Lizard Cage

(ျမန္မာျပည္အေၾကာင္း စာအုပ္ကုိ မိတ္ဆက္ထား သုံးသပ္ထားတာဗ်ာ။ ဧရာ၀တီက ေဆာင္းပါး။)

ေခ်ာက္ခ်ားဖြယ့္ ႐ုဒၵသစၥာ
ေကလတ္ ၾသဂုတ္ ၃၁၊ ၂၀၀၇


တရားမဲ့ ရက္စက္ၾကမ္းတမ္းၿပီး ပ်င္းရိၿငီးေငြ႔ဖြယ္ ေကာင္းလွေသာ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ားအေၾကာင္း အဂၤလိပ္ ဘာသာျဖင့္ ထိထိမိမိေရးသားထားေသာ စာအုပ္စာတမ္း၊ ၀တၳဳမ်ား က်ေနာ္တုိ႔တြင္ မ်ားစြာမရွိလွပါ။ ကာရင္ ေကာ္နယ္လီ (Karen Connelly) ေရးသားေသာ “အိမ္ေျမႇာင္ေလွာင္ခ်ဳိင့္” (The Lizard Cage) စာအုပ္ကဲ့သို႔ စူးရွထိမိစြာ သရုပ္ေဖာ္ ေရးသားႏုိင္ေသာ စာအုပ္မ်ဳိးဆုိလွ်င္ ပုိ၍ပင္ ရွားပါသည္။

တနည္းဆိုရလွ်င္ ေကာ္နယ္လီက ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားအားလုံး၏ အေၾကာင္းကို အေသးစိတ္ ရႈေထာင့္မ်ဳိးစုံမွ တင္ျပေရးသားသြားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ႀကဳိတင္ခန္႔မွန္းမထားႏုိင္ေသာ ခုံရံုးမ်ား၏ သဘာ၀၊ ရက္စက္္ကမ္းၾကဳတ္ၿပီး တပါးသူ မ်က္ရည္ေပါက္ႀကီးငယ္က်မွ အာသာေျပေလ့ရွိၾကေသာ ေထာင္မွဴး ေထာင္ပုိင္မ်ားႏွင့္ “အိမ္ေျမႇာင္ေလွာင္ခ်ဳိင့္” ထဲမွဘ၀ကို လႊမ္းမုိးေနေသာ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ ဖိစီးႏွိပ္စက္မႈတုိ႔ကို ကြက္ကြက္ကြင္းကြင္း ေဖာ္ျပသြားပါသည္။

ေကာ္နယ္လီသည္ ကာရန္၊ နရီကၽြမ္းက်င္လွေသာ ကဗ်ာဆရာမတဦးျဖစ္သည္ႏွင့္အညီ သူမ၏ အေရးအဖဲြ႔မွာ ဇာတ္လမ္းပါ ရက္စက္ယုတ္မာမႈမ်ားက လႊမ္းမုိးမထားႏုိင္ေလာက္ေအာင္ လွပလြန္းလွပါသည္။ ေတးေရးဆရာ ေတဇာ၏ဘ၀ အက်ဥ္း ေထာင္ထဲတြင္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မဲ့ နစ္ျမဳပ္သြားရသည့္ ဇာတ္ေၾကာင္း၏အစကို ထင္မွတ္မထားႏုိင္ေလာက္ေသာ တင္ျပပုံမ်ဳိးျဖင့္ တင္ျပသြားခဲ့ပါသည္။ အျခား ျမန္မာအက်ဥ္းသားမ်ားနည္းတူ ဒုကၡတြင္းနက္ထဲ နစ္ျမဳပ္က်ဆင္းသြားရရွာေသာ သူတုိ႔ အားလုံး၏ ဘ၀ဇာတ္ေၾကာင္းကို ဒီမုိကေရစီလႈပ္ရွားမႈႀကီးမွ အစျပဳထားပါသည္။

သုိ႔ေသာ္စာအုပ္တြင္ အေၾကာင္းရင္းထက္ အက်ဳိးဆက္ကိုသာ ပုိမုိအာရံုစုိက္ထားသည္ကို ေတြ႔ရပါသည္။ စာေရးသူက ဇာတ္ေၾကာင္းေျပာသူအျဖစ္ ၀င္ေျပာေသာအေၾကာင္းအရာအမ်ားစုသည္ ေတဇာ၏ အက်ဥ္းပိတ္ တုိက္ခန္းအတြင္းထဲ၌သာ လွည့္ပတ္ေမႊေႏွာက္ေနခဲ့ၿပီး ေမွ်ာ္လင့္မထားႏုိင္သည့္ သူ၏ကုိယ္စိတ္ႏွစ္ပါး က်န္းမာေရးကို ၿခိမ္းေျခာက္ေနေသာ ဖိစီးမႈ မ်ားကို အားျပဳတင္ျပထားပါသည္။ သံတုိင္အျပင္ဘက္မွ ရက္စက္ယုတ္မာလွေသာ ေထာင္၀ါဒါမ်ား၏ အႏုိင္က်င့္ ႏွိပ္စက္ မႈကို မခံႏုိင္ေတာ့သည့္အဆုံး တုိက္ခန္းထဲမွ အိမ္ေျမႇာင္ကိုပင္ လုိက္လံဖမ္းဆီး စားေသာက္ရဲေသာ သတၱိေပၚလာသည့္ အေျခအေနအထိ ျဖစ္လာပံုကို လႈပ္ခတ္႐ုန္းႂကြေအာင္ တင္ျပသြားခဲ့ပါသည္။
၀တၳဳတပုဒ္လုံးတြင္ ေတဇာအား အက်ဥ္းေထာင္ႀကီးက ေသျခင္းႏွင့္ ရွင္ျခင္းကို ေန႔စဥ္ေရြးခုိင္းေနေၾကာင္းကို စာရႈသူမ်ား ေမ့မသြားေစရန္အတြက္ တခ်ိန္လုံး သတိေပးေနသည္မွာ ကန္႔လန္႔ကာေနာက္ကြယ္မွ ဇာတ္ေကာင္ အိမ္ေျမႇာင္ပင္ ျဖစ္ပါေတာ့သည္။ အိမ္ေျမႇာင္တုိ႔က သူ၏ မေလာက္မငွ ရိကၡာရာရွင္ကို ပိုမ်ားလာေစသည္။ ထုိမွရလာေသာ အင္အားမ်ားျဖင့္ သူ၏ ရွည္လ်ားၿငီးေငြ႔ စိတ္ပ်က္စရာေကာင္းေသာ အက်ဥ္းစံဘ၀ကို လႊဲဖယ္ ေမ့ေပ်ာက္ထားႏုိင္ရန္ အတြက္ သူ႔စိတ္ကို အလုပ္ေပးစြမ္းႏုိင္ရန္လည္း အိမ္ေျမႇာင္က ကူညီေပးျပန္သည္။ သုိ႔ေသာ္ သူ၏မသတီစရာ ေထာင္ပုံစံခြက္ထဲတြင္ ဖုံးဖိ
၀ွက္ထားရန္ သူႀကဳိးစားေနေသာ အ႐ုိးေခ်ာင္းငယ္မ်ားက သူ႔ကို ျပန္၍ ေလွာင္ေျပာင္ေနျပန္ပါသည္။ ယင္းသည္ ေန႔စဥ္ သူ႔ကုိယ္သူကာကြယ္ရန္ အားထုတ္မႈမ်ားႏွင့္ အတူတြဲပါေနေသာ ရွက္ရြံ႕အားငယ္ရမႈ ျဖစ္ပါသည္။

ေကာ္နယ္လီသည္ ျပင္ပကမၻာႏွင့္ အဆက္အသြယ္ရရန္ အက်ဥ္းသားတုိ႔က ႀကဳိးစားအားထုတ္မႈမ်ားကို တိတိက်က် ေရးသားထားႏုိင္ခဲ့သည့္အျပင္ ေထာင္မွဴးေထာင္ပုိင္မ်ားက ၎ကဲ့သို႔ ျပင္ပကမၻာႏွင့္ အဆက္အသြယ္ရလုိမႈကို အခြင့္ ေကာင္းယူၿပီး အက်ဥ္းသားမ်ားအေပၚ ပိုမုိရက္စက္ယုတ္မာစြာ မည္သုိ႔ျပဳက်င့္ေလ့ရွိသည္ကိုလည္း ေဖာ္ျပသြားႏုိင္ခဲ့ပါသည္။ ေတဇာသည္ သူမ်ားဒုကၡေရာက္မွ အာသာေျပတတ္သူတုိ႔၏ လက္ခ်က္ေၾကာင့္ ရွိသမွ် စြမ္းအင္အားလုံး ကုန္ခမ္းသြားခဲ့ဖူး ပါသည္။ ထုိစဥ္က သူႏွင့္သူ႔အေဖာ္မ်ားအဖို႔ ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ရန္ဆို၍ သူတို႔ကိုယ္ပိုင္စိတ္၏ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာ ပိုင္ခြင့္သာ က်န္ရစ္ပါေတာ့သည္။

ေတဇာက သူ႔ေလွာင္အိမ္ထဲမွ အိမ္ေျမႇာင္ငယ္မ်ားကို ေခ်ာင္းေျမာင္းဖမ္းဆီးေနစဥ္တြင္ အညႇာတာမဲ့ သူ႔အခ်စ္ေတာ္
ေထာင္၀ါဒါ ကိုေတာ္ေခ်ာကလည္း သူ႔ကိုဒုကၡေပးရန္ အလစ္ေခ်ာင္းေနပါသည္။ အခြင့္အေရးရသည္ႏွင့္ တခါတည္း ရက္စက္ပါေတာ့သည္။ အဆုံးသတ္တြင္ ဆုံးရႈံးသြားခဲ့ေသာ သူ႔ စြမ္းအင္တခ်ဳိ႔ျပန္ရလာေစရန္အတြက္ ေတဇာက အစာငတ္ခံ ဆႏၵျပပါေတာ့သည္။ သူ႔ဆႏၵျပမႈမွ ဘာဆက္ျဖစ္သည္ကို ၀တၳဳအဆုံးသတ္တြင္ ဆက္လက္မေဖာ္ျပေတာ့ျခင္း သည္လည္း တမ်ဳိးေကာင္းသည္ဟု ဆုိႏုိင္ေကာင္းပါသည္။ အေၾကာင္းမွာ စာေရးသူက ယခုတုိင္ ထုိအိမ္ေျမႇာင္ ေလွာင္ခ်ဳိင့္ထဲတြင္ ပိတ္မိေနဆဲ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသား ၁,၀၀၀ ေက်ာ္၏ဘ၀မ်ားအေၾကာင္းကို ေတဇာ၏ဇာတ္လမ္းႏွင့္ ယွက္ႏြယ္ေပါင္းစပ္ ဆက္လက္တင္ျပသြားေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။

