ဳိး လုပ္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕က်ေတာ့လည္း မိသားစုကသိၿပီး စိုးရိမ္၊ ကာယကံရွင္က လက္မခံတာ မ်ဳိးေတြ အမ်ားႀကီး ႀကံဳေတြ႕ရပါတယ္။

ဒီေရာဂါဟာ အက်င့္ပ်က္လုိ႔ျဖစ္တာ၊ စာရိတၱခြ်တ္ယြင္းလို႔ျဖစ္တာ ဆုိၿပီး တလြဲအယူေတြ ရွိေနတာပါ။ အစိုးရက လည္း ကုရာနတၳိေဆးမရွိလို႔ ေျပာလိုေျပာ၊ ေဘးပတ္ဝန္းက်င္ကလည္း ဒီေရာဂါျဖစ္ရင္ ေျခာက္လပဲ ခံေတာ့မယ္၊ ေသမယ္၊ ေဆးရံုတင္လို႔လည္း မျဖစ္ဘူး၊ ေဆးရံုက ေဆးထိုးသတ္တယ္ ဆုိတာလုိမ်ဳိး သတင္းမွားေတြကလည္း အမ်ားႀကီး ထြက္ေနတာပါ။

ဒီလုိေကာလာဟလေတြေၾကာင့္ လူေတြ အေတာ္မ်ားမ်ားက သူတုိ႔မွာ ဒီေရာဂါလကၡဏာရိွေၾကာင္း ျပေနေစဦး ေတာ့ ဒီေရာဂါျဖစ္ေနတာ မဟုတ္ပါဘူး ဆုိၿပီး ခါးခါးသီးသီး ျငင္းဆန္ေတာ့ပါပဲ။ ဒီေတာ့ ဆင့္ပြားကူးစက္တာေတြ၊ အရက္ေသစာ ေသာက္စားၿပီး ေနခ်င္သလို ေနလိုက္တာမ်ဳိးေတြ အမ်ားႀကီး ျဖစ္ကုန္တာပါ။

ကနဦး အစတုန္းက ကုရာနတၳိေဆးမရွိလုိ႔ အစိုးရက ေျပာမယ္ဆိုလည္း ေျပာစရာပါ၊ က်မတို႔နုိင္ငံမွာ ေအအာဗီ ဆိုတာ ၾကားေတာင္ မၾကားဘူးေသးလုိ႔ပါ။ ေရာဂါသည္ အမ်ားစုက ေရာဂါအဆင့္လြန္ၿပီးေတာ့မွ ေဝဘာဂီ ကူးစက္ ေဆးရံုေရာက္၊ ေရာက္ျပန္ေတာ့လည္း ပိုးသတ္ေဆးကအစ ေဆး နဲ႔ ေဆးပစၥည္းမ်ဳိးစုံ ဝယ္ယူရေလ ေတာ့ လူနာ အမ်ားစုက အသက္ ဆုံး႐ံႈးရပါတယ္။

အခုက်ေတာ့ ေအအာဗီေဆးက အရင္ကထက္စာရင္ အမ်ားႀကီးသက္သာတဲ့ ေစ်းေတြနဲ႔ ဝယ္ေသာက္လို႔ ရလာ ပါၿပီ။ ဒါေပမယ့္ ေပ်ာက္ေစဆရာေတြ၊ တုိင္းရင္းေဆးေယာင္ေယာင္ ဘီးဇပ္ရြက္လို အရြက္ေတြနဲ႔ ဒီေရာဂါေပ်ာက္ တယ္၊ ဒီေရာဂါဟာ တေန႔ ေခြးတေကာင္စားရင္ ေပ်ာက္တယ္ ဆုိတဲ့ လြဲမွားတဲ့ အယူအဆေတြကိုေတာ့ တုိက္ ဖ်က္ရဦးမွာပါ။

မျဖဴျဖဴသင္းသည္ ၿပီးခဲ့သည့္ ၁၀ ႏွစ္ ဝန္းက်င္မွစတင္၍ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ၏ HIV/Aids ေဝဒနာရွင္မ်ား ကူညီေစာင့္ေရွာက္ေရး ႏွင့္ ပညာေပးေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားတြင္ ဦးေဆာင္ လုပ္ကုိင္ေနသူ တဦး ျဖစ္သည္။