RFA news on Dec 01, 2009

NLD ေအအိုင္ဒီအက္စ္ေန႔ အခမ္းအနား
2009-12-01 RFA

ဒီဇင္ဘာလ ၁ ရက္ေန႔ က်ေရာက္တဲ့ ကမၻာ့ေအအိုင္ဒီအက္စ္ေန႔မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း အိပ္ခ်္အိုင္ဗီ ေဝဒနာသည္ေတြကို အကူအညီေပးေနတဲ့ အန္အယ္လ္ဒီအဖြဲ႔ဝင္ လူငယ္ေတြျဖစ္တဲ့ ကိုရာဇာနဲ႔ မျဖဴသင္းတုိ႔က ခုခံအားက်ဆင္းမႈေရာဂါ ကူးစက္ခံရတဲ့ ေဝဒနာသည္ေတြအတြက္ အခမ္းအနားတရပ္ကို အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ဗဟိုရံုးခ်ဳပ္မွာ က်င္းပေပးခဲ့ပါတယ္။

ဒီအခမ္းအနားမွာ ေရာက္ေနတဲ့ ကိုရာဇာက သူတို႔ ႀကိဳးပမ္းလုပ္ေဆာင္ေနရပံုနဲ႔ ေတြ႔ၾကံဳေနရတဲ့ အခက္အခဲကို အာအက္ဖ္ေအကို အခုလိုေျပာျပပါတယ္။

ကိုရာဇာ။ ။'အခုလက္ရွိ က်ေနာ္တို႔ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ တျခားအဖြဲ႔အစည္းေတြေတာ့ မေျပာတတ္ဘူးဗ်။ လူသားခ်င္း စာနာမႈဆိုင္ရာ ျဖစ္စဥ္ႀကီးထဲကေန က်ေနာ္တို႔ကို ဖယ္ထုတ္တယ္။ အစိုးရကလည္း ဖယ္ထုတ္တယ္၊ အန္ဂ်ီအိုေတြကလည္း ဖယ္ထုတ္တယ္။ ထုနဲ႔ထည္နဲ႔ က်ေနာ္တို႔ ဒီထဲမွာ ပါဝင္ပတ္သက္ေနတယ္။ က်ေနာ္တို႔ကို အတင္းဖယ္ထုတ္လို႔ မရဘူး။ က်ေနာ္တို႔ကို ဖယ္ထုတ္လိုက္ရင္ ဆိုးက်ိဳးေတြ အမ်ားႀကီး ျဖစ္လာလိမ့္မယ္ ဆိုတဲ့ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ ဒီအခမ္းအနားေလးကိုလုပ္တာပါ။ လူေတြစိတ္ထဲမွာ ရွိေနတဲ့ ဒီေရာဂါေဝဒနာသည္ေတြအေပၚ ျမင္တဲ့ ဆိုးရြားေနတဲ့အျမင္ ေတြကိုလည္း ဖယ္ထုတ္ဖို႔လိုတယ္။ အမ်ားႀကီးပဲ လုိအပ္တာေတြက။ က်ေနာ္တုိ႔ အကုန္လုပ္ရမယ္ဗ်။ က်ေနာ္တို႔ကို အန္အယ္လ္ဒီက ႏုိင္ငံေရးသမားေတြ ဘာညာ ျဖစ္ေနတဲ့အခါက်ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ကို ဘယ္အဖြဲ႔အစည္းကမွ မခ်ဥ္းကပ္ဘူး၊ ဘယ္သူကမွလည္း ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္လိုစိတ္ ရွိဟန္မတူဘူး။ အဲလို ျဖစ္ေနတယ္။ က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ မည္သူနဲ႔မဆို ေပါင္းမယ္။ အစိုးရနဲ႔လည္း ေပါင္းမယ္။ အန္ဂ်ီအိုနဲ႔လည္း ေပါင္းမယ္။ ႏိုင္ငံျခားေရာက္ေနတဲ့ ျမန္မာမိတ္ေဆြေတြနဲ႔လည္း ေပါင္းမယ္။ သို႔ေသာ္ က်ေနာ္တို႔ဆီကို မခ်ဥ္းကပ္ၾကဘူး၊ အဲလို ျဖစ္ေနတယ္'

AIDS ေဝဒနာသည္ေတြကိုအကူအညီေပးေနတဲ့ အန္အယ္လ္ဒီလူငယ္ ကိုရာဇာေျပာသြားတာပါ။

မျဖဴျဖဴသင္းကလည္း လူနာေတြအတြက္ သူတို႔အကူညီေပးေနတဲ့ ေနရာမွာ အင္အား မလုံေလာက္တာေၾကာင့္ အစိုးရအေနနဲ႔ေရာ ႏုိင္ငံတကာ အေနနဲ႔ပါ အကူအညီေတြ ေပးေစခ်င္ေၾကာင္း ေျပာျပပါတယ္။

မျဖဴျဖဴသင္း။ ။'ေဝဒနာ ခံစားေနရတဲ့ လူေတြအတြက္ကို အကူအညီ အမ်ားႀကီး လိုအပ္ေနတာ ရွိပါေသးတယ္။ အဓိကကေတာ့ ေအအာရ္ဗီြ ေဆးဝါးေတြ အမ်ားႀကီး လိုအပ္ေနေသးတယ္။ ေနာက္ အခုလက္ရွိ အေျခအေနကေတာ့ 3 D Fund ဝင္ေနတယ္ ဆိုေပမယ့္လည္း က်မတို႔ လူနာေတြအတြက္ကို ထင္ထင္ရွားရွားေပါ့ေနာ္။ ထူးထူးျခားျခား ေျဖရွင္းေပးႏိုင္တာ သိပ္မရွိေသးဘူးေပါ့။ ဒီေတာ့ ေဝဒနာ ခံစားေနတဲ့ သူေတြအတြက္ကို ဆက္လက္ၿပီးေတာ့ ဒီ ARV ေဆးဝါးေတြ ရရွိေအာင္၊ တျခားႏိုင္ငံေတြကလည္း ကူညီေဆာင္ရြက္ ေပးေစခ်င္ပါတယ္။ လုပ္ရမယ့္ တာဝန္ေတြရွိတာကေတာ့ အာဏာပိုင္အစိုးရေတြက ထိပ္ဆံုးပဲ။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔က မလုပ္တဲ့အခါက်ေတာ့ က်မတို႔မွာက ဘယ္လိုမ်ိဳး လုပ္ကိုင္ ေဆာင္ရြက္ေနရလဲဆိုေတာ့ ကိုယ့္အသိစိတ္နဲ႔ ကိုယ္ေပါ့ေနာ္။ ကိုယ္လုပ္ႏိုင္သေလာက္ကို ႀကိဳးစားၿပီးေတာ့ လုပ္ေနရတာ။ ထိေရာက္မႈ အတိုင္းအတာကေတာ့ တႏိုင္ငံလံုး အတိုင္းအတာနဲ႔က အမ်ားႀကီး လိုအပ္ပါေသးတယ္။ အစိုးရအေနနဲ႔က သူတို႔ လုပ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ သူတို႔တႏိုင္ငံလံုး အတိုင္းအတာနဲ႔လုပ္ဖို႔ အမ်ားႀကီး လိုအပ္ေနေသးတယ္'

ဒီကေန႔ အခမ္းအနားကို တက္ေရာက္ခဲ့တဲ့ ေအာင္လံၿမိဳ႔နယ္က အိပ္ခ်္အိုင္ဗီေရာဂါ ကူးစက္ခံထားရတဲ့ ေဝဒနာရွင္တဦးက သူ ကူးစက္ခံခဲ့ရပံုနဲ႔ တျခား ေရာဂါခံစားေနရသူေတြရဲ႔ ကိုယ္စား ေတြ႔ၾကံဳရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ အခက္အခဲေတြကို ခုလို ေျပာျပပါတယ္။

ေဝဒနာရွင္တဦး။ ။'က်ေနာ္ မိန္းမကိစၥ ရွဳပ္တာတို႔၊ အရုပ္ထိုးတာတို႔နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အဲ့ဒါနဲ႔ ရခဲ့တာပါ အကို။ က်ေနာ္တို႔ လိုအပ္တာေတာ့ အမ်ားႀကီးပဲ အကိုရ။ ေလာေလာဆယ္ေတာ့ မျဖဴျဖဴသင္းဆီကေန က်ေနာ္တို႔ကို ေပးေနတာ။ အခု ေလာေလာဆယ္ေတာ့ အမတို႔ကေန ေပးေနတာကေတာ့ ေနရာထိုင္ခင္းကေတာ့ ၾကပ္တာေပါ့။ အခုက လူက မ်ားလာေတာ့ ေနရာထိုင္ခင္းက မရွိဘူး။ ေနရာထိုင္ခင္း ခက္တယ္။ သူတို႔ကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ စားဖို႔ဘာဖို႔ ဆန္တို႔ ဆီ၊ ဆား၊ အခ်ိဳမႈန္႔ အကုန္လံုး ခ်က္ျပဳတ္စရာေတြ ဘာေတြကအစ ဝယ္ျခမ္း ေပးပါတယ္။ မျဖဴျဖဴသင္းက ေပးတာပါ။ ဘာမွ ပံ့ပိုးမႈ မရွိပါဘူး အကို။ ေလာေလာဆယ္ က်ေနာ္တို႔က မျဖဴျဖဴသင္းဆီက ေသာက္ေနရပါတယ္။ ဟုတ္ကဲ့ မျဖဴျဖဴသင္းဆီက ေလာေလာဆယ္ ပံုမွန္ ေသာက္ေနရပါတယ္။ တေန႔ကို ႏွစ္ႀကိမ္ေသာက္ရတယ္၊ မနက္ ၈ နာရီနဲ႔ ည ၈ နာရီ ေသာက္ရပါတယ္။ ဒီေဆး ျပတ္သြားလို႔ရွိရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔အကုန္ ဒုကၡေရာက္သြားမွာေပါ့ အကိုရာ'

ဒီကေန႔က်င္းပတဲ့ ကမၻာ့ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ေန႔ အခမ္းအနားကို အန္အယ္လ္ဒီ ပါတီဝင္ေတြ၊ ေဝဒနာရွင္ေတြ စုစုေပါင္း လူ ၂ဝဝ ေက်ာ္ တက္ေရာက္ခဲ့ၿပီး လူႀကီးပိုင္း ေခါင္းေဆာင္ေတြက ေဝဒနာသည္ေတြကို အားေပးစကား ေျပာၾကားခဲ့တယ္လို႔ သိရပါတယ္။