စာဖတ္သူ၏ အာရံုကိုဖမ္းစားႏုိင္ေသာ ၀တၳဳပါနိမိတ္ပုံမ်ားကို ေက်ာ္ၾကည့္လွ်င္ ဇာတ္လမ္းသည္ ထုိႏုိင္ငံေရး အရႈပ္ အေထြးႀကီးတြင္ ေပ်ာက္ဆုံးသြားေသာ ညီအစ္ကုိႏွစ္ေယာက္၏ သာမန္ဇာတ္လမ္းမွ်သာ ျဖစ္ပါသည္။ ထုိႏုိင္ငံေရး ရႈပ္ေထြးမႈသည္ ျမန္မာႏုိင္ငံသားတုိ႔၏ဘ၀ကို ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ပုံေဖာ္ေနခဲ့ပါသည္။ ကာရင္ ေကာ္နယ္လီက ဤစာအုပ္သည္ ေအာင္ေဇာ္ႏွင့္ ေက်ာ္စြာမုိးတို႔ ညီအစ္ကိုသုိ႔ ရည္ၫႊန္းေရးသားသည္ဟု ေဖာ္ျပထားၿပီး မူရင္းျဖစ္ရပ္မွန္ အျဖစ္အပ်က္ကို ခပ္ပါးပါးသာ ဇာတ္လမ္းဆင္ ဖုံးကြယ္ထားသည္ကို ေတြ႔ရသည္။ ထုိညီအစ္ကုိႏွစ္ဦးသည္ ၎တုိ႔၏ ႏုိင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈ ေၾကာင့္ လုိက္လံဖမ္းဆီး ေထာင္ခ်ခံရၿပီးေနာက္ ျမန္မာႏုိင္ငံနယ္စပ္ တေနရာတြင္ျပန္လည္ဆုံေတြ႔ ခဲ့ၾကရပါသည္။ အျခား စာဖတ္သူမ်ား၏ အျဖစ္အပ်က္ႏွင့္လည္း ခပ္ဆင္ဆင္ တူေကာင္းတူေနႏုိင္ပါသည္။ ေတဇာ၏ ကုိယ္ေရးျဖတ္သန္းမႈႏွင့္ အေသးစိတ္ျဖစ္ရပ္မ်ားတြင္ က်ေနာ္ကုိယ္တုိင္၏ ျဖတ္သန္းမႈ အစိတ္အပိုင္းမ်ားကိုလည္း ရွာေတြ႔ခဲ့ရပါသည္။

ေကာ္နယ္လီ၏ စံဇာတ္ေကာင္ကဲ့သုိ႔ပင္ က်ေနာ္လည္း အိမ္ေျမႇာင္ေလွာင္ခ်ဳိင့္ထဲတြင္ ပိတ္မိခဲ့ဖူးပါသည္။ အစ္ကုိျဖစ္သူ ႏွင့္လည္း ကြဲကြာခဲ့ရပါသည္။ အစ္ကုိက သူ၏ဒီမုိကေရစီတုိက္ပြဲကို ဆက္တုိက္ရန္အတြက္ အိႏၵိယနယ္စပ္သုိ႔ ထြက္ေျပး ေရာက္ရွိသြားပါသည္။ က်ေနာ့္မွာမူ ေထာင္တြင္းဖိႏွိပ္မႈ၊ ရက္စက္မႈမ်ားကို ျပင္ပကမၻာသုိ႔ အသိေပးျဖန္႔ေ၀ရန္ စာထုတ္မႈႏွင့္ မိသားစုႏွင့္အဆက္အသြယ္ရရန္ ႀကဳိးစားမႈတုိ႔ျဖင့္ ေထာင္တြင္းမွ ေနာက္အမႈတက္ၿပီး ျပစ္ဒဏ္အတုိးခံခဲ့ရပါသည္။

ေတဇာနည္းတူ က်ေနာ္လည္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေပၚ နက္နက္ရိႈင္းရိႈင္း ယံုၾကည္ေလးစားမႈ ရွိပါသည္။ သူ၏အနီး တြင္ ကာလတခုၾကာ လုပ္ကုိင္ခြင့္ရရွိခဲ့ဖူးသည္မွာ မိမိအတြက္ တန္ဖိုးမျဖတ္ႏိုင္ ဂုဏ္ယူေနရဆဲ ျဖစ္ပါသည္။ က်ေနာ္ သည္လည္း ၀တၳဳထဲမွ ဇာတ္ေကာင္ကဲ့သို႔ပင္ ေထာင္၀င္စာမရွိဘဲ သီးျခားအက်ဥ္းပိတ္ျပစ္ဒဏ္ကို ခံခဲ့ရဖူးပါသည္။ ထို႔အျပင္ ေထာင္အတြင္းသုိ႔ ပစၥည္းေမွာင္ခုိအသြင္းအထုတ္လုပ္ရန္ ကုလားေလးကဲ့သုိ႔ေသာ ရာဇ၀တ္သားမ်ားကိုလည္း စြန္႔စား ခုိင္းေစခဲ့ရဖူးပါသည္။

ေကာ္နယ္လီသည္ ေတဇာ၏ဇာတ္ရုပ္ အသက္၀င္လာေစရန္အတြက္ အထက္ပါ အေသးစိတ္ အျဖစ္အပ်က္မ်ားႏွင့္ စရုိက္မ်ားကို ဇာတ္လမ္းဇာတ္ကြက္ဆင္ တင္ျပရာတြင္ စူး၊ ေဆာက္၊ ပစၥည္းမ်ားအျဖစ္ အသုံးျပဳခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေကာင္း ျဖစ္ႏုိင္ေသာ္လည္း ထုိအျဖစ္အပ်က္မ်ားႏွင့္ စရုိက္လကၡဏာမ်ားသည္ ျမန္မာအဏာရွင္အစုိးရ လက္ေအာက္တြင္ က်ေနာ္တုိ႔အားလုံး ခါးသီးစြာ ရင္ဆုိင္ခံစား ျဖတ္ေက်ာ္ခဲ့ရသည့္၊ ရင္ဆုိင္ျဖတ္ေက်ာ္ေနရဆဲ ျဖစ္သည့္ ေျခာက္ျခားဖြယ့္ ရုဒၵသစၥာတရားပင္ ျဖစ္ပါေတာ့သည္။

စာအုပ္တြင္ အေၾကာင္းအရာအခ်ဳိ႕ မွားယြင္းေနသည္ကိုလည္း ေတြ႔ရပါသည္။ ျမန္မာအက်ဥ္းေထာင္ အားလုံး ညဘက္တြင္ ဘယ္ေသာအခါမွ အေမွာင္မခ်ပါ။ မီးမပ်က္ပါ။ လုံျခဳံေရးအတြက္အၿမဲတမ္း မီးဖြင့္ထားပါသည္။ ထုိအခ်က္ေၾကာင့္ပင္ ေတဇာအတြက္ လိင္အာသာ ေျဖေဖ်ာက္ရန္ အေကာင္းဆုံးအခ်ိန္သည္ ညေနေစာင္းခ်ိန္ကို ေရြးရျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ထုိ အခ်ိန္မ်ားတြင္ ေထာင္၀ါဒါမ်ားက အိပ္ငုိက္ေနေလ့ ရွိၾကပါသည္။

ေထာင္၀ါဒါတဦးသည္ သူမ၀တၳဳတြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သလို မည္သို႔ေသာအခါမွ် အက်ဥ္းသားမ်ား၏ ပစၥည္းမ်ားကို ကိုယ္တုိင္ တလာစီေလ့ မရွိပါ။ သူတုိ႔ကိုယ္ သူတုိ႔ ဤေလာကတြင္ ဘုရင္တပါးကဲ့သုိ႔ မွတ္ထင္ထားၿပီး ရာထူးအဆင့္နိမ့္ေသာ လက္ေအာက္ငယ္သားမ်ားကိုသာ တလာစီ ရွာေဖြခုိင္းေလ့ရွိပါသည္။ ထုိ႔အျပင္ အက်ဥ္းသားမ်ားအား အုပ္ခ်ဳပ္ရန္ ေထာင္မွခန္႔အပ္ေသာ အက်ဥ္းသားတန္းစီး အပါအ၀င္ မည္သည့္အက်ဥ္းသားမွ် လက္ပတ္နာရီ ပတ္ခြင့္မရွိပါ။

အထက္ပါ မျဖစ္စေလာက္ အခ်က္အလက္ မွားယြင္းမႈက ေကာ္နယ္လီ၏ ရုန္းႂကြေနေသာ ဇာတ္လမ္းကို မည္သုိ႔မွ် မထိခုိက္ေစႏုိင္ပါ။ သူမ၏ အိမ္ေျမႇာင္ေလွာင္ခ်ဳိင့္သည္ အျပစ္မဲ့သူတဦး ေန႔စဥ္ ကိုယ္စိတ္ႏွစ္ပါး ဖိစီးႏွိပ္စက္ခံေနရေသာ က်ဥ္းက်ပ္လွသည့္ ရူးသြပ္ေခ်ာက္ခ်ားဖြယ္ အက်ဥ္းခန္းတခန္းထက္မ်ားစြာ ပုိလြန္၍ တာသြားေသာ နိမိတ္ပုံသေကၤတ ျဖစ္ပါသည္။ ထုိမွ်မက ေကာ္နယ္လီ၏ စာအုပ္သည္ အာဏာရွင္အစိုးရတရပ္က ႏုိင္ငံတခုလံုးကို ျပန္ေပးဆြဲထားသည့္ သဖြယ္ ထိန္းသိမ္းအၾကပ္ကိုင္ထားသည့္ အေျခအေနႏွင့္ ၎ႏုိင္ငံသားမ်ား၏ ဂုဏ္သိကၡာႏွင့္ ထိုက္တန္သည့္ အဆင့္ေနရာကို ျပန္လည္ရရွိရန္အတြက္ ႀကဳိးပမ္းအားထုတ္ေနပံုမ်ားကုိပါ ပုံေဖာ္ျခယ္မႈန္း သြားခဲ့ပါသည္။ ။

၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လထုတ္ ဧရာ၀တီ မဂၢဇင္းမွ Kay Latt ေရးသည့္ Telling Dreadful Truths ကို ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုေဖာ္ျပပါသည္။

(ေကလတ္သည္ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္းတဦးျဖစ္ၿပီး စစ္အစုိးရ၏ နာမည္ဆုိးျဖင့္ေက်ာ္ၾကားလွေသာ အင္းစိန္ႏွင့္ သရက္အက်ဥ္းေထာင္တုိ႔တြင္ ၁၉၉၀ မွ ၁၉၉၉ ခုႏွစ္အထိ ရွစ္ႏွစ္ေက်ာ္ ေထာင္က်ခဲ့ဖူးသူ ျဖစ္ပါသည္)

(ဘေလာ့ဂါမွတ္ခ်က္ - ဒီသတင္းကုိ http://www.irrawaddy.org/bur/bshelf/2007/bshelf_aug_31_2007.html ကေန ယူတယ္။)

review on nu nu yi innwa's book

ထြက္ေပါက္တခုရဲ႕ ့လားရာကိုရွာေဖြျခင္း သို႔မဟုတ္ ေတာင္ျပဳန္းပြဲယဥ္ေက်းမႈ
ေမာင္ဖူးတင့္

စာအုပ္အမည္။ ။ ၿပံဳး၍လည္း ကန္ေတာ့ခံေတာ္မူပါ၊ ရယ္၍လည္း ကန္ေတာ့ခံေတာ္မူပါ
ေရးသူ ။ ။ ႏုႏုရည္ (အင္း၀)
ထုတ္ေ၀သူ ။ ။ ဦးေက်ာ္ဆန္း (ရဲေအာင္စာေပတိုက္)
ထုတ္ေ၀ခုႏွစ္။ ။ ၂၀၀၇ ခု၊ ေမလ၊ အုပ္ေရ (၅၀၀)
တန္ဖိုး ။ ။ ၁၅၀၀ က်ပ္


