The Asean Dilemma

ျမန္မာျပႆနာႏွင့္ ေရွ႕မတိုး-ေနာက္မဆုတ္သာ အာဆီယံ

ေဒါက္တာ ပါဗင္ ခ်ာခ်ာ၀ါပုန္ပန္ ၾသဂုတ္ ၃၊ ၂၀၀၇
ၿပီးခဲ့သည့္ ဇူလုိင္လသည္ အေရွ႕ေတာင္အာရွႏုိင္ငံမ်ားအသင္း (အာဆီယံ) သုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံကို ၀င္ခြင့္ျပဳခဲ့သည္မွာ ၁၀ ႏွစ္ တင္းတင္းျပည့္ခဲ့ၿပီ။ လြန္ခဲ့ေသာ ၁၀ စုႏွစ္အတြင္းတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ နာတာရွည္ ႏုိင္ငံေရးအက်ပ္အတည္း၊ စစ္ အစိုးရ၏ ဒီမုိကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားလုပ္ရန္ တြန္႔ဆုတ္ဖင့္ေႏွးေနမႈႏွင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံေရး အတုိက္အခံ မ်ားအား ဆက္လက္ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်ေနမႈမ်ား ရွိေနခဲ့သည္။ ဤအေျခအေနတို႔က ကမၻာ့အလယ္တြင္ အာဆီယံ၏ ဂုဏ္သိကၡာကို မ်ားစြာထိခုိက္ေစၿပီး ေမးခြန္းထုတ္ဖြယ္ ျဖစ္လာရသည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ႏုိင္ငံေရးအက်ပ္အတည္းကို ေျဖရွင္းေပးႏိုင္ရန္ အာဆီယံအဖြဲ႔ ႀကီးက မစြမ္းႏိုင္ေသးသေ႐ြ႕ ေဒသတြင္း ဥေသွ်ာင္အဖြဲ႔အျဖစ္ ထူေထာင္သြားရန္ အားထုတ္ႀကဳိးပမ္းမႈမ်ားကလည္း မေအာင္ျမင္ႏိုင္၊ ပို၍ ခက္ခဲရႈပ္ေထြးေစခဲ့သည္။ ဆယ္ႏွစ္ကာလ လြန္ေျမာက္လာၿပီျဖစ္ရာ အာဆီယံအဖြဲ႔အေနျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ အဖြဲ႔၀င္ျဖစ္မႈကိုလည္းေကာင္း၊ ျမန္မာ အစုိးရကို ဒီမုိကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ မႈမ်ား လုပ္ေဆာင္ေစရန္ က်န္အဖြဲ႔၀င္ႏိုင္ငံမ်ားက ဖိအားမေပးႏုိင္၊ မစြမ္းႏိုင္ ျဖစ္ခဲ့ရမႈ မ်ားကိုလည္းေကာင္း နက္နက္နဲနဲ ျပန္လည္သုံးသပ္ရန္ လုိအပ္ေနၿပီ ျဖစ္သည္။ အာဆီယံအဖြဲ႔အေနျဖင့္ အဖြဲ႔ႀကီး၏ ေနာင္ အနာဂတ္ ျဖစ္ေပၚတုိးတက္ မႈမ်ားတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံက ထိုက္ထိုက္တန္တန္ မည္ကဲ့သုိ႔ ပါ၀င္အက်ဳိးျပဳႏုိင္မည္ ဆိုသည္ကိုပါ မိမိကိုယ္ကို မညႇာတမ္းေမးခြန္းထုတ္ရေတာ့မည့္ အခ်ိန္လည္း ျဖစ္ပါသည္။

ဤသို႔ ျပန္လည္သုံးသပ္ခ်က္မ်ား ျပဳမည္ဆိုလွ်င္ အာဆီယံက မစြမ္းႏုိင္ခဲ့ေသာ ကိစၥရပ္မ်ားမွ အစျပဳရလိမ့္မည္ ျဖစ္သည္။ ေျပာရလွ်င္ ျမန္မာႏုိင္ငံကို ယေန႔ ေခတ္မီကမၻာ့အသုိင္းအ၀န္းထဲသုိ႔သြတ္သြင္းရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ရာတြင္ မေအာင္ျမင္ခဲ့မႈကို ျပန္လည္ သုံးသပ္ရမည္ ျဖစ္သည္။ ျမန္မာစစ္အစုိးရသည္ အဖြဲ႔၀င္ျဖစ္လာသည္ႏွင့္ တၿပဳိင္နက္ အဖြဲ႔ႀကီးသုိ႔ ကတိက၀တ္ မ်ားစြာ ေပးအပ္ခဲ့သည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ၎၏ႏုိင္ငံေရးလမ္းေၾကာင္းကို ေျပာင္းလဲျပဳျပင္ရန္ ေဒသတြင္းႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာမွ ဖိအားေပးလာမႈမ်ားကို တခုၿပီးတခု ေျဗာင္က်စြာ ဆန္႔က်င္ခ်ဳိးေဖာက္ခဲ့သည္သာ ျဖစ္သည္။ ထိုမွ်မက ျမန္မာႏုိင္ငံက စြမ္းအင္ေလာင္စာအတြက္ ငမ္းငမ္းတက္ျဖစ္ေနၾကေသာ အိမ္နီးခ်င္းႏုိင္ငံမ်ားကို သဘာ၀ အရင္းအျမစ္မ်ားျဖင့္ ဖ်ားေယာင္းသိမ္းသြင္း၍၊ အာဆီယံအဖြဲ႔ကို ႏုိင္ငံတကာ၏ အမ်က္ေဒါသမ်ားမွ အကာအကြယ္အတြက္ ဒိုင္းလႊားသဖြယ္ပင္ အသုံးခ်ေနပါေသးသည္။