Irrawaddy interview with PPT

“အိမ္မွာေနရင္းကို ဒီေရာဂါ ကူးစက္ေနတာ”
Tuesday, 01 December 2009 19:04 ဧရာဝတီ အင္တာဗ်ဴး

ယေန႔သည္ ကမၻာ့ HIV/AIDS ေရာဂါ တိုက္ဖ်က္ေရးေန႔ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္အတြင္း အဆုိပါေဝဒနာ ခံစားေနရသူမ်ား၏ ဒုကၡ၊ မျဖဴျဖဴသင္း ကိုယ္တုိင္ ႀကံဳေတြ႕ေနရေသာ အခက္အခဲမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဧရာဝတီ သတင္းေထာက္ ေအးခ်မ္းေျမ့က ေမးျမန္းထားပါသည္။

မျဖဴျဖဴသင္းသည္ ၿပီးခဲ့သည့္ ၁၀ ႏွစ္ ဝန္းက်င္မွစတင္၍ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္၏ HIV/AIDS ေဝဒနာရွင္မ်ား ကူညီေစာင့္ေရွာက္ေရးႏွင့္ ပညာေပးေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားတြင္ ဦးေဆာင္ လုပ္ကုိင္ေနသူတဦး ျဖစ္သည္။

ေမး။ ။ ဒီႏွစ္ ကမၻာ့ HIV/AIDS ေရာဂါတိုက္ဖ်က္ေရးေန႔မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံအေနနဲ႔ HIV ေရာဂါ ျဖစ္ပြားႏႈန္း က်ဆင္းတယ္ဆိုၿပီး ေၾကညာထားတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး မျဖဴျဖဴသင္း ဘယ္လို ထင္ပါသလဲ။

ေျဖ။ ။ ျဖစ္ႏႈန္းက်တယ္ဆိုၿပီး ေၾကညာေပမယ့္ ဒီမွာက တိုင္းနဲ႔ ျပည္နယ္အသီးသီးမွာ ေသဆံုးတဲ့ သူေတြေကာ၊ ဒီေရာဂါကို သိပ္ၿပီးမသိေသးတဲ့သူေတြေကာ၊ ေရာဂါကိုသိၿပီး ေဆးဝါးကုသ ခံခ်င္တဲ့ သူေတြေကာ ရပ္တံ့သြားတယ္ လို႔မရွိဘူး။ က်မတို႔ စ လုပ္တဲ့ ၂၀၀၂ ခုႏွစ္ ေလာက္ကထက္စာရင္ ပိုပိုၿပီးေတာင္ မ်ားလာတယ္လို႔ ထင္ရတယ္။ က်မ ဒီကိစၥကို ကၽြမ္းက်င္တဲ့ ဆရာဝန္ တဦးနဲ႔ ေျပာျဖစ္တယ္။ သူက ဘာေျပာလဲဆိုေတာ့ ေရာဂါျဖစ္ႏႈန္းေတြ က်သြားတယ္ဆိုတာ၊ ေရာဂါျဖစ္ေနတဲ့သူေတြ ေသသြားလို႔ သာ က်သြားတယ္လို႔ ေျပာလို႔ရမယ္လို႔ ေျပာတယ္။

ေနာက္တခါ ပညာေပးမႈ အပိုင္းကလည္း တိုင္းနဲ႔ ျပည္နယ္အသီးသီးက ၿမိဳ႕ခံေတြနဲ႔ ပညာေပးေနလို႔သာေလ၊ သီးသန္႔သြားေပးဖို႔ဆိုရင္ မလြယ္ ဘူး။ NGO ေတြအေနနဲ႔လည္း အဲဒီလို သြားမယ္ဆိုရင္ အဆင့္ဆင့္စာတင္ရတာနဲ႔ ခရီးမေရာက္ဘူး။ တရားဝင္လုပ္ေနတဲ့ NGO ေတြ၊ PSI လိုဟာမ်ိဳး ေတြလည္း အစိုးရက ခြင့္ျပဳမွ သြားလို႔ရတယ္။

အရင္က ARV ေဆးမရွိေတာ့ လူနာေတြကို ေဆြးေႏြးႏွစ္သိမ့္ရံုပဲ လုပ္ရင္း ေသဆံုးသြားၾကတာ မ်ားတယ္။ အခုေတာ့ ARV ေဆးရွိလာေတာ့ ေသဆံုးႏႈန္းကေတာ့ နည္းသြားတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာျပည္ အေျခအေနနဲ႔ လံုေလာက္မႈကေတာ့ မရွိေသးတာ အမွန္ပဲ။ အခုလက္ရွိကို ေရာဂါအေၾကာင္း မသိေသးတာေတြ၊ ေဆးကုသလို႔ ရတယ္ဆိုတာကို မသိေသးတာေတြ ျမန္မာျပည္ အႏွံ႔အျပား ရွိေနတုန္းပဲ။ က်မတို႔ေတာင္ တုိင္းနဲ႔ ျပည္နယ္အသီးသီးက ကိုယ့္အဖြဲ႕ေတြ အကုန္လံုးကို ပညာေပးတဲ့ အစီအစဥ္ေတြ လုုပ္ထားလို႔ ဒီကုိ လူနာေတြ ေရာက္လာၾကတာပါ။

ေမး။ ။ တိုင္းနဲ႔ ျပည္နယ္အသီးသီးကို ပညာေပးဖို႔ လိုတယ္ဆိုေတာ့၊ အခုလက္ရွိအစိုးရက ရုပ္ျမင္သံၾကားတုိ႔ … လမ္းေထာင့္ေတြမွာ ေဘလ္ဘုတ္ေတြ၊ ပိုစတာေတြ ေထာင္တာတို႔နဲ႔ ပညာေပးတာကေကာ ထိေရာက္တယ္ ထင္လား။

ေျဖ။ ။ ထိေရာက္လား မထိေရာက္လားဆိုတာထက္ အစပိုင္း ၂၀၀၂ တုန္းကဆိုရင္ သူတို႔ လမ္းဆံု၊ လမ္းခြမွာ ကုရာနတၳိ ေဆးမရွိ ဆိုတာမ်ိဳးတင္တာ ေတြ႕ရတယ္။ အဲဒီတုန္းကဆို လူနာ ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားက ဒီဆိုင္းဘုတ္ေတြ ေတြ႕တာနဲ႔တင္ စိတ္ဓာတ္က်ၿပီး ေသသြားတာမ်ိဳးရွိတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၀ ႏွစ္ ေလာက္ကဆိုေတာ့ ဒီေရာဂါအေၾကာင္းလည္း သိပ္မသိေသးေတာ့ ေတာ္ေတာ္ႀကီး ေၾကာက္လန္႔ေန တုန္းပဲေလ။ တခ်ိဳ႕ဆို ဒီဆုိင္းဘုတ္ေတြဖတ္ၿပီး အိမ္ထဲမွာပဲ အေသခံလိုက္တဲ့သူေတြေတာင္ ရွိတယ္။ က်မတို႔ လုပ္စ ကေပါ့။

အခုေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ဝိုင္းဝန္းကူညီတိုက္ဖ်က္ေရး ဘာညာဆိုၿပီး ဆုိင္းဘုတ္ေတြတင္တာရွိတယ္။ ျပည္သူလူထုက ဒီဆိုင္းဘုတ္ေတြ ဖတ္ရတာေတာ့ ရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္လိုေဆးဝါး ကုသမႈ ခံယူရမယ္၊ ဘယ္သြားကုရမလဲ၊ ဘယ္ေဆးရံု ဘယ္ေဆးခန္း သြားကုရမလဲ ဆိုတာကအစ အခုအခ်ိန္ထိ မသိေသးတဲ့ သူေတြ အမ်ားႀကီးပဲ။ ဒါကို က်မတို႔က ၾကားထဲကေန ၿပီးေတာ့ ထိထိေရာက္ေရာက္၊ လမ္းေၾကာင္း မွန္မွန္နဲ႔ ကုသႏုိင္ဖို႔ ကူညီရတယ္။

ေမး။ ။ ARV ေဆးကုိ မျဖဴျဖဴသင္းတို႔ ဘယ္လိုပံုစံနဲ႔ ရွာေဖြေနရပါသလဲ။

ေျဖ။ ။ က်မတို႔က အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (NLD) ျဖစ္ေနေတာ့ ဘယ္သူကမွလည္း မကူညီဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔လည္း ဆိုေတာ့ NGO ေတြက ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ မပတ္သက္ရဘူးဆိုေတာ့ ဘယ္ NGO ကမွ က်မတို႔ကို မကူညီရဲဘူး။

က်မတို႔က ၾကားကေနၿပီး NGO ေတြမွာ ေဆးေပးတာေတြ႕ရင္ ႀကိဳးစားေပးတယ္။ အဲဒီ NGO ေတြက ရပ္သြားတယ္၊ ေဆးဆက္ မေပးေတာ့ဘူး ဆိုရင္ ဒီေဆး ေသာက္မွကို ျဖစ္မယ့္သူေတြ အတြက္ က်မတို႔က သူတို႔အသက္ဆက္ဖို႔ ကိုယ့္နည္းကိုယ့္ဟန္နဲ႔ ေဆးကို ရွာေဖြၿပီး တိုက္ထားရတယ္။ အဲဒီအခါမ်ိဳးမွာ ကိုယ့္သူငယ္ခ်င္းအခ်င္းခ်င္း ခက္ခက္ခဲခဲ ရန္ပံုေငြရွာရတယ္။ ေဆးေသာက္ ဖို႔တင္ မကဘူး သူတို႔ရဲ႕ ေနေရး ထုိင္ေရး၊ စားေရးေသာက္ေရး အတြက္ပါေပါ့။