(က)
မသီတာတို ့တိုက္ခန္းကို မေရာက္ခင္ ဓာတ္ရထားမွတ္တိုင္တတိုင္အကြာတြင္ တရား႐ံုးခ်ဳပ္ အေဆာက္အဦတခုရိွ၏။ ထိုေန႔က တရား႐ံုးေရွ႕တြင္ လူ (၅၀) ခန္႔ စု႐ုန္းေနၾက၏။ ဓာတ္ရထားက တရား႐ံုးေရွ႕တြင္ ရပ္လိုက္သည္။ က်ေနာ္ထိုင္ေနရာဘက္ျခမ္းမွာ တရား႐ံုးကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ျမင္ရသည့္ဘက္ျဖစ္၏။ တရား႐ံုးေရွ႕တြင္ရိွသည့္ လူအုပ္မွာ ေပ်ာ္ရႊင္ေနၾကပံုရ၏။ ၀တ္ေကာင္း စားလွမ်ားကိုယ္စီ၀တ္ထားၾက၏။ (အမွန္အားျဖင့္ဆိုလွ်င္ ေအာ္စလိုၿမိဳ႕ လူထုမွာ ၀တ္ေကာင္း စားလွမ်ားကို ၀တ္ဆင္သြားလာေလ့မရိွၾကပါ။ အေနာက္တိုင္း၀တ္စံုျပည့္၀တ္ၿပီး အမ်ဳိးသမီး မ်ားမွာလည္း သစ္လြင္သည့္အ၀တ္အစားမ်ား၀တ္ကာ၊ ခ်ယ္ကာသကာ သြားေလ့မရိွလွပါ။
အမ်ားစုမွာ သာမန္အ၀တ္အစားမ်ားျဖင့္သာ သြားေလ့ရွွိ၏။) က်ေနာ္က တရား႐ံုးေရွ႕က လူအုပ္ကို အနည္းငယ္ စိတ္၀င္စားသြားရေလသည္။

“ဦးၿငိမ္း၊ အဲဒါ မဂၤလာေဆာင္ေလ၊ ႐ံုးမွာလာၿပီးလက္မွတ္ထိုးၾကတာ”

“ေအာ္…ေအး၊ ဟုတ္မယ္”

“ဒီမဂၤလာေဆာင္က ထူးတယ္ဦးၿငိမ္းရ၊ ေယာက်ၤားခ်င္းမဂၤလာေဆာင္ၾကတာေလ”

“ဘာမ္”

ပထမတုန္းက ဘယ္လိုမွ သိပ္ၿပီးစိတ္ထဲတြင္ မ၀င္စားခဲ့မိေပမယ့္ ဒုတိယစကားကိုၾကားေတာ့ က်ေနာ့္ေက်ာမွာ အလိုလိုဆန္႔သြားရ၏။

“ဟုတ္တယ္ေလ၊ ေယာက်ၤားခ်င္းမဂၤလာေဆာင္ၾကတာ”

“ဟုတ္ရဲ႕လား မသီတာရယ္”

“ေအာ္…ဟုတ္ပါတယ္ဆို၊ ေနာ္ေ၀ႏိုင္ငံမွာ မႏွစ္ကနဲ႔တူတယ္။ လိင္တူခ်င္းအခ်စ္ေတာ္ထားခြင့္၊ လက္ထပ္ခြင့္ကို ဥပေဒျပ႒ာန္းၿပီးခြင့္ျပဳခဲ့တာ၊ အဲဒီ မဂၤလာေဆာင္ကို သီတာ့အသိတေယာက္လည္း သြားတက္တယ္ေလ။ သီတာေတာင္ ဒီဗီြဘီအတြက္ သတင္းသြားယူမလား စဥ္းစားေသးတယ္။ အလုပ္မအားတာနဲ႔”

တရား႐ံုးေရွ႕က လူအုပ္ကို ကမန္းကတန္း က်ေနာ္လိုက္ၾကည့္သည္။ ထိုစဥ္…ဓာတ္ရထားက ထြက္ခြာလာခဲ့၏။ က်ေနာ့္ ျမင္ကြင္းထဲ မဂၤလာေဆာင္ၾကသူ သူတို႔သား၊ သူတို႔သမီးစံုတြဲကို ျမင္ရလိုျမင္ရျငား လိုက္ၾကည့္မိေသး၏။ က်ေနာ္ အံ့ၾသသြားရသည္။ ေငးငိုင္သြားရသည္။ ေရွာ့ျဖစ္သြားရသည္။

(ခ)
၁၉၈၄ ခုႏွစ္ေလာက္ျဖစ္သည္။ က်ေနာ္ႏွင့္ကိုတင္ဦး (မာန္သစ္စာေပ၊ ျဖဴး) တို႔ အင္းစိန္လမ္းဆံုတြင္ “႐ိုးမအေရွ႕” ကားကို ေစာင့္စီးၾက၏။ ညကတည္းက ကားလက္မွတ္ႀကိဳျဖတ္ထားၿပီး၊ မနက္ (၄း၃၀) အင္းစိန္လမ္းဆံုမွ ကားေစာင့္စီးၾကျခင္းျဖစ္သည္။

(၄း ၃၀) တြင္ “႐ိုးမအေရွ႕” ကားကို မီးေရာင္တ၀င္း၀င္းႏွင့္ လွမ္းေတြ႕ရသျဖင့္ က်ေနာ္တို႔ႏွစ္ေယာက္ လက္ျပၿပီးတားၾက၏။ “႐ိုးမအေရွ႕” ကားက က်ေနာ္တို႔ကိုေက်ာ္ကာ ၀ါးတ႐ိုက္ႏွစ္႐ိုက္အကြာတြင္ လမ္းေဘးသို႔ ထိုးရပ္ေလသည္။ က်ေနာ္ႏွင့္ ကိုတင္ဦးတို႔ ကားရိွရာေျပးသြားၾက၏။ က်ေနာ္က ကားေရွ႕အေပါက္ကတက္ၿပီး ကိုတင္ဦးက ကားေနာက္တံခါးမွ တက္ေလသည္။ က်ေနာ္တို႔ႏွစ္ဦး အေမာတေကာႏွင့္ ကားေျခနင္းေပၚ ေရာက္ေရာက္ခ်င္း ကားတံခါးမ်ားအလိုအေလ်ာက္ ျပန္ပိတ္ သြားၾက၏။ ကားတစင္းလံုး မီးမ်ားအျပည့္ဖြင့္ထားသျဖင့္ ခရီးသည္အားလံုးကို အထင္အရွားပင္ ေတြ႕ရ၏။ ခရီးသည္အားလံုးကလည္း ေခါင္းကိုယ္စီဆန္႔ကာ က်ေနာ္တို႔ကိုလွမ္းၾကည့္ေနေလသည္။

“ဟိုက္”

က်ေနာ္တို ့ႏွစ္ေယာက္စလံုး ပါးစပ္ကၿပိဳင္တူလိုလို ဘာေတြ အသံထြက္လိုက္မွန္းပင္မသိ။ ထိုင္ေန သည့္ခရီးသည္မ်ားကို ေက်ာ္ကာ တေယာက္ႏွင့္တေယာက္မ်က္လံုးခ်င္း စကားေျပာလိုက္ၾက၏။ ကားမွားၿပီးေတာ့ တားစီးမိသည္အထင္ႏွင့္ ေအာက္ကို ျပန္ဆင္းဖုိ႔ ဟန္ျပင္ျပန္ေတာ့ ကားကအရိွန္
ျပင္းေနၿပီ။ တခါးေတြပိတ္ထားၿပီ။ ကားဆရာကိုၾကည့္ေတာ့ ကားဆရာက ကားေမာင္းရင္း ၿပံဳးလ်က္။

“လာပါ၊ ကိုယ့္ေနရာကို လာထုိင္ၾကပါ”

“ေန…ေန…ေနပါေစ၊ ဒီလိုပဲလိုက္လို႔ ရပါတယ္”

“မဟုတ္ဘူးေလ၊ ျဖဴးအထိ စီးၾကမွာမို႔လား၊ ႏြဲ႔တို႔က ကားတစီးလံုးငွားလာၾကတာေလ။ ရွင္တို႔ ႏွစ္ေယာက္ပဲ တျခားလူ ျဖစ္ေနတာ။ ရွင္တို႔က ဒီကားကိုႀကိဳၿပီး လက္မွတ္ျဖတ္ထားတာ။ လာပါ… လာထိုင္ၾကပါ။ မေၾကာက္ပါနဲ ့…ဟင္း…ဟင္း၊ ကိုက္မစားပါဘူး ရွင္တို႔ရယ္…ဟင္း…ဟင္း…ဟင္း ”
ကားတစင္းလံုးရယ္သံမ်ား လႊမ္းမိုးသြားခဲ့၏။ က်ေနာ္တို႔ႏွစ္ေယာက္မွာ ႀကံရာမရျဖစ္ေနၾက။ ေျပးေပါက္ကို မသိမသာ ရွာေနၾကဆဲ။

“ကဲ၊ ဒီလိုလုပ္ ကိုယ္ေတာ္တို႔က ေဟာဒီကားဆရာေဘးကခံုမွာ အတူတူလာထိုင္ၾက။ က်မတို႔က ရွင္တို႔ေနရာမွာ ေျပာင္းထိုင္မယ္၊ ကဲ…ဒါဆိုရင္ အဆင္ေျပသြားမွာပါ ဟင္း…ဟင္း…ဟင္း ”
က်ေနာ္တို႔ ေနရာခ်င္းလဲထုိင္လိုက္ၾကသည္။ ကားဆရာကမူ အၿပံဳးကို မ႐ုပ္သိမ္းေသး။ က်ေနာ္ႏွင့္ ကိုတင္ဦး နာရီ၀က္နီးပါးမွ် စကားမေျပာႏိုင္ၾက။ ေဘးဘီကိုမၾကည့္ရဲၾက။ ကားတစင္းလံုး စကား ေျပာသံ၊ သီခ်င္းသံမ်ား လႊမ္းမိုးလ်က္။

“ကားဆရာေရ…ပဲခူးၾကရင္ စားစရာဆင္း၀ယ္မယ္၊ ကားဆရာအတြက္ေတာ့ က်မတာ၀န္ယူတယ္၊ ဟို…ႏွစ္ေယာက္ အတြက္ေတာ့ ဘယ္သူတာ၀န္ယူမွာလဲေဟ့”

“ကိုယ္ယူမယ္္…က်မယူမယ္ ၊ အုိင္ ယူမယ္ ”

ကားေပၚတြင္ ရယ္သံမ်ား ထြက္ေပၚလာရျပန္သည္။ က်ေနာ္ႏွင့္ကိုတင္ဦးမွာ ေပါက္သည့္နဖူး မထူးေတာ့ၿပီဟု ေတြးကာ၊ သည္အတိုင္းၿငိမ္ၿပီး ေပခံေနၾကရ၏။ ထိုေန႔က ကံအားေလ်ာ္စြာ
လမ္းတြင္ သားေရစာဖိုး၊ ထမင္းဖိုး၊ မကုန္ခဲ့ၾကပါ။ ကားေပၚတြင္ အတူပါလာသည့္ “မိန္းမလ်ာ”
မ်ားက သူ႔ထက္ငါ ၀ယ္ေကၽြးသြားၾကသျဖင့္ က်ေနာ္တို႔ႏွစ္ဦးစလံုး တြက္ေျခကိုက္ခဲ့ၾက၏။ မိန္းမလ်ာမ်ားမွာ “ေတာင္ျပဳန္းပြဲ” သို႔ ခ်ီတက္ၾကမည့္ နတ္ကေတာ္မ်ားအဖြဲ ့ျဖစ္ေလသည္။

