news from NEJ

HIV ေ၀ဒနာရွင္မ်ားအတြက္ အလႉရွင္မ်ား အေရးေပၚ လိုအပ္
ေအာင္ထက္ / ၀၇ ဇြန္ ၂၀၁၀ ေခတ္ျပိဳင္တေန႔တျခား တိုးပြားလာေသာ HIV/ AIDS ေ၀ဒနာရွင္မ်ားအတြက္ ေဆး၀ါးစရိတ္ကုန္က်မႈ ေငြေၾကးအခက္အခဲ ရိွေနသည့္အတြက္ ART ေဆး၀ါးမ်ား ဆက္လက္ေပးေ၀ႏိုင္ရန္ မလြယ္ကူေတာ့ေၾကာင္း HIV အေရး ေဆာင္ရြက္ေနသူ မျဖဴျဖဴသင္းက ေျပာၾကားသည္။

ျပည္တြင္း အန္ဂ်ီအုိမ်ားစြာမွ ART (ARV) ေဆး၀ါးမ်ား ျဖန္႔ေ၀မေပးႏိုင္ေတာ့ျခင္း၊ မီးေလာင္ မဂၤလာေစ်း၏ လတ္တေလာ ေဆးေစ်းကြက္ ပ်က္သြားျခင္းတို႔ေၾကာင့္ HIV အပါအ၀င္ ၎ႏွင့္ ဆက္စပ္ေဆး၀ါးမ်ား တန္ဖိုးျမင့္တက္လာက ေငြအကုန္အက် ပိုမိုမ်ားလာသည့္အတြက္ ART ေဆး၀ါးမ်ား ဆက္လက္ျဖန္႔ေ၀ရန္ အခက္အခဲ ရိွလာျခင္းျဖစ္သည္ဟု ၎ကေျပာသည္။

“က်မတို႔က ေဆးယူထား၊ အလႉရွင္ ရလာရင္ ေငြသြားရွင္း၊ အဲလိုရိွတယ္။ အခု ေဆးပစၥည္းေတြ မီးေလာင္ဆံုး႐ံႈးကုန္ေတာ့ သူတို႔လည္း ဆိုင္ေတြကို အသစ္ကေန ျပန္စေနရတယ္။ ART ကို တျခားဆိုင္ေတြမွာ လက္လီ၀ယ္ယူဖို႔က်ေတာ့ က်မတို႔ ေငြလက္ငင္း မတတ္ႏိုင္ဘူးျဖစ္ေနတယ္” ဟု မျဖဴျဖဴသင္းက ေျပာသည္။

HIV/AIDS ေ၀ဒနာရွင္မ်ား ေသာက္သံုးရသည့္ ART (ARV) ေဆးမ်ားကို ျပင္ပေဆးဆိုင္မ်ားမွ ၀ယ္ယူပါက တလစာ (ပ်မ္းမွ်) (၃၀,၀၀၀) မွ (၃၅,၀၀၀) က်ပ္ ၀န္းက်င္ခန္႔ရိွေၾကာင္း၊ ထို႔ျပင္ HIV/AIDS ႏွင့္ ဆက္စပ္ေနေသာ အျခားေရာဂါမ်ားအတြက္ ကာကြယ္ေဆးမ်ားျဖစ္ေသာ Forcan, Septrim, Imodium ေဆးမ်ား၊ ပိုးသတ္ေဆးမ်ား၊ ၀မ္းပ်က္၀မ္းေလွ်ာအတြက္ ဓာတ္ဆားထုပ္မ်ားပါမက်န္ ယခင္ထက္ ေစ်းတက္ေနသည့္အတြက္ ေဆး၀ါး၀ယ္ယူမႈစရိတ္ ပ်မ္းမွ် လစဥ္ (၂၀-၂၅) သိန္းခန္႔ ကုန္က်ေနကာ ဆက္လက္၀ယ္ယူႏိုင္ရန္ ေငြေၾကးအခက္အခဲ ရိွေနသည္ဟု သိရသည္။

“သဇင္ ေဆးခန္းႀကီး အပါအ၀င္ အန္ဂ်ီအုိေတြအေနနဲ႔ HIV လူနာသစ္ေတြကို ေသြးစစ္ေပး႐ံုကလြဲလို႔ ART လံုး၀ မေပးႏိုင္ေတာ့ဘူး။ အရင္က အန္ဂ်ီအုိ အေတာ္မ်ားမ်ား (မိႈ၊ ေရယုန္၊ ၀မ္းပ်က္၀မ္းေလွ်ာ စတဲ့ အျခား အခြင့္အေရးယူေရာဂါ) (OI) ေဆးေတြ ေပးႏိုင္ေသးတယ္။ အခု သူတို႔ဆီမွာ OI ေတာင္ျပတ္ေနၿပီ။ အန္ဂ်ီအုိေတြမွာ ခုလို ART ေရာ၊ OI ေရာ ျပတ္ေနေတာ့ က်မတို႔ဆီကို လူနာေတြ ပိုတိုး၀င္ေနတယ္” ဟု လည္း မျဖဴျဖဴသင္းက ျပည္တြင္း အန္ဂ်ီအုိအဖြဲ႔အစည္းမ်ား၏ လက္ရိွရပ္တည္မႈကို ရွင္းျပသည္။

အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္၏ HIV/AIDS ေဝဒနာရွင္မ်ား ကူညီေစာင့္ေရွာက္ေရးႏွင့္ ပညာေပးေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားတြင္ ဦးေဆာင္လုပ္ကုိင္ေနသူ မျဖဴျဖဴသင္းက ၎တို႔အေနျဖင့္ လက္ရိွတြင္ လူနာ (၁၀၀) ဦးခန္႔အား ART ေဆး လစဥ္ ေပးေ၀ေနရၿပီး OI အဆင့္ လူနာသစ္မ်ားလည္း (၃-၄) ဦးမွ် ေန႔စဥ္ ေရာက္ရိွေနသည့္အတြက္ နယ္လူနာ (၁၀၀) ခန္႔ကို ေတာင္ဒဂံု (၁၈) ရပ္ကြက္၌ (၂) အိမ္၊ ေျမာက္ဒဂံု၌ (၂) အိမ္ စုစည္းေနထိုင္ေစကာ ART, TB, OI ေဆးမ်ားသာမက ၀မ္းေရးအခက္အခဲကိုလည္း တတ္ႏိုင္သမွ် ေျဖရွင္းေပးေနရသည္ဟု ေျပာဆိုသည္။

“လတ္တေလာ အခက္အခဲအရ လူနာနဲ႔ က်မတို႔ ေငြေၾကး တေယာက္တ၀က္ က်ခံေစတဲ့ ပံုစံမ်ိဳး၊ လူနာအခ်င္းခ်င္း ART လွည့္ေပးေနရတဲ့ ပံုစံမ်ိဳးေတြ လုပ္ေနရတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ လက္ရိွအေျခအေနအရ စားဖို႔ေတာင္ အႏိုင္ႏိုင္ဆိုေတာ့ ေဆး၀ါးကို အျပင္ေစ်းနဲ႔ ၀ယ္သံုးဖို႔ဆိုတာ ဘယ္လိုမွ မျဖစ္ႏိုင္ဘူး။ အမ်ားစုကို အခမဲ့ ေပးေ၀ေနရတယ္။ လူနာေတြ ေဆးျပတ္ရင္ အသက္တိုလိမ့္မယ္” ဟု ၎က ေျပာသည္။

ျပည္တြင္း အန္ဂ်ီအုိမ်ားသည္ 3D Funds, Global Funds တို႔မွ ေပးေ၀ေသာ ART ေဆးမ်ားျဖင့္သာ ရပ္တည္ေနရေၾကာင္း၊ လာမည့္ ၂၀၁၁ တြင္ Global Funds မွ ျမန္မာျပည္တြင္းသို႔ ART အလံုအေလာက္ ျဖန္႔ေ၀မည္ဟု သတင္းမ်ား ထြက္ေပၚေနသည့္အေပၚ မ်ားစြာ ေမွ်ာ္လင့္ေနရေၾကာင္း မျဖဴျဖဴသင္းက ေျပာသည္။

၎က “HIV လူနာေတြအတြက္ အေရးေပၚ ေငြေၾကးလိုအပ္ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတကာက ျဖစ္ေစ၊ တရားမ၀င္ ေငြေၾကးျဖစ္ေစ၊ ဘယ္အဖြဲ႔အစည္းက လႉလႉ အားလံုးကို လက္ခံမယ္။ ဒီနည္းပဲ ရိွေတာ့တယ္။ အဲလိုလုပ္လို႔ ျပႆနာ တစံုတရာ ရိွလာရင္ က်မ ေျဖရွင္းမယ္။ HIV လူနာေတြကို ART ေဆးျဖန္႔ေ၀လို႔ ေထာင္ခ်မယ္ဆိုလည္း က်မခံမယ္” ဟု ေခတ္ၿပိဳင္သို႔ ေျပာသည္။

မဂၤလာဒုံေဆး႐ုံႏွင့္ ေ၀ဘာဂီေဆး႐ုံတို႔တြင္လည္း ေဆးမေပးႏိုင္သည့္အတြက္ HIV/AIDS လူနာသစ္မ်ားကို လက္မခံေတာ့ေၾကာင္း၊ ေဆးေပးေနက် လူနာေဟာင္းမ်ားကို တလတႀကိမ္ ေဆးေပးေသာ္လည္း ရက္ခ်ိန္းမမွန္ ျဖစ္ေနေၾကာင္း သိရသည္။

စစ္အစိုးရကမူ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ HIV/AIDS ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈႏႈန္း က်ဆင္းခဲ့သည္ဟု ၂၀၀၉ ခုနွစ္ ကမာၻ႔ HIV/AIDS ေရာဂါတိုက္ဖ်က္ေရးေန႔တြင္ ေၾကညာခဲ့ေသာ္လည္း အေရအတြက္ အတိအက်ကိုမူ ေဖာ္ျပျခင္းမရိွေပ။