အဲဒီေဆးကလည္း တလစာကို က်ပ္ ၂ ေသာင္းေက်ာ္နဲ႔ သံုးေသာင္းကေန ၁ သိန္းနီးပါးတန္အထိ ရွိတယ္။ သူက တသက္လံုး ေသာက္ရမွာေလ။ လူတေယာက္က ၂ ေသာင္းေက်ာ္ ၃ သံုးေသာင္းနီးပါးတန္ ေဆးနဲ႔ တည့္သြားၿပီဆိုရင္ေတာ့ ျပႆနာမရွိဘူး။ အဲဒီလုိမဟုတ္ဘဲ အဲဒီေဆးနဲ႔ မတည့္ဘူး ဆိုရင္ေတာ့ ေဆးေျပာင္းရတယ္။ အဲဒီေဆးက ၇ ေသာင္းနဲ႔ ၁ သိန္းၾကားမွာရွိတယ္။ အဲဒီလို လူက ၁၀၀ မွာ ၅ ေယာက္ ေလာက္ေတာ့ ရွိတယ္။

လူနာထဲမွာ ကိုယ့္ဘာသာ ေငြကုန္ေၾကးက်ခံႏုိင္တဲ့သူက ၁၀၀ မွာ ၂ ေယာက္ေလာက္ပဲ ရွိတယ္။ ဒီ HIV ေရာဂါဆိုတာက ပညာေပးမႈမရရွိတဲ့ သူေတြရယ္။ အသိပညာ ခ်ိဳ႕တဲ့တဲ့ သူေတြသာျဖစ္တာကိုး။ အဲဒီလို လူမ်ိဳး ဆိုတာကလည္း စီးပြားေရးကအစ ေတာ္ေတာ္ေလးကို ခၽြတ္ၿခံဳက်ခဲ့တဲ့သူေတြ ျဖစ္ေတာ့ ျမန္မာျပည္ မွာက ဝယ္ေသာက္ႏိုင္တယ္ ဆိုတဲ့သူက ေတာ္ေတာ္ေလးကို ရွားပါတယ္။ ေဘးက တေယာက္ေယာက္က ေထာက္ပံ့မွ ေသာက္ႏုိင္တာေလ။ လူေတြက စားေသာက္ဖို႔ေတာင္ မနည္း ရုန္းကန္ ေနရတာ ဆိုေတာ့ ဒီေဆးဝယ္ေသာက္ဖို႔ ဆိုတာက ေတာ္ေတာ္ေလးကို မလြယ္ကူတဲ့ကိစၥပဲ။

ေမး။ ။ အခု မျဖဴျဖဴသင္း ေစာင့္ေရွာက္ေနတဲ့ လူနာေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဘယ္လို အေျခအေနရွိလဲ။ လူနာေတြ ထပ္ထပ္ တိုးလာလားဆိုတာ ေျပာျပပါဦး။

ေျဖ။ ။ တိုးလာတာေပါ့ ..။ လူနာေတြ ထားစရာေတာင္ ေနရာမရွိေအာင္ဘဲ။ က်မတို႔က တိုင္းနဲ႔ ျပည္နယ္အသီးသီးမွာ ပညာ ေပးေနတာေတြ ဆက္လုပ္တယ္၊ ေနာက္ၿပီး မီဒီယာေတြ ကေန ေျပာတာေတြရွိတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒါေတြကို နားေထာင္မိတဲ့ သူေတြ၊ ကိုယ့္အဖြဲ႕အခ်င္းခ်င္း ေျပာျဖစ္တာေတြကေန တဆင့္ သိၾကၿပီး အခုေနာက္ပိုင္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေရာက္လာၾကတယ္။
က်မတို႔ အိမ္ ၃ လံုး ရွိတယ္။ လူကအေယာက္ ၁၀၀ ေလာက္ရွိတယ္။

တကယ္က အိမ္တလံုးမွာ ၅ ေယာက္၊ ၁၀ ေယာက္ အမ်ားဆံုးေနရမွာ။ ဒါေပမယ့္ ေနရာမရွိေတာ့ အေယာက္ ၄၀ ေလာက္ကို အိမ္တလံုးတည္းမွာ ျဖစ္သလိုေပါ့၊ တခ်ိဳ႕ဆို ၿခံထဲ ေနရာလြတ္ရင္ တဲေလးေတြ ထိုးေပါ့ … အဲဒီလိုပဲ ေနရတယ္။

ေမး။ ။ ၿမိဳ႕ေပၚမွာဆိုရင္ HIV ေရာဂါကို လိင္ဆက္ဆံရာကတဆင့္တို႔၊ မူးယစ္ေဆးဝါး အေၾကာထဲ ထိုးသြင္းလို႔ဆိုတာမ်ိဳး တို႔နဲ႔ ကူးစက္တာ အမ်ားဆံုးၾကားရတယ္။ နယ္ဘက္ေတြမွာ ကုေလ့ရွိတဲ့ အပ္ပုန္းထိုးၿပီး ေဆးကုေပးသူေတြေၾကာင့္ ကူးစက္ တာမ်ိဳးေကာ ၾကားရလား။ ႀကံဳရလား။

ေျဖ။ ။ ႀကံဳရတာေပါ့။ ၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္ေက်ာ္ေက်ာ္ .. အစပိုင္းတုန္းကဆိုရင္ လာတဲ့လူနာ ၁၀ ေယာက္မွာ ၇ ေယာက္၊ ၈ ေယာက္ေလာက္က အပ္ပုန္းေၾကာင့္ ကူးစက္ခံရတာ ေတြ႕ရတယ္။ မူးယစ္ေဆးေၾကာင့္ မဟုတ္ဘူးေနာ္။ ရြာေတြမွာ အပ္ပုန္း ဆိုတာက ဆရာဝန္လည္းမဟုတ္ဘူး၊ ေဆးမႉးလည္းမဟုတ္ဘူး ဒီတုိင္း ကုေနၾကတာ။ တခ်ိဳ႕ရြာေတြမွာ ႀကံဳေနရတယ္။

က်မတို႔က လူနာေတြကို ပညာေပးရတာေပါ့။ ဒီအပ္က ဘယ္ေလာက္မွတန္ဖိုးမရွိဘူး၊ တခါသံုးအပ္ မသံုးဘဲ ေရာဂါ ကူးစက္ရင္ ဘယ္လိုလုပ္မလဲ ဆိုတာမ်ိဳး ေျပာရတယ္။

ရန္ကုန္ပတ္ဝန္းက်င္၊ ေတာင္တြင္းႀကီး၊ ေရနံေခ်ာင္း၊ ေခ်ာက္ ပတ္ဝန္းက်င္က ၿမိဳ႕ေပၚမဟုတ္တဲ့ ရြာေတြ၊ ေနာက္ေတာ့ ခရမ္း၊ သံုးခြ … ၿမိဳ႕နဲ႔ ေတာ္ေတာ္ေလးေဝးတဲ့ ေဒသေတြ အကုန္လံုး ပါပဲ။ အေစာပိုင္းကေပါ့။ မိသားစုလုိက္ေတြေတာင္ ဒီအပ္ေၾကာင့္ ကူးတာေတာင္ ေတြ႕ရတယ္။

၂၀၀၂ ကေနစၿပီး တခါသံုးအပ္ေတြသံုးဖို႔ တျခား NGO ေတြေကာ၊ က်မတို႔ပါ ပညာေပးၾကတယ္။ ဆရာဝန္ေတြေကာ၊ က်န္းမာေရးမႉးေတြေကာ၊ တခ်ိဳ႕ အပ္ပုန္းသမားေတြပါ တခါသံုးအပ္ေတြ သံုးလာတာ ေတြ႕ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီလို သံုးလာတယ္ ဆိုတာေတာင္ နယ္ေတြကလူေတြ တက္လာလို႔ ေမးၾကည့္ရင္ တခ်ိဳ႕နယ္ေတြမွာ ဆရာဝန္ေတြကိုယ္တုိင္ အပ္ကို ျပန္ျပဳတ္ၿပီး သံုးေနတုန္းပဲ။ ဒါေပမယ့္ ခုေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ အပ္ကကူးတာထက္ လိင္ဆက္ဆံရာက ကူးစက္ႏႈန္းက ပိုမ်ားလာတာ ေတြ႕ရတယ္။

ေမး။ ။ အခုေနာက္ပိုင္းမွာ လိင္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အလုပ္လုပ္ကိုင္ သူေတြက HIV ျဖစ္ႏႈန္း ပို အျဖစ္မ်ားတယ္လို႔ ဆိုခ်င္တာလား။

ေျဖ။ ။ လိင္အလုပ္သမေတြတင္ မကေတာ့ဘူး သာမန္လက္လုပ္လက္စားေတြ၊ သူ႔ရဲ႕ မိသားစု၊ သူ႔ရဲ႕ ကေလးေတြပါ ျဖစ္လာ ႏိုင္တယ္။ အခုေနာက္ပိုင္းမွာက ဒီ လိင္အလုပ္လုပ္စားသူေတြက ေနရာေဒသ အတည္တက် မဟုတ္ေတာ့ဘဲ သြားလာ အလုပ္ လုပ္ကိုင္ စားေသာက္ေနၾကတာေလ။ ဥပမာ ဘုရားပြဲရွိတဲ့ ေနရာမ်ိဳးေတြေပါ့။ အဲဒီလိုမ်ိဳး အေျခအေနကေန ဒီရြာမွာရွိေနတဲ့ ကာလသားလူငယ္ေတြ၊ အသိပညာ မျပည့္ဝသူေတြကို ကူးစက္မယ္၊ အိမ္ေထာင္သည္လည္း ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္မယ္။ သူတို႔ရဲ႕ မိသားစုေတြကို ကူးမယ္။ အဲဒါမ်ိဳးေတြ အမ်ားႀကီးေတြ႕ရတယ္။

အခုဆိုရင္ တကယ့္ကိုရိုးသားတဲ့ ဧရာဝတီတုိင္းက လယ္ကြင္းထဲမွာ ေနေနတဲ့ သူေတြမွာပါျဖစ္ေနတယ္။ သူတို႔ေတြဆိုရင္ တကယ့္ကို ဘာအေပ်ာ္အပါးမွ မရွိဘူး။ တႏွစ္ပတ္လံုး လယ္ထဲဆင္းေနတဲ့ သူေတြမွာပါ ျဖစ္လာတာ။ သူတို႔ကေတာ့ အဓိက စီးပြားေရးေပါ့။ ျမန္မာျပည္မွာ စီးပြားေရး အရမ္းက်လာေတာ့ အမ်ိဳးသမီးေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ဒီ လိင္အလုပ္သမ အျဖစ္ လုပ္ကိုင္ လာရတယ္။ ေနာက္ၿပီး သူတို႔ေတြဆီ အထိ သြားစရာမလိုဘူး၊ သူတို႔က ကိုယ့္ဆီကို ေရာက္လာတာမ်ိဳးဆိုေတာ့ ဒီေရာဂါ ကူးစက္ဖို႔က ေတာ္ေတာ္ေလး လြယ္ကူတာ ေတြ႕ရတယ္။ အိမ္မွာေနရင္းကို ဒီေရာဂါ ကူးစက္ေနတာေပါ့။

အခုေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့… ၁၀ ေယာက္ေလာက္လာရင္၊ ၉ ေယာက္ေလာက္က လိင္ကေန တဆင့္ ကူးတာ ျဖစ္ေနတယ္။ ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေပါ့။ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ေသြးသြင္းရာကေန ကူးတယ္။ အပ္ေၾကာင့္ ကူးစက္တာလည္း ခုထိေတာ့ ရွိေနတုန္းပဲ။

ေမး။ ။ ဒီႏွစ္ ကမၻာ့ AIDS ေန႔ရဲ႕ ေဆာင္ပုဒ္က လူနာေတြကို ခြဲျခားဆက္ဆံတာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ လူထုကို ပညာေပးထားတာ ေတြ႕ရတယ္။ အခုလက္ရွိ ျမန္မာျပည္မွာ ဒီလို ေရာဂါျဖစ္သူေတြကို ခြဲျခားဆက္ဆံ တာမ်ိဳး ရွိေနတုန္းပဲလား။

ေျဖ။ ။ အမ်ားႀကီးရွိေနပါတယ္။ က်မတို႔အေတြ႕အႀကံဳအရဆို မိသားစုေတြက လက္မခံခ်င္လို႔ က်မတို႔ဆီ ပို႔လိုက္တာ အမ်ားႀကီးပဲ။ တခ်ိဳ႕ဆို က်မတို႔ဆီမွာ လူနာေတြ စုေနၾကတယ္။ အဲဒီလို စုေနၿပီးရင္ မိသားစုဆီကို မျပန္ခ်င္ၾကေတာ့့ဘူး။ ဘာလို႔လဲ ဆိုေတာ့ မိသားစုေတြရဲ႕ အၾကည့္ေတြ၊ နားလည္မႈ မေပးႏုိင္ တာေတြကို ခံႏိုင္ရည္ မရွိၾကဘူး။ အခုအခ်ိန္ထိ ပတ္ဝန္းက်င္နဲ႔ မိသားစုက ခြဲျခားဆက္ဆံတာေတြ ရွိေန တုန္းပဲ။ အဲဒါေတြကိုလည္း ေကာင္းေကာင္း ပညာမေပးႏုိင္ေသးဘူး။

က်မတို႔ အိမ္ေတြငွားေတာ့မယ္ ဆိုရင္ … ဒီေဝဒနာသည္ေတြ ထားဖို႔လို႔ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာလို႔ကို မရႏုိင္ ေသးဘူး။ အဲဒီလို ေျပာရင္ ငွားလို႔ကို မရတာ။ အဲဒီေလာက္ထိ ျဖစ္ေနေသးတာ။ ျပည္သူလူထုရဲ႕ အသိက ေတာ္ေတာ္ေလး နည္းေနေသးတယ္လို႔ ေျပာရမွာပဲ။

ေမး။ ။ မျဖဴျဖဴသင္းအေနနဲ႔ အခုလို ကမၻာ့ AIDS တုိက္ဖ်က္ေရး ေန႔မွာ ထူးထူးျခားျခား ေျပာခ်င္တာမ်ားရွိပါသလား။

ေျဖ။ ။ ဒီေန႔လို ကမၻာ့ HIV AIDS တုိက္ဖ်က္ေရးေန႔မွာ ေျပာခ်င္တာက၊ က်မတို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံက ေဝဒနာသည္ေတြက အကုန္လံုး ဘက္စံုခံစားရတာပါ။ ဒီစစ္အာဏာရွင္ရဲ႕ လက္ေအာက္မွာလည္း ေနေနရတယ္။ စားဝတ္ေနေရးမွာလည္း ခ်ိဳ႕တဲ့ၾကတယ္။ ဒီေတာ့ ႏိုင္ငံတကာက လ်စ္လွ်ဴရႈမထားဘဲ ဝိုင္းဝန္းၿပီး ကူညီေျဖရွင္းေပးပါ၊ က်မတို႔လို ျပည္တြင္းကလုပ္ေနတဲ့ သူေတြ အေနနဲ႔လည္း တတ္ႏိုင္ သေလာက္ ႀကိဳးစားၿပီး လုပ္ကိုင္သြားမယ္လို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ။

news on VOA

ျမန္မာျပည္ ေအအုိင္ဒီအက္စ္ ေရာဂါသည္နဲ႔ ေဆး မမွ်ေသး
01 December 2009 VOA

ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ HIV/AIDS ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈႏႈန္းနဲ႔ ၾကည့္႐ႈေစာင့္ေရွာက္ႏုိင္မႈႏႈန္း မမွ်မတ ျဖစ္ေနတဲ့အေၾကာင္း ေရာဂါ ေ၀ဒနာရွင္ေတြကုိ ၾကည့္႐ႈေစာင့္ေရွာက္ေပးေနတဲ့ ေစတနာ့၀န္ထမ္းေတြက ေျပာပါတယ္။ ဒီကေန႔ က်ေရာက္တဲ့ ကမၻာ့ AIDS ေန႔ အထိမ္းအမွတ္ေန႔မွာ အခုလုိ ေျပာဆုိလုိက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အျပည့္အစုံကုိ ဆက္သြယ္စုံစမ္းထားတဲ့ ကုိေဇာ္၀င္းလႈိင္က တင္ျပေပးထားပါတယ္။

HIV/AIDS ေရာဂါ ပေပ်ာက္ေရးအတြက္ စစ္အစုိးရ အေနနဲ႔ ျပည္တြင္း ျပည္ပက လူမႈအဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႔ ပူးေပါင္း လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့အေၾကာင္း သတင္းစာ ေခါင္းႀကီးပုိင္းေတြမွာ အက်ယ္တ၀င့္ ေရးသားေဖာ္ျပေနေပမဲ့ တကယ္ ေရာဂါကူးစက္ ေနသူေတြကုိ လုံေလာက္တဲ့ ေဆး၀ါးကုသမႈ ေပးႏုိင္ျခင္း မရွိဘူးလုိ႔ ေ၀ဒနာရွင္ေတြကုိ ႏွစ္ရွည္လမ်ား ၾကည့္႐ႈေစာင့္ေရွာက္ေပးေနသူ ေစတနာ့၀န္ထမ္း မျဖဴျဖဴသင္းက ေျပာပါတယ္။

“တကယ့္ တကယ္ ေျပာရမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈနဲ႔ ေဆး၀ါးကုသမႈ ခံရတဲ့ႏႈန္းက အမ်ားႀကီးကို ကြာဟခ်က္ ရွိေနေသးတယ္။ တကယ္တမ္း တုိင္းနဲ႔ျပည္နယ္ အသီးသီးက လက္လွမ္းမမီတဲ့ ေဒသေတြမွာ ေရာဂါေ၀ဒနာ ခံစားေနရတဲ့သူေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေန႔စဥ္နဲ႔အမွ် ေသဆုံးေနၾကရတာေတြလည္း ရွိေနတယ္။ အဲလိုပဲ ေန႔စဥ္နဲ႔အမွ် မသိဘဲနဲ႔ကို၊ ကြန္ဒုံးဆုိတာလည္း မသိဘူး၊ ဘယ္လို ကာကြယ္ရမလဲ ဆုိတာလည္း မသိဘဲနဲ႔ ဒီေရာဂါ ကူးစက္ေနတာေတြလည္း အမ်ားႀကီးရွိေနတာ ေတြ႕ေနရတုန္းပဲ။

“အခု လက္ရွိအေျခအေနမွာ ဆိုရင္ လြန္ခဲ့တဲ့ ေလးငါးေျခာက္ႏွစ္ ခုႏွစ္ႏွစ္ေလာက္က ၀င္ထားတဲ့ ေရာဂါေတြက အခုဆုိရင္ ARV ေဆး၀ါးေတြ လုိအပ္ေနတာ ေတြ႕ေနရတယ္။ အဲဒီလုိလူေတြကလည္း ဒီမွာ ARV ေဆး၀ါး ရရွိဖို႔အတြက္ ႀကိဳးစားတဲ့ေနရာမွာ ARV ေဆး၀ါး လုံေလာက္မႈ မရွိဘူး။ ၿပီးေတာ့ ေဆးေပးႏုိင္တဲ့ အင္အားက အရမ္းနည္းၿပီးေတာ့ လိုေနတဲ့ အင္အားက မ်ားေနတာကို ေတြ႕ရတယ္။”

မဂၤလာဒုံနဲ႔ ေျမာက္ဥကၠလာ ေ၀ဘာဂီတုိ႔မွာ HIV ေဆး႐ုံေတြ သီးသန္႔ဖြင့္ထားေပမဲ့လည္း လူနာေတြကုိ ARV ေဆးျပားေတြ အလုံအေလာက္ မေပးႏုိင္တဲ့အတြက္ ကုိယ့္အိတ္ကုိယ္စုိက္ၿပီး ၀ယ္ယူသုံးစြဲၾကရတာက မ်ားတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။

“အဲဒီမွာ ဘာလုပ္ရလဲဆုိေတာ့ ဒီေရာဂါရွင္ေတြက မျဖစ္မေန ေဆး႐ုံတက္ရမယ္ဆုိလို႔ ေဆး႐ုံေရာက္ၿပီဆုိရင္ အားလုံးက လူနာရွင္ေတြက ကုန္က်ရတာပဲ။ အကုန္လုံး ေဆး႐ုံက ေပးတာမ်ဳိးေတြ မရွိဘူး။ ပထမပုိင္းေတာ့ ေသြးစစ္တာေတြ ဘာေတြက အလကား ရေသးတယ္။ အခုေနာက္ပုိင္းေတာ့ ေသြးစစ္တာေတြကအစ စရိတ္မွ်ေပးဆုိၿပီး တ၀က္ခံရတာ ေပးရတာေတြေတာင္ ရွိတယ္။