ျဖဴးၿမိဳ ့ကားဂိတ္တြင္ က်ေနာ္ႏွင့္ကိုတင္ဦး၊ ကားေပၚကဆင္းေသာအခါ နတ္ကေတာ္မိန္းမလ်ာမ်ားက ေအာ္ဟစ္လက္ျပ ႏႈွတ္ဆက္ရင္း ခရီးဆက္ၾကေလသည္။

(ဂ)
ႏုႏုရည္ အင္း၀၏ “ၿပံဳး၍လည္း ကန္ေတာ့ခံေတာ္မူပါ၊ ရယ္၍လည္း ကန္ေတာ့ခံေတာ္မူပါ” ၀တၳဳကို
ဖတ္ေတာ့ မိမိဘ၀ထဲက “မိန္းမလ်ာ” မ်ားႏွင့္ပတ္သက္သည့္ အေတြ႔အႀကံဳတခ်ဳိ႕ကို ျပန္ေတြးမိသည္။ တဦးတည္းၿပံဳးမိ၏။

ယခုေတာ့ “မိန္းမလ်ာ” ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ မိမိ၏အယူအဆမွာ ယခင္ကလို မဟုတ္ေတာ့ပါ။ မိန္းမလ်ာအေပၚ လူေတြထားရိွသည့္ သေဘာထားတခ်ဳိ႕မွာ ေျပာင္းလဲစျပဳၿပီဟုထင္ရ၏။
“မိန္းမလ်ာ” မ်ားသည္ လူ႔အခြင့္အေရးနယ္ပယ္၌ တေထာင့္တေနရာ ၀င္ယူလာခဲ့ၾကၿပီေလာဟု ေတြးမိသည္။

“ၿပံဳး၍လည္း ကန္ေတာ့ခံေတာ္မူပါ၊ ရယ္၍လည္း ကန္ေတာ့ခံေတာ္မူပါ” ၀တၳဳမွာ “ေတာင္ျပဳန္းပဲြ
ေတာ္” ေနာက္ခံႏွင့္ နတ္ကေတာ္မိန္းမလ်ာမ်ား၏ဘ၀ကို အေသးစိပ္ေရးထားျခင္းျဖစ္သည္။
၀တၳဳတပုဒ္ျဖစ္ေစရန္အတြက္ကိုမူ နတ္ကေတာ္မိန္းမလ်ာ “ေဒစီဂ်ိန္း”၊ ေဒစီဂ်ိန္း၏လင္ေယာက်ၤား “မင္းမင္း” ႏွင့္ မင္းမင္း၏ခ်စ္သူ သူေတာင္းစားမေလး “ပန္းညိဳ” တို႔ သံုးပြင့္ဆိုင္ ေမတၱာဘြဲ႔ကို ဖြဲ႔စည္းတည္ေဆာက္ထား၏။
အမွန္အားျဖင့္ ၀တၱဳတပုဒ္လံုး အသားေပးေဖာ္ျပသည္မွာ “ေတာင္ျပဳန္းပဲြ” ယဥ္ေက်းမႈကို စနစ္တက်၊ အဆင့္လိုက္ အေသးစိပ္ေရးထားျခင္းသာျဖစ္သည္။ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ျမန္မာ့လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္း နက္႐ိႈင္းစြာတည္ရိွေနသည့္ နတ္ကိုးကြယ္ပသျခင္း ယဥ္ေက်းမႈကို အျပည့္အစံုသတင္းအခ်က္
အလက္ ေပးျခင္းသာျဖစ္၏။ ႏွစ္စဥ္ ၀ါေခါင္လဆန္း (၈) ရက္ေန႔မွ ၀ါေခါင္လဆန္း (၁၅) ရက္အထိ၊ က်င္းပျပဳလုပ္သည့္ ေတာင္ျပဳန္းပြဲယဥ္ေက်းမႈကို ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ ေရာက္ရိွႏႊဲေပ်ာ္ေနရသလို ဆဲြေဆာင္မႈအားေကာင္းလွသည့္ ၀တၳဳျဖစ္၏။

သည္၀တၳဳထဲမွ က်ေနာ္ႏိႈက္ယူရရိွသည့္ အခ်က္တခ်ဳိ႕ရိွပါသည္။ ေတာင္ျပဳန္းပြဲဘာ့ေၾကာင့္ တႏွစ္ ထက္တႏွစ္ ပို၍ပို၍ စည္ကားသိုက္ၿမိဳက္လာေနရသနည္း။ ေတာင္ျပဳန္းပြဲ စည္ကားသထက္ စည္ကားလာေစရန္ မည္သည့္အေၾကာင္းအရာမ်ားက တြန္းပို႔ေနသနည္း။
၀ါေခါင္လဆန္း (၁၃ ) ရက္ေန႔တြင္ျပဳလုပ္သည့္ “ယုန္ထိုး” ပြဲအေၾကာင္းေရးထားသည့္ စာမ်က္ႏွာ မ်ားမွာ စိတ္၀င္စားစရာ။ “ဒီနယ္ေျမဟာ မင္းႏွစ္ပါးက ဖန္ဆင္းေပးထားတဲ့ စိတ္လြတ္လပ္မႈနယ္ေျမ” ဟု ဆို၏။ “လူေတြရဲ႕ စိတ္ကေလးေတြဟာ သနားစရာ ေကာင္းေလာက္ေအာင္ သိပ္ကို မြန္းၾကပ္ ပိတ္ေလွာင္ခံထားရတာ။ ကဲ…အဲဒီစိတ္ကေလးေတြကို လႊတ္ေပးလိုက္ၾကစမ္း” ။ ပညာတတ္ နတ္မင္းသားေလး မိန္းမလ်ာသင္းသင္းႀကိဳင္ရဲ ့စကား ။

လူေတြ ေတာင္ျပဳန္းပြဲတြင္ စိတ္လြတ္ကိုယ္လြတ္ အေပ်ာ္က်ဴးၾကသည့္သတင္းမွာ မည္သူမဆို ၾကားဖူးၿပီးျဖစ္သည့္ သတင္းပင္ျဖစ္သည္။

၀တၱဳတပုဒ္လံုးမွာ၊ အတိုခ်ဳပ္ၿပီးလြယ္လြယ္နဲ႔ေျပာလို႔ရသည့္ ဇာတ္လမ္းျဖစ္၏။ သက္ႀကီးရြယ္အို နတ္ကေတာ္မိန္းမလ်ာ “ေဒစီဂ်ိန္း” သည္ ငယ္ရြယ္ႏုပ်ဳိသူ “မင္းမင္း” ဆိုသည့္ ဆင္းရဲသား လူငယ္ တဦးႏွင့္ လင္မယားအျဖစ္ေနထိုင္ခဲ့ရင္းက “မင္းမင္း” က သူႏွင့္ရြယ္တူ သူေတာင္းစားမေလး
“ပန္းညိဳ” ႏွင့္ ခ်စ္ႀကိဳက္မိသြား၏။ ေနာက္ဆံုးတြင္ “မင္းမင္း” မွာ နတ္ကေတာ္မိန္းမလ်ာ
“ေဒစီဂ်ိန္း” ၏ ရင္ခြင္တြင္သာ မူးေမ့လဲေလ်ာင္းရင္း ၀တၳဳကိုနိဂံုးခ်ဳပ္ထားေလသည္။

လူတို႔၏ မြန္းၾကပ္ပိတ္ေလွာင္ေနေသာစိတ္ကို ထြက္ေပါက္ေပးပို႔ရန္ကိစၥမွာ အမွန္တကယ္ လိုအပ္ ပါသည္။ “ေတာင္ျပဳန္းပဲြ” သည္ လူတခ်ဳိ႕အတြက္ စိတ္ထြက္ေပါက္ေပးရာ အေပါက္တေပါက္ျဖစ္ သည္ဟု ဆို၏။ ဗမာတျပည္လံုးကလူေတြ တႏွစ္တခါ ေတာင္ျပဳန္းပြဲတက္ကာ စိတ္ထြက္ေပါက္ ေပးၾက၏။ ထြက္ေပါက္ရွာၾက၏။

က်ေနာ္တို႔သည္ မြန္းၾကပ္ပိတ္ေလွာင္ေနေသာစိတ္ကို ထြက္ေပါက္ေပးရန္ မုခ်လိုအပ္သည္မွာ အမွန္ပင္ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္…ယင္းထြက္ေပါက္မွာ ယာယီထြက္ေပါက္၊ ေဘးထြက္ေပါက္္၊ ထြက္ေပါက္အမွားျဖစ္လွ်င္မူ မေကာင္း။

မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစ… ၀တၱဳတပုဒ္ကိုဖတ္ကာ၊ စိတ္ထြက္ေပါက္ေပးျခင္းကိစၥ အလိုလို ဆက္စပ္ေတြးမိ လာေအာင္ ျဖစ္ေစသည့္စာေရးဆရာ ႏုႏုရည္အင္း၀၏ စာေပဒါနကိုမူ ေက်းဇူးတင္ရမည္ပင္ျဖစ္
သည္။ သာဓုေခၚရမည္ျဖစ္သည္။ ။

(ဘေလာ့ဂါမွတ္ခ်က္ - ဒီသတင္းကုိ http://www.khitpyaing.org/bookreviews/august_2007/10-8-07_mgphutint.php ကေန ယူတယ္။)

A Half-Stocked Marketplace of Ideas

ဧရာ၀တီ၀က္ဆုိက္က စာအုပ္ေ၀ဖန္ခ်က္ (ျမန္မာျပည္အေၾကာင္း စာတမ္းေပါင္းခ်ဳပ္ စာအုပ္ကုိ သုံးသပ္ထားတာပါ။ စာတမ္းရွင္ေတြ ဖတ္မိရင္ေတာ့ လဲေသခ်င္စိတ္ ေပါက္ႏုိင္သဗ်ာ။)

တ၀က္တပ်က္ အိုင္ဒီယာမ်ား

ေဒးဗစ္ စေကာ့ မက္သီဆင္ ဇူလိုင္ ၁၉၊ ၂၀၀၇

ဤစာအုပ္က ျမန္မာႏိုင္ငံ၏လက္ငင္းအေျခအေနကို ေဖာ္ျပရံုထက္ေတာ့ ေက်ာ္လြန္သည္။ ေခတ္သစ္ပညာရပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အတြက္ မွတ္တိုင္တခုေတာ့ ျဖစ္လိမ့္မည္ဟု ယူဆရသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ပတ္သက္၍ ပညာရပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေ၀ဖန္ ပိုင္းျခား သံုးသပ္ ထုတ္ေ၀မႈမ်ားသည္ အျပည့္အစံုမျဖစ္ႏိုင္လွ်င္ေသာ္မွ အလြန္ငတ္မြတ္ရွားပါးေနေသာအခ်ိန္တြင္ ထမင္းေရ တခြက္ကဲ့သို႔ အေရးပါတန္ဖိုးရွိသည္ဟု ဆိုရေပလိမ့္မည္။ တကယ္ေတာ့ ဤႏိုင္ငံမွ မ်ားစြာႂကြယ္၀လွေသာ အသိသုတမ်ား ပို၍ ထုတ္ေ၀သင့္ေသာ အခ်ိန္လည္း ျဖစ္သည္။