“ေနာက္တခုက ARV ေဆး၀ါးေတြကို ဒီေဆး႐ုံ ၂ ႐ုံက ေပးေနတာေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား က်မတုိ႔ ေတြ႕ရသေလာက္ေတာ့ အနည္းအက်ဥ္းပဲ ေပးႏုိင္တယ္။ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေပးႏုိင္တာကို မေတြ႕ရေသးဘူး။ အနည္းအက်ဥ္း ဆုိတဲ့ေနရာမွာ ရာဂဏန္းေလာက္ေပါ့၊ အဲဒါမ်ဳိးေတြ ေပးေနတာေတာ့ ေတြ႕ရတယ္။

“တကယ့္တကယ္ ေျပာရမယ္ဆုိရင္ေတာ့ တျခား NGO ေဆးခန္းေတြေပါ့၊ အခု နယ္စည္းမျခား ဆရာ၀န္မ်ားအဖြဲ႕ ရွိတယ္၊ AZC တုိ႔လို အဲလိုေဆးခန္းေတြကေတာ့ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား လူနာေတြကို ေပးထားႏုိင္တယ္။ အစုိးရေဆး႐ုံေတြ အေနနဲ႔ကေတာ့ ေပးတာ သိပ္နည္းပါးေနတာကို ေတြ႕ရတယ္။”

နယ္ေဆး႐ုံေတြမွာဆုိလည္း HIV ေရာဂါ ရွိတယ္လို႔ ေတြ႕တာနဲ႔ ၾကည့္႐ႈေစာင့္ေရွာက္ျခင္း မလုပ္တဲ့အျပင္ ျပန္လႊတ္လုိက္တာေတြအထိ ရွိတယ္လုိ႔ မျဖဴျဖဴသင္းက ဆက္ေျပာျပပါတယ္။

“က်မတုိ႔ ဒီမွာ လုပ္ကုိင္ေဆာင္ရြက္ေနတာေတာ့ ဒီေဒသေတြေပါ့၊ မႏၲေလးတုိ႔ မေကြးတုိ႔ အဲဒီရြာေတြမွာ အစိုးရ ေဆး႐ုံေတြေတာ့ ရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီေဆး႐ုံေတြက HIV Positive ဆုိရင္ ျပန္လႊတ္လုိက္တာပဲ၊ ဘာမွ လုပ္ေပးတာ မရွိဘူးဆိုေတာ့၊ အဓိက ေျပာရမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ဒီေဆး႐ံု ၂ ႐ုံပဲရွိတယ္၊ HIV နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့။”

မျဖဴျဖဴသင္း ဦးေဆာင္တဲ့ ေစတနာ့၀န္ထမ္းေတြဟာ ေတာင္ဥကၠလာ၊ ေတာင္ဒဂုံ၊ ေျမာက္ဒဂုံ စတဲ့ေနရာေတြမွာ လူနာေတြကုိ ရာနဲ႔ခ်ီၿပီး ညအိပ္ညေနထားၿပီး အၿမဲတမ္း ၾကည့္႐ႈ ေစာင့္ေရွာက္ ေပးေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အစုိးရက ဖြင့္ထားတဲ့ ေဆး႐ုံေတြကုိ သြားေပမဲ့လည္း ကုိယ့္စရိတ္ကုိယ္ အကုန္အက် ခံရတာေၾကာင့္ မတတ္ႏုိင္တဲ့သူေတြကုိ ျပန္လႊတ္တယ္လုိ႔ HIV ေ၀ဒနာရွင္တဦးက ေျပာပါတယ္။

“အခု မႀကီးျဖဴျဖဴသင္းဆုိရင္ ေတာင္ဒဂုံအိမ္မွာ လူနာေတြကို ထားတယ္။ ထမင္းကအစ၊ မုန္႔ဖိုးကအစ ေပးရတယ္။ တခ်ဳိ႕လူနာေတြဆိုရင္ ဒီေရာဂါရွိလုိ႔ မိဘေတြက စြန္႔ပစ္ထားတယ္။ သမီးတုိ႔ဆုိရင္လည္း မိဘ ေဆြမ်ဳိးေတြက စြန္႔ပစ္ထားတာ။ မႀကီးျဖဴျဖဴသင္းကပဲ ေကၽြးေမြး ေစာင့္ေရွာက္ထားရတယ္။ ေနမေကာင္းတာက အစ၊ ေဆးထုိးေပးတာ၊ ေဆးသြင္းေပးတာလည္း ေတာင္ဒဂုံအိမ္မွာ လုပ္ေပးပါတယ္။

“အစုိးရေဆး႐ုံေတြမွာလည္း သြားၿပီးေတာ့ ကုပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အစိုးရေဆး႐ုံေတြက ဒီလိုမ်ဳိး မႀကီးျဖဴျဖဴသင္းလို ကုသမႈ မေပးဘူး။ သူတုိ႔က ပိုက္ဆံရွိမွပဲ။ ဟုိေန႔က ေ၀ဘာဂီေဆး႐ုံက တေယာက္ဆုိရင္ ေဆး႐ုံမွာ ပိုက္ဆံမရွိေတာ့လို႔ဆုိၿပီး မထားေတာ့ဘဲနဲ႔ ဆင္းလာခဲ့ရတယ္။ အဲဒီလူက ဖားကန္႔ကေန လာတာ။ သူ႔မိန္းမဆုိ ေတာ္ေတာ္ အေျခအေန ဆုိးတယ္။”

အာဏာပုိင္ေတြဘက္က ေရာဂါပေပ်ာက္ေရးကုိ အေထာက္အကူ ျပဳေစတဲ့ ေဆး၀ါးေတြကုိ လုံလုံေလာက္ေလာက္ မျဖန္႔ေပးႏုိင္တာ၊ ပညာေပး လုပ္ငန္းေတြ ထိထိေရာက္ေရာက္ လုပ္ေဆာင္ေပးႏုိင္ျခင္း မရွိတာေတြေၾကာင့္ ေရာဂါ ေ၀ဒနာရွင္ အေရအတြက္ တုိးပြားမႈႏႈန္း ျမန္ဆန္ေနတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ပရဟိတ ေဆးခန္းေတြမွာ နယ္ကေန ေဆးလာကုၾကတဲ့ သူေတြကုိ အေဆာင္ေတြမွာ စစ္ေဆးေမးျမန္းမႈေတြ လုပ္လာတဲ့ အတြက္လည္း လူနာေတြအေနနဲ႔ ရန္ကုန္မွာ ေဆးလာကုရမွာ စုိးရိမ္ေၾကာက္လန္႔ ေနၾကတယ္လုိ႔ ေစတနာ့၀န္ထမ္းေတြက ေျပာပါတယ္။

Two persons living with HIV

HIV နဲ႔ လူနာ ႏွစ္ေယာက္
ျဖဴျဖဴသင္း
from - http://www.mizzimaburmese.com/edop/songpa/4266-hiv---.html

သနားစရာ ေကာင္းတဲ့၊ အကာအကြယ္မဲ့ခဲ့တဲ့ လူနာေလးေတြထဲက ႏွစ္ေယာက္အေၾကာင္း ေျပာျပခ်င္ပါတယ္။ သူတုိ႔က မတူညီတဲ့ေနရာကေန လာၾကတာပါ။

တဦးက မေကြးတုိင္းက ေတာင္သူလုပ္ငန္း လုပ္ကုိင္သူ အမ်ဳိးသမီးျဖစ္ပါတယ္။ သူ ကုိယ္ဝန္ပ်က္က်ၿပီးတ့ဲေနာက္ ေသြးသြင္း ကုသခံရာကေန HIV ပုိး ကူးစက္ခ့ဲပါတယ္။ သူ ဘယ္လိုေၾကာင့္ ဒီေရာဂါပုိး ရခ့ဲသလဲဆိုတာ သူ မသိဘူး။ သူ႔ေယာက်္ားကုိ အထင္လဲြတယ္။ သူ႔ေယာက္်ား အေပ်ာ္အပါး လုိက္စားလို႔ သူ႔ေယာက်္ားဆီက ကူးတာလုိ႔ ေတာက္ေလွ်ာက္ စြပ္စြဲၿပီး ရန္ေတြ႔ေနေတာ့တာပါပဲ။ ေယာက်္ားျဖစ္သူက ရွင္းျပတာကုိ လက္မခံ၊ ရန္လုပ္နဲ႔ သံသရာ လည္ေနတာပါ။

အျဖစ္မွန္ကုိ သိသြားၾကတာကေတာ့ သူတုိ႔ အိမ္ကုိ မိတ္ေဆြႏွစ္ေယာက္ ေရာက္လာတ့ဲေန႔မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလူေတြေရာက္လာေတာ့ ျပႆနာတက္ေနတ့ဲ သူတုိ႔ လင္မယား အေတာ္ေလး ထိတ္လန္႔သြားတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ မိတ္ေဆြႏွစ္ေယာက္လုံး ယားနာေတြ တကိုယ္လံုး ေပါက္ေနၾကၿပီး အေတာ္ေလး ပိန္လွီေနတယ္တ့ဲ။ AIDS အဆင့္ ေရာက္သြားတယ္ ေျပာရမွာပါ။ ဒီမိတ္ေဆြႏွစ္ေယာက္က လာေတာင္းပန္တာပါ။ သူတုိ႔ မသိလို႔ ေသြးလႉမိတယ္ သူတို႔မွာ AIDS ျဖစ္ေနပါတယ္ဆုိၿပီး လာေတာင္းပန္ေတာ့ လင္မယား ဘာလုပ္လို႔ လုပ္ရမယ္ကို မသိ ျဖစ္သြားတယ္။ သူတုိ႔ သတင္းကုိ ၾကားရတဲ့ က်မတို႔ အဖြဲ႔ဝင္တေယာက္ျဖစ္တ့ဲ ကိုပါေလးက သူတုိ႔ဆီကုိ သြားၿပီး ပညာေပး ေဆြးေႏြးတယ္၊ ၿပီးေတာ့ က်မဆီ ပို႔လုိက္ပါတယ္။