အန္ ဂဲနက္ဆန္ (N. Ganesan) ႏွင့္ ေက်ာ္ရင္လိႈင္တို႔ ပူးတြဲတည္းျဖတ္ထုတ္ေ၀ေသာ “ျမန္မာႏိုင္ငံ၊ ႏိုင္ငံေတာ္၊ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းႏွင့္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးေရးရာ (Myanmar: State, Society and Ethnicity)” ဟူေသာ စာတမ္းမ်ား စုစည္း ထုတ္ေ၀မႈစာအုပ္က ဤပညာရပ္ဆိုင္ရာစာေပမ်ား စာရင္း၏လိုအပ္ခ်က္ကို ထပ္မံ ျဖည့္ဆီးေပးခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ၀မ္းနည္းစိတ္မေကာင္းဖြယ္ရာပင္။ အေျခခံ လိုအပ္ ေသာအဟာရဓာတ္ကိုေတာ့ ေပးႏိုင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ပညာရပ္ပိုင္း ဆိုင္ရာငတ္မြတ္ ေတာင့္တေနမႈအတြက္ အာသာမေျပေစပါဟု ဆိုရပါလိမ့္မည္။

ဤစာတမ္းမ်ားက ၂၀၀၅ ခုႏွစ္တြင္ က်င္းပေသာ ဟီရိုရွီးမား ၿငိမ္းခ်မ္းေရးသိပၸံ (Hiroshima Peace Institute) ၏ ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ တင္ျပခ်က္မ်ားကို စုစည္းထား ျခင္းျဖစ္ၿပီး မွတ္သားဖြယ္ ထူးျခားသည့္ ထပ္မံၫႊန္းဆိုအၾကံျပဳဖြယ္ အခ်က္အခ်ဳိ႕ကို ထပ္မံျဖည့္စြက္ထားပါသည္။ ဤသို႔ျဖင့္ ဤစာအုပ္က အတြင္းသား အႏွစ္သာရကို ေပးမည္ဟု ကတိက၀တ္ျပဳေဖာ္ျပေသာ္လည္း ေနာက္ဆံုး ထူးမျခားနား ဖန္တရာ ေတေနေသာ ၿငီးေငြ႔ဖြယ္တင္ျပခ်က္မ်ားႏွင့္သာ ျပည့္ေနၿပီး ေခ်းငွားထားေသာ သုေတသနျပဳခ်က္မ်ားႏွင့္ ေပါင္းစည္း၍ ျခံဳငံုေကာက္ခ်က္ဆြဲမႈမ်ားကိုသာေပးႏိုင္သည့္ စာအုပ္တြဲမ်ားအပံုထဲသို႔ ေနာက္ထပ္ တအုပ္အျဖစ္ ထပ္မံတိုးလာေစပါေတာ့သည္။

အန္ ဂဲနက္ဆန္ေရးေသာ “အေရွ႕ေတာင္အာရွေဒသရွိ ႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္ လူမႈအသိုင္းအ၀န္း ဆက္ဆံေရးမ်ား(State- Society Relations in Southeast Asia) ” စာတမ္းႏွင့္ ေရခ်ယ္ ဆပ္ဖ္မင္း (Rachel Safman) ေရးသားေသာ “ပင္မအေရွ႕ေတာင္ အာရွေဒသမွ လူနည္းစုမ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံေတာ္တည္ေဆာက္ေရး (Minorities and State-building in Mainland Southeast Asia)” စာတမ္းတို႔က ျမန္မာႏိုင္ငံကို ပို၍က်ယ္ျပန္႔ေသာ ပညာရပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေဆြးေႏြးျငင္းခုန္မႈမ်ားျဖစ္သည့္ ဗဟိုခ်က္မ ႏွင့္ အစြန္အဖ်ား ဆက္ဆံေရးကိစၥမ်ားႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္၍တင္ျပႏိုင္ရန္ႏွင့္ ႏိုင္ငံေတာ္တည္ေဆာက္ေရးတြင္ ၾကံဳေတြ႔ရမည့္ စိန္ေခၚခ်က္ျပႆနာမ်ားအား တင္ျပႏိုင္ရန္ ႀကိဳးပမ္းထားသည့္ စာတမ္းမ်ား ျဖစ္ပါသည္။

သို႔ေသာ္ ကံမေကာင္း အေၾကာင္းမလွစြာပင္ ဤစာတမ္းမ်ားတြင္ အသစ္တင္ျပခ်က္မ်ားမပါရွိဘဲ ၁၉၉၂ ခု ၀န္းက်င္က ဘြဲ႔လြန္ေက်ာင္းသား တဦး၏ စာေပေ၀ဖန္ခ်က္ကို ျပန္လည္ဖတ္ရႈရသကဲ့သို႔ ျဖစ္ေနသည္။ ေခတ္သစ္ပညာရပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ထိေတြ႔မႈအနံ႔အသက္မ်ဳိးပင္ မပါ၀င္ၾကပါ။

ေဒးဗစ္ စတိန္းဘာ့ဂ္ (David Steinberg) ေရးသည့္ “ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ တရား၀င္ျဖစ္မႈျပႆနာ (Legitimacy of Burma-Myanmar)” အခန္းသည္လည္း ဤအေၾကာင္းအရာကိုပင္ အက်ယ္ေရးသားထားသည့္ မၾကာေသးခင္ကမွ ထုတ္ေ၀ခဲ့ ေသာ သူ၏စာအုပ္ကို ျပန္၍အခ်ဳပ္ေရး ေဖာ္ျပထားသည့္ႏွယ္ ရွိေနသည္။ ဖတ္ရသည္မွာလည္း မသြက္မလက္ႏွင့္ ေလးေလး လံလံ ရွိလြန္းလွသည္။

မူတီယာ အလာဂါပါ (Muttiah Allagapa) ၏ တရား၀င္ျဖစ္မႈဆိုင္ရာ စံထားသတ္မွတ္ခ်က္ အဆင့္ (၄) ဆင့္ကို အသံုးျပဳ ထားၿပီး အဆင့္ (၃) ျဖစ္ေသာ လူထုမ်ားသို႔ ကုန္ပစၥည္းမ်ားႏွင့္ ၀န္ေဆာင္မႈမ်ား ေထာက္ပံ့ေပးရာတြင္ ေလ်ာ္ကန္ေသာ အဆင့္မ်ားရွိမႈ အပုိင္း၌မူ စတိန္းဘာ့ဂ္က ျမန္မာစစ္အစိုးရသည္ အေနာက္တိုင္းစံႏႈန္းႏွင့္ ယွဥ္လွ်င္ အရည္အခ်င္း မျပည့္မီ ေသာ္လည္း အေျခခံအေဆာက္အဦမ်ား (လမ္း၊ တံတား၊ ေရကာတာမ်ား) တည္ေဆာက္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ေဆာင္ရြက္ ႏိုင္ခဲ့ေသာ ေအာင္ျမင္မႈမ်ားမွာ “ျဖစ္အပ္သည့္ အတိုင္းအတာ မေရာက္လွ်င္ေသာ္မွ အသိအမွတ္ျပဳဖြယ္ရွိသည္”ဟု ေစာဒက တက္ထားပါသည္။

စတိန္းဘာ့ဂ္က အခေၾကးေငြမရေသာ ဆင့္ဆိုလုပ္အားကိစၥ (corvee labour) ႏွင့္ ပတ္သက္ေသာသတင္းမ်ားကို ကိုးကား ၫႊန္းဆိုခဲ့ေသးသည္။ ဤေနရာ၌ သူဆိုလိုသည္ကို မိမိယူဆသည္မွာ ျပည္သူမ်ားကို ေသနတ္ႏွင့္ေထာက္ စုစည္းေမာင္း ႏွင္၍ အၾကမ္းဖက္မည္ဟူေသာ ၿခိမ္းေျခာက္မႈမ်ားႏွင့္ လမ္းမ်ားေဖာက္ေစျခင္း၊ စစ္တပ္အတြက္ ေျမျမဳပ္ မိုင္းရွင္းေပးရျခင္း ကိစၥမ်ားကို ဆိုလိုျခင္း ျဖစ္ပါလိမ့္မည္။ ဤကိစၥမ်ားကို အျခားေသာသူမ်ားက “အဓမၼလုပ္အား ခိုင္းေစမႈ”ဟု ေခၚဆို ေၾကာင္းလည္း သူသေဘာေပါက္ထားရန္ လိုအပ္လိမ့္မည္ ျဖစ္ပါသည္။ သူက သတိႀကီးႀကီးျဖင့္ လြန္စြာဂရုစိုက္ ေရြးခ်ယ္ သံုးထားေသာ အေႏွာင့္အသြားလြတ္မည့္ ေ၀ါဟာရမ်ဳိးသည္ တိုင္းျပည္အတြင္း စစ္ခင္းေနၾကသည့္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစု မ်ား၏ တရား၀င္ျဖစ္မႈဆိုင္ရာကိစၥမ်ားကို ရွင္းလင္းေဖာ္ျပႏိုင္ျခင္း မရွိခဲ့ပါ။

ေရာဘတ္ အိပ္ခ်္ ေတလာ (Robert H Taylor) ေရးသားေသာ ျမန္မာ-ၿဗိတိသွ်ဆက္ဆံေရးအေၾကာင္းမွာ စိတ္ပ်က္ဖြယ္ ထပ္ေက်ာ့သုေတသန အစုအပံုမ်ဳိးျဖစ္သည္။ ဤလိုစာတမ္းမ်ဳိးကို သက္သက္ညႇာညႇာေခၚဆို နာမည္ေပးရမည္ဆိုလွ်င္ျဖင့္ မိုက္ကရိုေ၀့ဖ္စက္ျဖင့္ ဟင္းအလြယ္ခ်က္တတ္သည့္ ျမန္မာျပည္အေၾကာင္း ထမင္းခ်က္ပညာရွိဟုသာ ေခၚရန္သင့္ပါလိမ့္ မည္။ အလားတူပင္ ေက နီမိုတို (Kei Nemoto) ၏ ျမန္မာ-ဂ်ပန္ဆက္ဆံေရးသည္လည္း အလြန္ေယဘုယ်က်လြန္းၿပီး အတြင္းသားမပါလွပါ။ ထို႔အျပင္ ၿပီးစလြယ္ ေကာက္ႏုတ္ခ်က္အနည္းအက်ဥ္းမွ်ျဖင့္ ကုိးကားေရးသားထားပါေသးသည္။