ဒီလုိနဲ႔ ဒီအမ်ဳိးသမီးေလး ရန္ကုန္ေရာက္လာတယ္။ က်မဆီ လာတယ္။ သူ႔မွာ ေနစရာမရွိ။ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းေတြမွာ ထားရတာလည္း အဆင္မေျပ။ ဒါနဲ႔ က်မ အေဖပိုင္တဲ့ အိမ္ကေလးမွာ သူ႔ကုိ ထားတယ္။ နယ္ျခားမ့ဲ ဆရာဝန္မ်ား အဖဲြ႔က ဖြင့္ထားတ့ဲ AZG ေဆးခန္းကုိ သြားျပတယ္။ ေနာက္ေတာ့ သူ ARV ေဆး ရပါတယ္၊ ဒီေဆးက HIV ပုိးကုိ တုိက္ဖ်က္တ့ဲေဆးပါ။

ဒါေပမဲ့ အေစာပုိင္းကာလမွာ သူဟာ ေဆးအရိွန္ေၾကာင့္ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ ထိခုိက္သြားတယ္။ တကိုယ္လံုး ခြ်တ္ၿပီး အရပ္ထဲ ပတ္ေျပးတဲ့ အဆင့္ထိ ျဖစ္သြားတာပါ။ မ်ဳိး႐ိုးေၾကာင့္ စိတ္ေရာဂါျဖစ္တာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ အခုေတာ့ သူက ျပန္ေကာင္းလာၿပီးေတာ့ ပံုမွန္ လုပ္ငန္းခြင္ ဝင္ေနပါၿပီ။

သူ ကိုယ္ဝန္ပ်က္က်ေတာ့ ေသြး ၆ ပုလင္း သြင္းရတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ လုိတ့ဲေသြးအတြက္ အထက္မွာ ေျပာခ့ဲတ့ဲ သူ႔မိတ္ေဆြ ႏွစ္ဦး အပါအဝင္ ေသြးလႉရွင္ ၆ ဦးက လႉၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေဆး႐ံုမွာ ေသြးစစ္ခဆုိၿပီး ႏွစ္ေသာင္း ေတာင္းတယ္လုိ႔ ဆိုပါတယ္။ ဒီေတာ့ သူက တသိန္းႏွစ္ေသာင္း ေပးခ့ဲရပါတယ္တ့ဲ။ မွတ္မွတ္ရရ သူေျပာသြားတဲ့အတုိင္း ျပန္ေျပာျပခ်င္ပါတယ္။ သူက စကားေျပာရင္ ‘သ’ ေတြကုိ ‘တ’ လုိ႔ အသံထြက္ပါတယ္။

“ဆရာမရယ္ က်မလည္း နားလည္ပါဘူး။ တိလည္း မတိဘူးေလ။ ခုေတာ့ ေတြးတြင္းလို႔ ျဖစ္တယ္ဆုိတာ က်မ နားမလည္ဘူး။ ခု ဆရာမ ေျပာျပေတာ့ ေသြးသြင္းလို႔ ျဖစ္တြားတာဆုိ။ က်မက ဒီေရာဂါကို တတိန္းေက်ာ္ ေပးၿပီး ဝယ္လုိက္ရတာေပ့ါ” တ့ဲ။ သူ႔ စကားကုိ က်မ ခုခ်ိန္ထိ ၾကားေယာင္ေနၿပီး စိတ္မေကာင္း ျဖစ္ရတုန္းပါပဲ။

က်မလည္း ျပန္လည္ သံုးသပ္ပါတယ္။ သူ႔မိတ္ေဆြ ႏွစ္ေယာက္ကလည္း သူတုိ႔မွာ ပုိးရိွမွန္း မသိလိုက္လို႔ ေသြးလႉမိတယ္။ ေဆး႐ံုကလည္း ဒီေသြးကုိ စစ္ေဆးပါတယ္။ စစ္ေဆးခ တသိန္းေက်ာ္ ယူလုိက္တာပဲ။ ဝင္းဒုိးကာလလုိ႔ ေခၚၾကတ့ဲ စစ္ေဆးခ်ိန္မွာ လူ႔ကုိယ္ခႏၶာက HIV ပိုးကို တုံ႔ျပန္တဲ့ ပဋိပစၥည္း မထြက္ေသးတ့ဲ အခ်ိန္ကာလေၾကာင့္ ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ေနာက္ဆုံးေတာ့ သူေျပာသလုိ ေရာဂါဆိုးတခုကို ေငြေပးၿပီး ဝယ္လုိက္ရသလို ျဖစ္သြားေတာ့တာေပါ့။ လူတဦးခ်င္း ေပါ့ဆမႈကေန အမ်ား ဒုကၡမေရာက္ေအာင္ကေတာ့ တတိုင္းျပည္လံုးကို ေသြးစစ္ထားရမလို ျဖစ္ေနတာေပါ့။

သူကေတာ့ ေျပာပါတယ္၊ သူတုိ႔အေၾကာင္း စာေတြေရးပါ၊ နာမည္ရင္းေတြ သုံးပါ။ ဒါမွ သူတုိ႔ကုိ လာေမးတ့ဲအခါ ေျပာျပႏုိင္မယ္၊ သင္ခန္းစာ ယူႏုိင္ၾကမယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။

ေနာက္တေယာက္ကေတာ့ ကေလးေလးပါ။ က်မနဲ႔ ေတြ႔ခ်ိန္မွာ ၅ ႏွစ္ေက်ာ္ အရြယ္ပဲ ရွိပါေသးတယ္။ သူလည္း ေသြးသြင္းရာကေန ကူးစက္ခံရသူပါ။ ကေလးက အလြန္ပဲ ခ်စ္ဖုိ႔ေကာင္းပါတယ္။ အေဖက ဒုတပ္ၾကပ္၊ အေမက ေက်ာင္းဆရာမ ျဖစ္ပါတယ္။ ကေလး ေသြးလြန္တုပ္ေကြးျဖစ္ေတာ့ မဂၤလာဒံု စစ္ေဆး႐ံုကုိ ပုိ႔ၾကတယ္တ့ဲ။

အဲ့ဒီမွာ ကေလးအတြက္ ေသြး အကူအညီ ေပးတာကလည္း ကေလးအေဖရဲ႕ မိတ္ေဆြ ရဲေဘာ္ ပံုမွန္ ေသြးလႉရွင္ပါပဲ။ အၾကိမ္ ၆ဝ ေက်ာ္ေနၿပီ ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လူေတြ မသိလိုက္တာက ဒီလူက ေနာက္ဆံုးအၾကိမ္ ေသြးလႉၿပီီး သိပ္မၾကာခင္မွာ အကာကြယ္မပါဘဲ အေပ်ာ္အပါး လုိက္စားခဲ့တယ္ ဆုိတာပါပဲ။ ဒါကို ကာယကံရွင္ကလည္း ထုတ္မေျပာဘူး။ ေဆးစစ္ခ်က္ယူသူ ဆရာဝန္ေတြကလည္း မေမးလုိက္မိဘူး။ အၾကိမ္ ၆ဝ ေက်ာ္ ေသြးလႉထားတဲ့သူဆုိတဲ့ အခ်က္ေၾကာင့္ မေမးျဖစ္တာလုိ႔ ယူဆရပါတယ္။

ေကာင္းမြန္ ေခတ္မီတဲ့ စက္ၾကီးေတြနဲ႔လည္း ေသခ်ာစစ္ေဆးတယ္ ဆုိပါတယ္။ ဒါကေတာ့ ေသခ်ာပါတယ္၊ ဝင္းဒိုးကာလ သြားမိေနတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ ကေလးအေဖနဲ႔ ေဆး႐ံုက ဆရာဝန္ၾကီးေတြ အျပန္အလွန္ အျပစ္တင္တာေပါ့၊ ေဆး႐ံုက ေသြးစစ္တာ မေသခ်ာလို႔ ကေလးကို ကူးတယ္လုိ႔ ကေလးအေဖက ေျပာတယ္။ ေဆး႐ုံကလည္း ကေလးဟာ မိဘဆီက ကူးတာျဖစ္လိမ့္မယ္ဆုိၿပီး အျပန္အလွန္ စြပ္စြဲၾကပါတယ္။ သူတုိ႔ကို ေသြးေဖာက္စစ္မယ္ဆုိၿပီး ေသြးေဖာက္ယူထားခ်ိန္ က်မဆီ ေရာက္လာပါတယ္။

က်မလည္း ကမန္းကတန္းပဲ သူတုိ႔ကုိ အမ်ဳိးသား ေသြးစစ္ဌာနဆီ ေခၚသြားၿပီး ေသြးစစ္တာေတြ လုပ္ေပးထားရပါတယ္။ ျပႆနာတက္လာရင္ ေဆး႐ံုက မမွန္ကန္တဲ့ ေသြးစစ္ခ်က္ေတြ ထုတ္ေပးၿပီး ရွင္းမွာ စုိးလို႔ပါ။ အဲ့ဒီလို စစ္လိုက္ရာမွာလည္း ပိုးမေတြ႔ပါဘူး။ ေဆး႐ံုက မွားေနတာ ေသခ်ာသြားပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ သူကလည္း တာဝန္ထမ္းေဆာင္ဆဲ တပ္ၾကပ္ေလး တေယာက္။ ေဆး႐ံုက ဆရာဝန္ၾကီးေတြကလည္း ဗိုလ္မႉး၊ ဒုဗိုလ္မႉးၾကီးေတြဆုိေတာ့ ဘယ္လုိမွ မတုံ႔ျပန္ရဲဘူး။ အေစာပိုင္းကေတာ့ တရားစြဲမယ္၊ ကေလးသူငယ္ အခြင့္အေရး ေစာင့္ေရွာက္တ့ဲ အဖြဲ႔ေတြဆီ တိုင္မယ္ေတာမယ္ဆုိေတာ့ က်မ ဘက္ကလည္း လုိအပ္တာေတြ လုိက္လုပ္ေပးႏုိင္ေအာင္ ျပင္ထားရတာေပါ့။