ဤသို႔အတြင္းသား မပါလွေသာ အတိတ္ကိုျပန္ေျပာေသာ စာအုပ္၏အားသာခ်က္အျဖစ္ ေဖာ္ျပရန္အခ်ဳိ႕လည္း ရွိပါေသး သည္။ ေဖာ္ျပရမည္ဆိုလွ်င္ ေက်ာ္ရင္လိႈင္၏ “ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အဖြဲ႔အစည္း၊ အသင္းအပင္းႏွင့္ လုပ္ကိုင္ေနထိုင္မႈဘ၀ (Associational Life in Burma/ Myanmar) ”က်မွသာ ေကာင္းကြက္ကို စေတြ႔ရပါသည္။ ႏိုင္ငံေတာ္အပိုင္းမဟုတ္သည့္ လူမႈအရပ္ဘက္အသင္းအဖြဲ႔မ်ား၏ အသံုး၀င္လွေသာ သမိုင္းကို ေတြ႔ရၿပီး ၎တို႔က ႏိုင္ငံေတာ္အပိုင္းကို စိန္ေခၚကာ ျမန္မာ လူမႈအဖြဲ႔အစည္း၏ စရိုက္လကၡဏာအမွန္ကို ထိန္းသိမ္းထားၾကပံု၊ ေထြျပားစြာ တည္ရွိျဖစ္ေပၚေနပံုကို ေတြ႔ၾကရပါသည္။ ေက်ာ္ရင္လိႈင္က အေသးစိတ္သမိုင္းအခ်က္အလက္မ်ားမွ ဆြဲထုတ္ေဖာ္ျပခဲ့ၿပီး သူ၏တင္ျပခ်က္မ်ားကို ခိုင္လံုေစရန္ အင္တာဗ်ဴးမ်ားျဖင့္လည္း ျဖည့္စြက္ထားပါသည္။ ဤအခန္းတြင္ ေဆြးေႏြးခ်က္မ်ားသည္ ျမန္မာမ်ားမွျဖစ္ေစ၊ ႏိုင္ငံျခားသား မ်ားမွျဖစ္ေစ ပို၍သုေတသနျပဳျဖည့္ဆည္းသင့္သည့္ ေခါင္းစဥ္အေၾကာင္းအရာလည္း ျဖစ္ပါသည္။

တင္ေမာင္ေမာင္သန္းေရးသားေသာ လူသားလံုျခံဳေရးဆိုင္ရာ စိန္ေခၚခ်က္ျပႆနာမ်ား စာတမ္းမွာလည္း ျပည့္စံု၍ အထူး အေသးစိတ္ေဖာ္ျပထားပါသည္။ အစိုးရ၏ အျမင္၊ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႔အစည္းမ်ား၏ အျမင္၊ ျပည္ပေရာက္ အတိုက္အခံ အင္အားစုမ်ား၏အျမင္ စသျဖင့္ ခ်ိန္ညိႇမွ်တစြာ ေဖာ္ျပထားသည္ကို ရွားရွားပါးပါး ေတြ႔ရပါသည္။ ထို႔အျပင္ ဤေရးသားေဖာ္ ျပခ်က္သည္ ျမန္မာျပည္သူမ်ားခံစားေနၾကရေသာ လူမႈဒုကၡအေပါင္းကို ပညာရပ္ဆိုင္ရာ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားအတြင္းသို႔ ဆြဲသြင္း ရန္ ႀကိဳးပမ္းလာေသာ ေဆာင္ရြက္ခ်က္တခုလည္း အနည္းဆံုး ျဖစ္ႏိုင္ပါလိမ့္မည္။ ဤအခန္း ၂ ခန္းသည္သာ စာအုပ္၏ အဓိကက်ေသာ တင္ျပခ်က္မ်ားျဖစ္ၿပီး ၎စာတမ္းမ်ားပါေနေသာေၾကာင့္သာ ၀ယ္သိမ္းထားသင့္ေသာစာတအုပ္ျဖစ္လာ ေစပါသည္။

ေနာက္ပိုင္းအခန္းမ်ားတြင္ ကာလၾကာရွည္ဖိႏွိပ္ခ်ဳိးႏွိမ္ထားခံရေသာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုမ်ား၏အသံကို ႏိုင္ငံေတာ္၊ လူမႈ အဖြဲ႔အစည္း အယူအဆႏွင့္ယွဥ္၍ တင္ျပခဲ့ပါသည္။ ရပ္ရြာအတြင္း စီမံခန္႔ခြဲမႈလုပ္ငန္းမ်ား၏ အက်ဳိးျဖစ္ပံုကိုလည္း ေဖာ္ျပ ႏိုင္ခဲ့ပါသည္။ အလန္ေစာဦးက ရန္ကုန္ေနကရင္လူထုမ်ား၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျဖစ္ေပၚလာေစေရးအတြက္ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ ခ်က္မ်ားကို အေသးစိတ္ေဖာ္ျပထားပါသည္။ အလားတူ ဂ်နန္ လာေထာ္ကလည္း ကခ်င္လူမ်ဳိးမ်ားဖြဲ႔စည္းထားေသာ “ရွာလံု ေဖာင္ေဒးရွင္း”အေၾကာင္းႏွင့္ ကခ်င္ျပည္နယ္အတြင္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားႏွင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ၎၏ အခန္းက႑ကို ေဖာ္ျပခဲ့ပါသည္။

ဤေဖာ္ျပခ်က္မ်ားသည္ အလ်င္စလိုထုတ္လာေသာ ေဖာ္ျပသံုးသပ္ခ်က္မ်ားျဖစ္ၿပီး စာတမ္း ၂ ေစာင္လံုးက လက္ခံႏိုင္ဖြယ္ တင္ျပခ်က္မ်ားကို ျပဳခဲ့ၾကပါသည္။ ဤအျမင္မ်ားသည္ နယ္စပ္ႏွင့္ ျပည္ပရွိ အတိုက္အခံမ်ား၏ အျမင္မ်ားႏွင့္ တူညီမႈ ရွိေနၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဆင္းရဲမြဲေတမႈႀကီးထြားေနေသာအေျခအေနႏွင့္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းအတြင္း ယံုၾကည္မႈကင္းမဲ့ေန ၾကေသာ အေျခအေနပေပ်ာက္ေစရန္ အေျဖအျဖစ္ အနာဂတ္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ စုေပါင္းညိႇႏိႈင္းနည္းကို သံုးရန္ လိုမည္ဟုလည္း ေဖာ္ျပခဲ့ ၾကပါသည္။
စိုင္းခမ္းမုန္းက ရွမ္းျပည္နယ္ႏွင့္ပတ္သက္၍ တင္ျပလာသည္။ ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာ ရႈပ္ေထြး မသဲမကြဲျမင္ေနရေသာ အေျခအေနမ်ားအၿပီးမွ ေပၚထြက္လာျခင္းျဖစ္၍ မ်ားစြာႀကိဳဆိုဖြယ္ျဖစ္ေသာ္လည္း ကံမေကာင္းအေၾကာင္းမလွစြာပင္ ထင္သည့္အတိုင္း မျဖစ္ခဲ့။ ၀ႏွင့္ ကိုးကန္႔ေဒသမ်ား အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးၿပီးေနာက္ပိုင္း အေျခအေနကိုသာ ပို၍ အေလးေပး ေဖာ္ျပထားခဲ့ၿပီး ရွမ္းျပည္နယ္၏ ရႈပ္ေထြးမ်ားျပားလွေသာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ား အေျခအေနႏွင့္ မၿပီးမစီးႏိုင္ ပဋိပကၡမ်ား အေၾကာင္းကိုမူ မွ်တေအာင္ သံုးသပ္ေဖာ္ျပမႈအနည္းငယ္သာ ေတြ႔ခဲ့ရပါသည္။

စာတည္းျဖတ္သူ ပညာရွင္ ၂ ဦးကလည္း ဤေရြးခ်ယ္ေဖာ္ျပထားေသာ စာစုေပါင္းကို ဦးတည္ခ်က္ဆံုရပ္တခုသို႔ေရာက္ေစ ရန္ ေဆာင္ၾကဥ္းေပးႏိုင္ေရးအတြက္ ပ်က္ကြက္ခဲ့ပါသည္။ ထို႔အျပင္ မၾကာခဏဆိုသလို သဒၵါအထားအသိုႏွင့္ အျခားအမွား မ်ားကိုလည္း ေတြ႔ၾကရပါေသးသည္။ ဥပမာအားျဖင့္- ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို “ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ေသာ ဒီမိုကေရစီ ဘက္ေတာ္သား” ဟု ေဖာ္ျပျခင္းမ်ဳိး ျဖစ္ပါသည္။ (ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဤသို႔ေသာဥပေဒျပဌာန္းခ်က္ရွိသည္ဟု မိမိ မထင္ပါ) ထို႔အျပင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ႏိုဘဲလ္ဆုရေသာခုႏွစ္ကိုလည္း ၁၉၉၅ ခုႏွစ္ဟု ေဖာ္ျပထားပါသည္။ အမွန္မွာ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္ ျဖစ္ပါသည္။
အမွန္ေျပာရလွ်င္ ဤစာတမ္းေပါင္းခ်ဳပ္သည္ ေနာက္ဆံုးအခန္းမ်ား၌ ၎၏အႏွစ္သာရ ေပ်ာက္သြားသည္ဟု ဆိုရပါလိမ့္ မည္။

ခင္ေဇာ္၀င္း၏ စိတ္အလိုလိုက္၍ ေရွ႕ေနာက္မညီေသာ၊ စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႔အေရးယူမႈကို ဆန္႔က်င္ေဖာ္ျပထားေသာ ထိုးဇာတ္သဖြယ္ စာတမ္းမွာ စီးပြားေရးပညာသေဘာအရ ေမးခြန္းမ်ားစြာ က်န္ရွိပါသည္။ ယဥ္ေက်းမႈကို အဓိကထားသည့္ အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒဘက္ ကဲလြန္းေနၿပီး (ႏိုင္ငံျခားသားမုန္းတီးေရးဘက္သို႔ပင္ ယိမ္းေနသည့္သေဘာ ရွိေနပါသည္။) စြန္႔စား ေရးကဲေသာ ပညာရွိပ႑ိတ္၏ေဟာခ်က္သဖြယ္ ျဖစ္ေနသည္။ ငါ့စကားႏြားရ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရထားသေယာင္ ဟန္ေဆာင္ ေနသည္ဟုထင္ျမင္မိပါသည္။

ဤသို႔ၾကမ္းတမ္းျပင္းထန္သည့္ စကားလုံးမ်ားက ညေနစာစားပြဲတြင္ ရွည္လ်ားစြာ စကားေကာင္းေျပာဆိုေျပလည္လာၾကၿပီး မွ အဆံုးတြင္ ျငင္းခုန္မႈတခ်ဳိ႕ေၾကာင့္ ရုန္းရင္းဆန္ခတ္ အဆံုးသတ္ရလိုက္ပံုမ်ဳိး၊ ေနာက္တေန႔မွ ေနာင္တျပန္ရေနရမည့္ အျဖစ္မ်ဳိးႏွင့္ ဆင္တူေနပါသည္။ မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစ ဤအခန္း၏ ခ်ဳိ႕ယြင္းအားနည္းခ်က္တခုတည္းေၾကာင့္ မဟုတ္ပါ။ အျခား အားနည္းခ်က္မ်ားေၾကာင့္လည္း ဤစာအုပ္သည္ ေနာက္ဆံုး အျပည့္အစံုမတင္ျပႏိုင္သည့္ တ၀က္ တပ်က္ စုေဆာင္းထား ရသည့္ အိုင္ဒီယာမ်ားကို ၿပီးစလြယ္လႊတ္လိုက္ရသည့္ အေျခအေနမ်ဳိး ျဖစ္သြားေစခဲ့ပါသည္။

၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လထုတ္ ဧရာ၀တီ မဂၢဇင္းမွ David Scott Mathieson ေရးသားေသာ A Half-Stocked Marketplace of Ideas ကို ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုေဖာ္ျပပါသည္။

ေဒးဗစ္စေကာ့ မက္သီဆင္သည္ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ အေျခစိုက္ လူ႔အခြင့္အေရးေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔ (Human Rights Watch) တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံေရးရာ အၾကံေပးအျဖစ္ တာ၀န္ယူေနသူ ျဖစ္ပါသည္။

book review by Ko Ko Thet 1

ျပန္လမ္းမရွိေသာျမစ္
ကိုကုိသက္ ဇူလိုင္ ၁၉၊ ၂၀၀၇

၁၈၈၉ ခုႏွစ္တြင္ အဂၤလိပ္ စာေရးဆရာႀကီး ရုဒယပ္ ကစ္ပလင္က ဧရာ၀တီျမစ္မႀကီးကို ဦးစြာေတြ႔ျမင္ခဲ့စဥ္ “ေျခရာေဖ်ာက္ ျမစ္တစ္စင္းကို ၾကည့္ေနရသည္ဟု က်ေနာ္၏စိတ္အာရုံတြင္ ထင္ျမင္လာပါ သည္။ လြန္ခဲ့ေသာသုံးႏွစ္အတြင္းက က်ေနာ္ႏွင့္ ရင္းႏွီးကၽြမ္း၀င္သူ လူမ်ားစြာတုိ႔ ဤလမ္းေၾကာင္းအတိုင္း ခရီးသြားခဲ့ၾကသည္။ ဘယ္ေသာအခါမွ ျပန္လာၾကမည္ မဟုတ္ေတာ့” ဟု လြမ္းေမာဖြယ္ ေရးခဲ့ဖူးသည္။

ဤသို႔ အဓိပၸာယ္ေထြျပား၍ ကဗ်ာဆန္ လွပသည့္ “ေျခရာေဖ်ာက္ျမစ္” ဟူေသာ စကားစုသည္ သန္႔ျမင့္ဦးေရးသားေသာ ကုိယ္တုိင္ေရး အတၳဳပၸတိၱဆန္ဆန္ ျမန္မာ ႏုိင္ငံသမုိင္းစာအုပ္သစ္အတြက္ စာအုပ္ေခါင္းစဥ္ျဖစ္လာပါသည္။ စာေရးသူသည္ ပညာရွင္ဆန္သည့္အျပင္ အလြန္လည္းခန္႔ညားလွေသာ “ေခတ္မီျမန္မာႏုိင္ငံကို တည္ေဆာက္ျခင္း” (The Making of Modern Burma) ဟူသည့္ စာအုပ္ကိုလည္း ေရးသားခဲ့သူျဖစ္ပါသည္။ (ထုိစာအုပ္ကို ကိန္းဘရစ္တကၠသုိလ္ ပုံႏွိပ္တုိက္က ၂၀၀၁ ခုႏွစ္တြင္ထုတ္ေ၀ခဲ့သည္။)

သာမန္စာဖတ္ပရိသတ္အတြက္ ဦးတည္ထုတ္ေ၀ေသာ သူ႕စာအုပ္သစ္တြင္ သန္႔ျမင့္ဦးသည္ ျမန္မာ့သမုိင္း ေနာက္ခံကားကို သမုိင္း၀င္မွတ္တမ္းမ်ား၊ ခရီးသြား အေတြ႔အႀကဳံမ်ားႏွင့္ မ်ဳိးရုိးစဥ္ဆက္ သမုိင္းေၾကာင္း ေလ့လာခ်က္တုိ႔ျဖင့္ ႏႈိင္းယွဥ္ခ်ိန္ ထုိး တင္ျပထားပါသည္။

၁၈၂၀ ခုႏွစ္မ်ား ေႏွာင္းပုိင္းတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ပထမ အဂၤလိပ္-ျမန္မာ စစ္ပြဲသည္ ကုန္းေဘာင္မင္းဆက္အတြက္ ကနဦး ထုိးႏွက္ခ်က္ျဖစ္ပါသည္။ ထုိစစ္ပြဲၿပီး ေနာက္တြင္ အင္း၀နန္းေတာ္မွပညာရွင္မ်ားႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားက ဦးကုလား၏ ျမန္မာမင္းမ်ားမဟာရာဇာ၀င္ ကို ျပန္လည္သုံးသပ္တည္းျဖတ္ကာ အသစ္ျပန္လည္စီရင္ခဲ့ၾကပါသည္။ သုိ႔ျဖင့္ မွန္နန္းမဟာရာဇ၀င္က်မ္း ေပၚထြက္လာခဲ့ ရပါသည္။

သန္႔ျမင့္ဦးကလည္း “တုိင္းျပည္ရဲ႕အနာဂတ္ မေရမရာျဖစ္ေနတဲ့အခ်ိန္၊ ပစၥဳပၸန္မွာလည္း အရမ္းခက္ခဲက်ပ္တည္းေနတဲ့ အခ်ိန္မ်ဳိးမွာဆုိရင္ေတာ့ အံ၀င္ခြင္က်လုပ္ရမယ့္အလုပ္က အတိတ္သင္ခန္းစာေတြကုိ ပိုၿပီးေသေသခ်ာခ်ာ ေလ့လာသုံးသပ္ ဖုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္”ဟု အားတက္သေရာ ေျပာပါသည္။ ထုိအယူအဆသည္ပင္ ဤစာအုပ္ေရးသားရျခင္းအတြက္ သန္႔ျမင့္ဦး ကိုယ္တုိင္၏ ယုံၾကည္ခ်က္လည္း ျဖစ္ေနႏုိင္ပါသည္။

ဤစာအုပ္၏အခန္းတခန္းတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ လူ႔ယဥ္ေက်းမႈ ျဖစ္ေပၚတုိးတက္မႈအေျခခံႏွင့္ပတ္သက္၍ ေရးသားထားရာ တြင္ မွန္နန္းမဟာရာဇ၀င္ကို ျမန္မာစာဖတ္ပရိသတ္၏ ရင္ထဲသုိ႔ ျပန္လည္စြဲထင္လာရန္ သမိုင္းဆရာ၏ အားထုတ္မႈကို ေတြ႔ရပါသည္။ သူက ျမန္မာလူမ်ဳိးတို႔၏ ေရွးပေ၀သဏီကပင္ စတင္လာခဲ့ေသာ သမုိင္းထိုးမွတ္တမ္းတင္ၾကသည့္ အစဥ္ အလာကို အတည္ျပဳခဲ့ၿပီး သုေတသန ေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္ခ်ိန္ထုိးၿပီး ပံ့ပိုးေထာက္ျပခဲ့ပါသည္။ သူ၏ ေတြ႔ရွိခ်က္ မ်ားက ဧရာ၀တီျမစ္၀ွမ္းလြင္ျပင္၏ လူ႔ယဥ္ေက်းမႈျဖစ္ေပၚတုိးတက္မႈသည္ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ၃,၅၀၀ ကတည္းက တည္ရွိခဲ့ ေသာ ေရွးေဟာင္းအီဂ်စ္ဘုရင္ႏုိင္ငံမ်ားႏွင့္ သက္တမ္းတူသည္ဟု ညြန္ျပထားပါသည္။

သန္႔ျမင့္ဦးသည္ ထိပ္ဆုံးမွထင္ရွားႀကီးက်ယ္ေသာပုဂၢိဳလ္မ်ား၏ရုပ္ပုံလႊာမ်ားမွတဆင့္ သမုိင္းကို ခ်ဥ္းကပ္သည့္နည္းကို အသုံးျပဳ၍ အတိတ္ႏွင့္ပစၥဳပၸန္၊ ပုဂၢိဳလ္ေရးႏွင့္ ႏုိင္ငံေရး၊ ျပည္တြင္းႏုိင္ငံေရးႏွင့္ ကမၻာ့ႏုိင္ငံေရးျဖစ္စဥ္မ်ား အၾကား လူးလာ ေခါက္တုံ႔ အျပန္အလွန္သုံးသပ္ၿပီးေနာက္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏အေနအထားကို ကမၻာ့ေရးရာ အျဖစ္အပ်က္မ်ားအၾကားတြင္ ထားရွိ ခ်ိန္ထုိး ျပခဲ့ပါသည္။ တင္ျပပံုတြင္လည္း ဆရာႀကီး ဂ်ီ-အီး-ဟာေဗး (G E Harvey) ၏ ဂႏၳ၀င္ေျမာက္ ျမန္မာႏုိင္ငံ သမုိင္း (Classic History of Burma) ႏွင့္ ေအ-တီ-က်ဴ စတူး၀ပ္ (A T Q Stewart) ၏ ေစတီပုထုိးမ်ားတုိက္ပြဲ (The Pagoda War) စာအုပ္မ်ားကို အမွတ္ရေစေလာက္ေသာ သူတို႔၏ၾသဇာရိပ္လႊမ္းေနေသးေသာ အေရးအသား တင္ျပဟန္ မ်ဳိးတို႔ျဖင့္ ေရွးေခတ္ျမန္မာဘုရင္ႏုိင္ငံမ်ား၏ အတက္ႏွင့္ အက်ကို ထင္လင္းစြာ သရုပ္ေဖာ္သြားခဲ့ပါသည္။

၁၉ ရာစုအလယ္ပိုင္းေလာက္တြင္ မင္းတုန္းမင္းႀကီးက “တဆင့္ထက္တဆင့္ပို၍ ဥေရာပလႊမ္းမိုးမႈ မ်ားလာေနေသာ၊ အျမန္အဆန္ျဖစ္ေပၚေျပာင္းလဲလာေနေသာ ကမၻာႀကီးႏွင့္ လုိက္ေလ်ာညီေထြျဖစ္ရန္ လုိအပ္ေၾကာင္း”ကို နားလည္ေနခဲ့ၿပီ ျဖစ္သည္။ သမုိင္းဆရာက မင္းတုန္းမင္းႀကီး၏ ေခတ္မီေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈသည္ ထုိစဥ္က ကမၻာတ၀န္းမွ ေခတ္ၿပဳိင္ႏုိင္ငံ မ်ား၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားႏွင့္တၿပဳိင္နက္တည္းျဖစ္ေၾကာင္းကို ေထာက္ျပထားပါသည္။ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ၏ ၁၈၆၈ ခုႏွစ္ ေမဂ်ီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး၊ ေမာင္းကြတ္ဘုရင္၏ ထုိင္းႏုိင္ငံေခတ္မီေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ၊ အီဂ်စ္ႏုိင္ငံမွ မာမက္အလီဘုရင္၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားႏွင့္ မင္းတုန္းမင္းႀကီး၏ ေခတ္မီေရးေဆာင္ရြက္မႈသည္ တခ်ိန္တည္းတၿပဳိင္နက္တည္းျဖစ္သည္ကို လည္း ေထာက္ျပသြားခဲ့ပါသည္။

ျမန္မာမင္းမ်ား၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား မေအာင္ျမင္ရျခင္းသည္ ၿဗိတိသွ်တုိ႔က လြတ္လပ္စြာကုန္သြယ္ခြင့္ရရန္ အတင္း အက်ပ္ေတာင္းဆုိေနမႈ၊ နန္းတြင္းအရႈပ္ေတာ္ပုံမ်ားႏွင့္ ယူနန္ျပည္နယ္မွ ခ်င္မင္းဆက္တို႔၏ ပန္းေသးလူမ်ဳိးငယ္တုိ႔အား လူမ်ဳိးတုန္း သုတ္သင္ရွင္းလင္းမႈတုိ႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ရသည္ဟု စာေရးသူကဆုိပါသည္။ ကံမေကာင္းအေၾကာင္းမလွရွာေသာ ေခတ္မီေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈသည္ မင္းတုန္းမင္းကိုဆက္ခံေသာ သီေပါမင္းလက္ထက္အေရာက္တြင္ အခ်ဳပ္အခ်ာ အာဏာပုိင္စုိးမႈ ဆုံးရႈံးျခင္းဆီသုိ႔ ဦးတည္သြားခဲ့ရပါေတာ့သည္။