ဒီအခ်ိန္မွာပဲ ဒီကေလးရဲ႕ အဖြားျဖစ္သူ မယ္သီလရွင္က ဒါေတြဟာ ကံ ကံရဲ႕ အက်ဳိးေတြ၊ ဘာမွ ပူေလာင္မေနနဲ႔၊ ကေလး အတိတ္ကံ မေကာင္းလုိ႔ ျဖစ္တာဆိုၿပီး လာေခၚသြားပါတယ္။ က်မလည္း အေတာ္ေလး အံ့ၾသမိတယ္။ က်မတို႔ လူမ်ဳိးရဲ႕ စိတ္ေနစိတ္ထားဟာ ေၾကာက္စရာ ေကာင္းလွေအာင္ကို ေအးခ်မ္းတယ္ ေျပာရမလား၊ ေၾကာက္တာလို႔ ေျပာရမလား၊ ဘယ္လို ေျပာရမယ္မွန္းကို မသိ၊ ေဝခြဲမရေတာ့ပါဘူး။
က်မကေတာ့ က်မဆီ ေရာက္လာၾကတ့ဲ သူေတြထဲက သူတုိ႔ ႏွစ္ေယာက္ကို အမွတ္ရေနမိပါေတာ့တယ္။ ။

(စာေရးသူ မျဖဴျဖဴသင္းသည္ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ဝင္ျဖစ္ၿပီး၊ ပါတီ၏ HIV/AIDS ကာကြယ္ေရးႏွင့္ ကုသေရးအဖဲြ႔တြင္ လက္ရွိ ဦးေဆာင္ေနသူတဦး ျဖစ္သည္။ ပါတီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ ေတာင္းဆိုဆႏၵျပသျဖင့္ ၂ဝဝ၇ ခုႏွစ္ ေမလတြင္ အာဏာပိုင္မ်ားက ဖမ္းဆီးခဲ့ရာ HIV ေဝဒနာသည္မ်ားက သူမကို ျပန္လႊတ္ေပးရန္ ဆႏၵျပခဲ့ၾကသည္။)

opinion piece from the Irrawaddy

အကူအညီေတြ ထိေရာက္ပါရဲ႕လား…
ျဖဴျဖဴသင္း ဧရာ၀တီ

ဒီႏွစ္ထဲမွာ ဆူဒန္ႏုိင္ငံသမၼတ မစၥတာ အုိမာက ခုခံအားက်ေရာဂါ တုိက္ဖ်က္ေရး ကူညီေနတဲ့ NGO မ်ား အပါ အ၀င္ NGO ၁၃ ခုကို ႏုိင္ငံကေန ႏွင္ထုတ္လိုက္တဲ့ သတင္းေၾကာင့္ က်မ အမ်ားႀကီး အံ့ၾသ တုန္လႈပ္သြားပါ တယ္။

NGO ေတြ ဆူဒန္ႏုိင္ငံေရးမွာ ၀င္႐ႈပ္တယ္ ဆုိတ့ဲ သူ႔စြပ္စြဲခ်က္ေတြ ဘယ္ေလာက္ ခုိင္လံုတယ္ ဆုိတာေတာ့ က်မ မသိႏုိင္ပါဘူး။ ေဆးေသာက္လက္စ လူနာေတြ ဘယ္ေလာက္မ်ား ဒုကၡ ေရာက္သြားသလဲ ဆိုတာကို စဥ္းစား ေနမိတာပါ။

NGO ေတြက က်မတို႔ ႏုိင္ငံမွာလည္း ရိွပါတယ္။ စစ္အစိုးရကလည္း NGO ေတြကုိ အကန္႔အသတ္နဲ႔ လုပ္ကုိင္ခြင့္ ျပဳထားပါတယ္။ ၂၀၀၈ ေမလ နာဂစ္မုန္တိုင္း တုိက္ခတ္ၿပီးခ်ိန္မွာေတာ့ ျပည္တြင္း NGO၊ တနည္း ေျပာရရင္ ခါေတာ္မီ NGO ေတြ မႈိလို ေပါက္လာပါတယ္။ မိႈလိုေပါက္တယ္ ဆုိတဲ့ အသံုးႏႈန္းကို တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ႀကိဳက္မယ္ မထင္ဘူး။ ဒီတုိင္းျပည္ လူဦးေရ ၅၆ သန္းေက်ာ္အတြက္ ဒီ NGO ေလးေတြပဲ ရွိတာ မိႈလိုေပါက္တယ္လို႔ ေျပာရမလား ဆိုၿပီး အျပစ္ ျမင္ႏုိင္ပါတယ္။

မိႈလိုေပါက္ေနတယ္ ဆုိတဲ့ စကား မမွားဘူးလို႔ဘဲ ေျပာရပါမယ္။ သူတုိ႔ေတြဟာ တကယ့္ လိုအပ္ခ်က္ကို မျဖည့္ႏုိင္လို႔ ဒီစကား ေျပာရတာပါ။ သူတို႔ဟာ ေ၀းလံ သီေခါင္တဲ့ ေနရာေတြကို မသြားႏုိင္ပါဘူး။ သြားလုိ႔ မရတာလည္း အေၾကာင္းအခ်က္ တခု ျဖစ္မယ္လုိ႔ က်မ စဥ္းစားမိပါတယ္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာေတာ့ NGO ေတြ မ်ားတယ္ ဆုိရမွာပါ။

စဥ္းစားမိတ့ဲ ေနာက္တခ်က္က အလႉရွင္နဲ႔ လုပ္ကိုင္ ေဆာင္ရြက္သူေတြၾကား နားလည္မႈပါပဲ။
အလႉေငြေတြဟာ 3D Fund လုိ႔ ေခၚတ့ဲ တီဘီ၊ ငွက္ဖ်ား၊ ခုခံအားက် ေရာဂါ တုိက္ဖ်က္ေရး အတြက္ ကူညီတ့ဲ ႏုိင္ငံတကာ အဖဲြ႔ဆီက လာပါတယ္။

3D Fund အဖြဲ႕ႀကီးဟာ ေရာဂါ သုံးမ်ိဳးအတြက္ ျမန္မာႏုိင္ငံကို ၅ ႏွစ္ေထာက္ပံ့မယ့္ အဖြဲ႕ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလို ေထာက္ပံ့ဖို႔အတြက္ စုစုေပါင္း အေမရိကန္ေဒၚလာ သန္း ၁၀၀ သုံးစြဲဖို႔ရာထားပါတယ္။ ဒီႏွစ္အတြက္ ေဒၚလာ ၆ သိန္း ၃ေသာင္း သုံးစြဲမယ္လို႔လည္း အဖြဲ႕အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

အဲဒီ 3D Fund က ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ မူ၀ါဒ အမွားႀကီးနဲ႔ ၀င္လာတာေၾကာင့္ ေဒသခံ NGO ေတြ ပြားမ်ား လာေစတာပါ။ သူတို႔ မူ၀ါဒ အမွားႀကီးက က်မတုိ႔ ႏုိင္ငံက ေဒသခံ NGO ေတြကို ပ်က္စီးေစတဲ့ လမ္းေၾကာင္း ဘက္ဆီ တြန္းပို႔သလို ျဖစ္ေနတာပါ။ 3D Fund ကို က်မ ျမင္တာကေတာ့ ဒီအတုိင္းပါပဲ။

သူတို႔ရဲ႕ ေယဘုယ်မူကေတာ့ သူတုိ႔ ကိုယ္တုိင္ကိုယ္က် အကူအညီ မေပးႏုိင္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ ၾကားခံ တခု ထားၿပီးေတာ့ ေပးမယ္။ ေပးမယ့္ ေနရာမွာလည္း အားလံုးကို ေပးမယ္၊ က်မတို႔လုိမ်ဳိး ႏုိင္ငံေရးအဖဲြ႔အစည္းက လြဲလို႔ေပါ့။ ဒါ က်မတို႔ကို မေပးလုိ႔ ေ၀ဖန္ေနတာလည္း မဟုတ္ဘူး။ က်မတို႔ အေနထားက သူတို႔ ေပးမယ္ ဆုိရင္ေတာင္ လက္မခံႏုိင္တဲ့ အေျခအေနပါ။

အာဏာပုိင္ေတြနဲ႔ NGO ေတြရဲ႕ သေဘာတူညီခ်က္ေတြ အရ ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ ပတ္သက္တ့ဲ အဖဲြ႔ေတြ၊ အစုိးရနဲ႔ ပတ္သက္တ့ဲ အဖဲြ႔ေတြကုိ သူတုိ႔ ကူညီလုိ႔ မရဘူး။ ဒါေပမယ့္ အျငင္းပြားစရာ ျဖစ္ေနတ့ဲ ႀက့ံခုိင္ဖံြ႔ၿဖိဳးေရးအသင္း၊ မိခင္နဲ႔ကေလး ေစာင့္ေရွာက္ေရး အသင္းလုိမ်ဳိးေတြကုိ ကူညီေနတာ ေတြ႔ရတယ္။

ဒီလုိ အကူအညီေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေစာင့္ၾကည့္မယ့္သူ ဘယ္သူျဖစ္မလဲ၊ ေစာင့္ၾကည့္တာကုိေရာ ခံႏုိင္သလား ဆုိတာ ေလ့လာၿပီးေတာ့မွ အကူအညီေပးသင့္တယ္ ဆုိတဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ တခါတုန္းက ေျပာခ့ဲတ့ဲ စကားဟာ အလြန္ကိုပဲ တန္ဖိုးရွိပါတယ္။

3D Fund က NGO ေတြကုိ ေထာက္ပ့ံတယ္။ ေငြသာ ၀င္သြားတယ္ NGO ေတြက ဘာေတြလုပ္ေနတယ္ဆုိတာ ျပည္သူလူထု မသိလုိက္ၾကဘူး။ ထိေရာက္မႈ ဘယ္ေလာက္ ရိွတယ္ဆုိတာ ေမးခြန္းထုတ္စရာ ျဖစ္ေနပါတယ္။

3D Fund က တကယ္ ထိထိေရာက္ေရာက္ လုပ္ေနသူေတြနဲ႔ လက္တဲြမွ ေအာင္ျမင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္လုပ္ေနတ့ဲ အဖဲြ႔ေတြက အကူအညီ မရတာေတြ ရိွပါတယ္။

တဘက္မွာလည္း အာဏာပုိင္ေတြက ထိန္းခ်ဳပ္မႈ သိပ္မ်ားရင္ ဒီေငြေတြက ထိေရာက္မွာ မဟုတ္ဘူး။ HIV နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တနုိင္ငံလုံး အတုိင္းအတာနဲ႔ ထိထိေရာက္ေရာက္ လုပ္မွ ေအာင္ျမင္မွာပါ။ အာဏာပုိင္ေတြက NGO ေတြကုိ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ လုပ္ပုိင္ခြင့္ေပးဖုိ႔လည္း လုိအပ္ပါတယ္။

3D Fund လိုပဲ အဲဒီ ေရာဂါသံုးမ်ိဳးအတြက္ လႉဒါန္းေနတဲ့ ေနာက္ထပ္ ႏုိင္ငံတကာ ရန္ပံုေငြ အဖြဲ႕အစည္းႀကီး တခုျဖစ္တဲ့ Global Fund ဆိုတဲ့အဖြဲ႕ႀကီးဆိုရင္ စစ္အစုိးရက လြတ္လြတ္လပ္လပ္ သြားလာလႈပ္ရွားခြင့္ကုိ ခ်ဳပ္ခ်ယ္ ကန္႔သတ္ထားလို႔ ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႔ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္က ျမန္မာႏုိင္ငံကေန ထြက္ခြာသြားခဲ့ပါတယ္။

မေန႔တေန႔ကေတာ့ အဲဒီ Global Fund အဖြဲ႕ႀကီးဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံကို လာမယ့္ တႏွစ္အတြင္း အေမရိကန္ ေဒၚလာ သန္း ၁၁၀ ကူညီသြားမယ္ဆိုတဲ့သတင္း ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ အခုလို လိုအပ္ေနတဲ့ အကူအညီကို ျပန္ေပးတဲ့ အတြက္ ႀကိဳဆိုရမွာပါ။ ဒါေပမယ့္ ဒီအလႉေတြက တကယ္ လိုအပ္ေနတဲ့ သူေတြရဲ႕ လက္ထဲကုိ ေရာက္ႏုိင္တဲ့ အစီအစဥ္ေတြလည္း ေသေသခ်ာခ်ာ ရွိသင့္ပါတယ္။

လက္ေတြ႔ လုိအပ္ခ်က္ကို မေပးႏုိင္ဘဲနဲ႔ သူ မလိုအပ္တာ ေပးမိျပန္ရင္လည္း ေပးကားေပး၏ မရ ဆုိတာလိုမ်ိဳး ျဖစ္မွာပါပဲ။

ဥပမာနဲ႔ ျမင္သာေအာင္ ေျပာရရင္ က်မ လူနာတခ်ဳိ႕ကို NGO တခုက လာေခၚပါတယ္။ စက္ခ်ဳပ္ သင္တန္း ေပးမယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ အသက္ေမြးမႈ ပညာ တတ္ေျမာက္ထားရင္ မဆုိးဘူး ဆိုၿပီး သင္တန္း လႊတ္လိုက္ ပါတယ္။ သင္တန္းလည္း ၿပီးလာေရာ သူတို႔ ပညာအနည္းငယ္ေတာ့ တတ္လာပါေပရဲ႕။ ဒါေပမယ့္ လက္ေတြ႔ လုပ္ကိုင္ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ စက္က ဘယ္မွာလဲ လုိ႔ သင္တန္းေပးသူေတြကုိ ေမးၾကည့္ေတာ့ “အဲဒါေတာ့ မတတ္ႏုိင္ ဘူး၊ ဒီ စက္ခ်ဳပ္ သင္တန္း ေပးတဲ့ စက္ေတြေတာင္ ငွားထားရတာ” ဆုိေတာ့ က်မလည္း သက္ျပင္းခ်ရံု မွတပါး မတတ္ႏုိင္ေတာ့ဘူးေပါ့။

ဒီသင္တန္းကို လူ ၃၅ ေယာက္ အတြက္ ေပးတာပါ။ က်မ စဥ္းစားမိတာက သင္တန္းကို ၅ ေယာက္ေလာက္ အတြက္ပဲ ေပး၊ ၿပီးတာနဲ႔ စက္ ၅ လံုး ၀ယ္ၿပီး ဆင္ေပးလုိက္ရင္ မျဖစ္ဘူးလား ဆုိတာမ်ိဳးပါ။ တကယ္ဆုိ လူ ဒီေလာက္မ်ားမ်ား ဘာလို႔ သင္တန္းေပးသလဲ ေမးရင္ အလႉရွင္ ဘက္ကေန ၾကည့္ေကာင္းေအာင္ ေပးတယ္ ဆုိတဲ့ အေျဖပဲ ထြက္ပါတယ္။ လူနည္းေနရင္ ေထာက္ျပ ေျပာဆုိခံရမွာ စုိးရိမ္ပုံ ရပါတယ္။ ဒီေတာ့ သင္တန္းတခု ေပးလုိက္၊ ေဒသခံ NGO ေလးေတြက ေငြသုံးလုိက္၊ လူနာေတြ တကယ္ ထိေရာက္မႈ ရွိမရွိ ဆိုတာလုိမ်ဳိး ဘယ္သူမွ မသိႏုိင္ေတာ့တ့ဲ အေနအထားေတြ ျမင္ေနရပါတယ္။

တေလာက HIV/AIDS ဆုိင္ရာ အကူညီေပးေရး ေဆြးေႏြးပြဲႀကီး တခုအတြက္ က်ပ္ သိန္း ၂၄၀ ေလာက္ သုံးလုိက္တယ္တ့ဲ။ လုပ္ငန္း မစႏုိင္ေသးခင္ ကုန္သြားတဲ့ ပိုက္ဆံပါ။ အရမ္းပဲ ႏွေျမာမိပါတယ္။

ေဆြးေႏြးပဲြကုိ ဟုိတယ္ႀကီးမွာ လုပ္မယ့္အစား ေစ်းသက္သာတ့ဲ ခန္းမ တခုမွာ လုပ္လိုက္ေပါ့။ ေစ်းႀကီးတ့ဲ အစားအစာေတြနဲ႔ ဧည့္ခံမယ့္အစား ေငြကုန္ေၾကးက် သက္သာမယ့္ လက္ဖက္ရည္ တခြက္စီေလာက္ တိုက္ လိုက္ေပါ့။ ဒါဆုိ ကုန္က်စရိတ္က နည္းသြားၿပီး လုပ္ငန္းစခ်ိန္မွာ ဒါေတြထည့္သံုးရင္ လူနာေတြအတြက္ ပိုမို အက်ိဳးရွိမယ္လို႔ ေတြးမိေနတာမ်ိဳးပါ။ ႏုိင္ငံတကာစံ ဆိုတာလည္း ဒီေလာက္ႀကီး အကုန္က်ခံၿပီး လုပ္ျပမွ မဟုတ္ေလာက္ပါဘူး။

ဒါက ထင္သာျမင္သာရွိတဲ့ ကိစၥရပ္ပါ။ မျမင္သာတာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ လူနာေတြကေတာ့ ဘာမွ မသိသလို အလႉရွင္ေတြလည္း ဘာမွ သိမယ္ မထင္ပါဘူး။

ဒီလုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္ေနတိုင္း ခ်ီးမြမ္း ေထာမနာျပဳ၊ သူရဲေကာင္း တေယာက္လုိ ဆက္ဆံေနတာဟာ ျမန္မာျပည္ မွာေတာ့ အေတာ့္ကို လြဲမွားေနတယ္လုိ႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။ အလႉရွင္ေတြလည္း သတိရွိရွိ ကူညီ ေဆာင္ရြက္ပါလုိ႔ က်မ အေလးအနက္ထား သတိေပး ေျပာဆိုလုိက္ရပါတယ္။ ။

comments and hits counting on Nov 23, 2009

Hits: 1696
Comments (6)Add Comment

Oneof the sutibable Point Of View
written by koyelay, November 23, 2009
In these days, we should ask this is question!!!!!!
Should learn more
written by Phoe Auu, November 23, 2009
Seems like author doesn't know well about the donors organizations and how they do it.
One thing for sure is that money doesn't come that easy from these international donors. They have well-crafted check and balance system and monitoring and evaluation systems for the recipient organizations to be accountable as much as possible. I agree with author about the fact that intended amount of these aids should reach the beneficiaries. But some points opinions in the article are not well-thought and professional.
မွန္တယ္
written by MHM, November 22, 2009
ျမန္မာေတြက ငါးပြက္ရာ ငါးစာခ်ဖို႔ လုပ္ၾကတာ မ်ားတယ္။ အန္ဂ်ီအိုကို စစ္အစုိးရက သူ႔အတြက္ အသုံးခ်ဖို႔ေလာက္ပဲ ၾကည့္ေနတာပါ။ ျပည္တြင္း အန္ဂ်ီအို အေတာ္မ်ားမ်ားကလည္း အစိုးရနဲ႔ ပလူးပလဲ လုပ္ၿပီး၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း တခုလို ၀င္လုပ္ေနၾကတာလို႔ပဲ ျမင္ပါတယ္။ NGO Business ေပါ့။
ဒီလိုမ်ိဳးလည္း ရွိတယ္လား?
written by Phoenix, November 21, 2009
ဒီလိုအျဖစ္မ်ိဳးလည္း ရွိတယ္ေပါ့? က်ေနာ္ အရင္က ေသခ်ာမသိဘူးဗ်ာ။ NGO တိုင္းက သူ႕ Donor နဲ႕သူ တကယ္ထိထိေရာက္ေရာက္ လုပ္ေနတယ္ပဲ ထင္ခဲ့မိတာ။ Fund ေတြ အလဟသတ္ ကုန္သြားတာ ႏွေျမာဖို႕ေကာင္းတယ္ဗ်ာ။ ျပဳျပင္သင့္ပါတယ္။
HIV & Burma
written by Mi Mi Linn, November 21, 2009
You are right. I am currently working in one of the LNGOs in Burma. Yes. we are spending too much money but we don not know what the results are. We need to produce more efforts. Of course, this military regime should be changed. With this regime, no efforts can be made. This is politics. Everything in Burma is related to politics. Love live Burma.
welcome to all INGOs
written by myo, November 21, 2009
We should welcome to all of INGOs because they are helping our people as much as they can.There may have some error in their management because they are led by foreigners and they don't know well about the country.Inernational donors trust to them only.They know the regulations how to get the funs from donors. "Welcome to all INGOs who helping our people".