စာေရးသူက ၁၈၈၅ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံအား ၿဗိတိသွ်အိႏၵိယေအာက္သုိ႔ ကိုလိုနီအျဖစ္ သြတ္သြင္းသိမ္းပုိက္ၿပီးေနာက္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ားကိုလည္း ယခု အီရတ္တြင္ျဖစ္ပ်က္ေနေသာ အျဖစ္အပ်က္မ်ားႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္တင္ျပထားပါသည္။ ၿဗိတိသွ်အရာရွိတေယာက္က “ဤႏုိင္ငံသားမ်ားသည္ အခ်ဳိ႕က မင္းဆိုးမင္းညစ္မ်ားမွ လြတ္ေျမာက္ေအာင္ ကယ္တင္သူမ်ားအျဖစ္ ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့ၾကသည့္အတုိင္း ကၽြႏု္ပ္တုိ႔အား မႀကဳိဆုိခဲ့ၾကပါ” ဟု နာၾကည္း စကားဆုိ ခဲ့ပံုကိုလည္း ထည့္သြင္းေဖာ္ျပထားပါေသးသည္။ ထုိမွတ္ခ်က္သည္ ယခုအီရတ္တြင္ျဖစ္ပ်က္ေနေသာ အေနအထားႏွင့္ ခပ္ဆင္ဆင္ တူေနပါသည္။

စာအုပ္တြင္ပါေသာ စာေရးသူ၏ ကိုယ္တုိင္ေရးအတၳဳပၸတိၱတြင္ သူ႔ဘ၀ျဖစ္စဥ္၏ အမွတ္ရဖြယ္ရာမ်ားကို မၾကာေသးမီက သူရင္ဆုိင္ခဲ့ရသည့္ အေတြ႔အႀကဳံမ်ားႏွင့္လြန္းထုိးရက္ရွယ္ တင္ျပသြားပါသည္။ သူ႔စာဖတ္ပရိသတ္အား သူ႔ဘ၀ကို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ဘ၀ႏွင့္ယွဥ္ၾကည့္ေစလုိဟန္လည္း တူပါသည္။ သူသည္ ကုလသမဂၢ အေထြေထြ အတြင္းေရး မွဴးခ်ဳပ္ေဟာင္း ဦးသန္႔၏ေျမး ျဖစ္သည္။ ထို႔အတြက္ေၾကာင့္ သူႏွင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တုိ႔သည္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံ၏ ထင္ရွားႀကီးက်ယ္ေသာ ႏုိင္ငံေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ မ်ဳိးဆက္မ်ားမွ ဆင္းသက္လာသူမ်ား အျဖစ္ မ်ဳိးရုိးဇာတိကို ပို၍ အသိအမွတ္ျပဳခံလုိဟန္လည္း ရွိပါသည္။

၎တုိ႔ႏွစ္ဦးစလုံးမွာ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ႀကီးျပင္းခဲ့ၾကၿပီး အထူးအဆင့္ျမင့္ ေသာ အေနာက္တုိင္းပညာကိုလည္း ေလ့လာဆည္းပူးခြင့္ရခဲ့သူမ်ား ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ထုိ ေနရာတြင္ပင္ သူတုိ႔၏တူညီမႈ မ်ား နိဂုံးကမၸတ္ အဆုံးသတ္သြားပါသည္။ ယခုမူ ၎တုိ႔ေနထုိင္ၾကေသာ ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံျပႆနာကို ခ်ဥ္းကပ္ေျဖရွင္းပုံတုိ႔သည္ ေျဖာင့္ေျဖာင့္ႀကီး ဆန္႔က်င္ေနပါေတာ့သည္။
သန္႔ျမင့္ဦးက ၁၉၉၁ ခုႏွစ္တြင္ သူ ကိန္းဘရစ္တကၠသုိလ္ရွိ ထရီနီတီေကာလိပ္သို႔ တက္ေရာက္ခဲ့စဥ္က တကၠသိုလ္တခု လုံးတြင္ သူသိေသာအျခားျမန္မာတဦးမွာ ပါစကယ္ ခူးသြယ္တဦးတည္းသာရွိသည္။ ပါစကယ္ခူးသြယ္က ေနာက္ပိုင္းတြင္ လူအမ်ားအံ့ၾသခ်ီးမြမ္းၾကရေသာ သူ၏အမွတ္ရခ်က္မ်ားကို စုစည္းတင္ျပထားသည့္ “နတ္စိမ္းတို႔၏ေျမမွ သို႔မဟုတ္ ျမန္မာ တဦး၏ စြန္႔စားခန္း” (From The Land of Green Ghosts: A Burmese Odyssey) စာအုပ္ကိုေရးသားခဲ့သူ ျဖစ္ပါသည္။ ၂၀ ရာစုသုိ႔ ေရာက္လာေသာအခါ ကိန္းဘရစ္တြင္ ျမန္မာေက်ာင္းသားဦးေရ ဒါဇင္ေပါင္းမ်ားစြာရွိလာၿပီး ကိန္းဘရစ္ျမန္မာ အသင္းကိုပင္ ဖြဲ႕စည္းထားႏုိင္ခဲ့ၾကၿပီ ျဖစ္ပါသည္။

သန္႔ျမင့္ဦးသည္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊ ပါစကယ္ခူးသြယ္တုိ႔ႏွင့္ ျခားနားေသာအခ်က္မွာ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ အေရးေတာ္ပုံကို ပါ၀င္ျဖတ္သန္းခြင့္ မရလုိက္ျခင္းပင္။ အေရးအခင္းတြင္၀င္မပါလုိက္ရျခင္းေၾကာင့္ ထုိင္း-ျမန္မာ နယ္စပ္သို႔ သြားေရာက္ခဲ့ၿပီး ေက်ာင္းသားသူပုန္တပ္ဖြဲ႕မ်ားႏွင့္အတူေနထုိင္လႈပ္ရွားခဲ့ပါသည္။ ထုိေက်ာင္းသားသူပုန္တပ္ဖြဲ႔ ၀င္မ်ားသည္ သူ၏အဆိုအရ “ျမန္မာအာဏာပုိင္တုိ႔လက္မွ ထြက္ေျပးၾကျခင္းမ်ဳိးမဟုတ္ဘဲ အေနာက္ႏုိင္ငံမ်ားမွ ၎တုိ႔အား လက္နက္တပ္ဆင္ေပးၿပီး ျမန္မာအစိုးရကို တုိက္ခုိက္ျဖဳတ္ခ်ရန္ ကူညီလိမ့္မည္ဟူေသာ အားကုိးရာမဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ျဖင့္ နယ္ျခားေဒသမ်ားသို႔ ေရာက္ရွိလာခဲ့ၾကျခင္း” ျဖစ္ပါသည္။

သူနားလည္သည့္ နယ္ပယ္၏ ျပင္ပမွကိစၥရပ္မ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ သန္႔ျမင့္ဦး၏ ရႈျမင္ကိုင္တြယ္ပုံမွာ အေပၚစီးဆန္ၿပီး အဆက္အစပ္ကင္းမဲ့လွပါသည္။ ထုိ႔အျပင္ တခါတရံ အထင္ေသးသည့္အရိပ္အေယာင္ပင္ ျပလိုက္ေသးသည္။ သုိ႔ေသာ္ သူ႔စာအုပ္သည္ စိတ္၀င္စားစရာ ဇာတ္လမ္းဇာတ္ကြက္မ်ားျဖင့္ ျပည့္ႏွက္ေနသည္မွာ အမွန္ပင္ျဖစ္ပါသည္။ စာေရးသူက “ဤစာအုပ္ကို ပညာရွင္မ်ားအတြက္ ရည္ရြယ္ေရးသားျခင္း မဟုတ္။ ထုိ႔အျပင္ ယေန႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ ျပႆနာကို အဓိက အားျပဳ ေ၀ဖန္ပိုင္းျခားထားသည့္ စာအုပ္လည္းမဟုတ္ပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ အတိတ္ကာလျဖစ္ရပ္မ်ားအတြက္ အညႊန္းမွ်သာ ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ေလာေလာလတ္လတ္ ျပႆနာမ်ားကို ပုိသိၾကေသာ္လည္း အေရာင္ အေသြးစုံလင္စြာျဖင့္ လွပႀကီးက်ယ္ ခမ္းနားခဲ့ေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏အတိတ္သမိုင္းကို ေမ့ေလ်ာ့ေနသူမ်ားအတြက္ ရည္ရြယ္ ေရးသားျခင္းျဖစ္ပါ သည္” ဟု ရွင္းလင္းစြာ မွတ္ခ်က္ျပဳထားပါသည္။

မည္သုိ႔ပင္ဆုိေစ ေနာက္ဆုံးအခန္းတြင္ သမုိင္းဆရာသည္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ အနီးကပ္အနာဂတ္ကို ရဲရဲ၀ံ့၀ံ့ ၀င္ေရာက္ခန္႔မွန္း သြားပါသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံျပႆနာအေပၚ မွတ္ခ်က္အခ်ဳိ႕လည္း ျပဳသြားပါသည္။ ထုိ႔အျပင္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကင္းမဲ့ေနေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံေကာက္ေၾကာင္းကားတခ်ပ္ကိုပါ ေရးဆြဲသြားပါေသးသည္။

သူက ေျပာသည္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ဆက္၍ အထီးက်န္ေစေရးအတြက္ ပိတ္ဆို႔ဖယ္ၾကဥ္ေနမည္ဆုိပါက (တနည္း သူဆုိလုိသည္မွာ အေနာက္ႏုိင္ငံမ်ား အေနျဖင့္ သူ အၾကံျပဳတင္ျပထားသည့္အတုိင္း ျမန္မာႏုိင္ငံႏွင့္ ျပန္လည္ဆက္သြယ္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈမ်ား မလုပ္လွ်င္) ျမန္မာႏိုင္ငံ သည္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ လြတ္လပ္ေရးရၿပီး ေနာက္ပိုင္း မင္းမဲ့စရုိက္ အေျခအေနဆီသုိ႔ ျပန္လည္ဦးတည္သြားလိမ့္မည္ဟု ေဟာကိန္းထုတ္သြားခဲ့ပါသည္။ ။

၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လထုတ္ ဧရာ၀တီ မဂၢဇင္းမွ ကိုကိုသက္ေရးသားေသာ စာအုပ္ေ၀ဖန္ခ်က္ River of No Return ကို ဆီေလ်ာ္ေအာင္ျပန္ဆိုေဖာ္ျပပါသည္။

ကိုကိုသက္သည္ ဖင္လန္ ႏိုင္ငံ ဟယ္လ္ဆင္ကီတကၠသိုလ္တြင္ ကမၻာ့ႏိုင္ငံေရးကို ေလ့လာေနေသာ ျမန္မာသုေတသန ပညာရွင္တဦး ျဖစ္ပါသည္။