ထုိင္းႏုိင္ငံက “အျပဳသေဘာဆက္ဆံေရး” မူ၀ါဒကို ကမကထျပဳခဲ့ၿပီး ျမန္မာစစ္အစိုးရကို ၀ုိင္းပယ္ထားျခင္းထက္ စားပြဲ၀ုိင္း အတြင္း ရွိေနေစ၍ သိမ္းသြင္းေျဖာင္းဖ်ျခင္းက ပုိေကာင္းေၾကာင္း ကမၻာ့အျခားႏိုင္ငံမ်ားကို တိုက္တြန္းခဲ့ပါသည္။ ယခုအခါ ဤမူ၀ါဒသည္လည္း အလုပ္မျဖစ္၊ မေအာင္ျမင္ေၾကာင္း ထင္ရွားေနၿပီ ျဖစ္သည္။ လက္ေတြ႔တြင္ ထုိမူ၀ါဒအေနျဖင့္ အျပဳ သေဘာမေဆာင္သကဲ့သို႔ စစ္အစိုးရကိုလည္း သိမ္းသြင္းစည္းရံုးမထားႏိုင္ခဲ့ပါ။ ထိန္းခ်ဳပ္မႈလည္း မျဖစ္ခဲ့ပါ။ ရက္စက္ ရမ္း ကားေသာ ျမန္မာစစ္အစုိးရကို အာဆီယံ၏ေကာင္းခ်ီး ၾသဘာျဖင့္ ဥပေဒေၾကာင္းအရ တရား၀င္ေအာင္ ျပဳေပးခဲ့သည့္ႏွယ္ သာ ျဖစ္ေစခဲ့ပါသည္။


ေနာက္ပုိင္းေျပာင္းလဲက်င့္သုံးခဲ့ေသာ “ေပ်ာ့ေျပာင္းေသာ ထိန္းခ်ဳပ္ပါ၀င္ေစေရး” (Flexible engagement) မူ၀ါဒမွာလည္း အလုပ္ မျဖစ္ခဲ့ပါ။ ႏုိင္ငံတခု၏ ျပည္တြင္းေရးကို ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ျခင္းမျပဳရန္ဟူေသာ အာဆီယံ၏အေျခခံမူကို ခ်ဳိး ေဖာက္ရာ ေရာက္ေစသည္ဟူ၍ ေတြးျမင္ခဲ့ၾကပါသည္။


ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ေျပာင္းလဲမႈျဖစ္ေပၚေစရန္ အာဆီယံ၏ ႀကဳိးပမ္းအားထုတ္မႈ မေအာင္ျမင္ျခင္းအေၾကာင္းတြင္ အေရးႀကီး သည့္ အခ်က္ ၂ ခ်က္ ပါ၀င္ပါသည္။ပထမအခ်က္မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံအေနျဖင့္ ေဒသတြင္းအစုအဖြဲ႔အမ်ားႏွင့္ ေလွ်ာ္ညီစြာ တူညီ ေသာစံႏႈန္း၊ ရည္မွန္းခ်က္မ်ားရွိမည္ဟု ရုိးစင္းစြာ မွတ္ယူထားမႈ ျဖစ္သည္။ ဒုတိယအခ်က္မွာ အဖြဲ႔အေနျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဆုိင္ရာ မူ၀ါဒမ်ားကို အလားအလာရွိသည့္အတိုင္း အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္အတြက္ အလုပ္ျဖစ္ႏုိင္ေသာ မဟာဗ်ဴဟာ လည္းမရွိ၊ စုေပါင္းတာ၀န္ယူလိုသည့္ ဆႏၵလည္း မရွိၾကျခင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္။


ယခုမူ ေမးစရာမ်ားစြာ ထြက္ေပၚခဲ့ၿပီ ျဖစ္သည္။ အာဆီယံအဖြဲ႔အေနျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံျပႆနာအတြက္ လက္ေတြ႔က်သည့္ မဟာဗ်ဴဟာတရပ္ရပ္ ထြက္ေပၚလာရန္ ခ်မွတ္ခဲ့ဖူးပါသေလာ၊ ျမန္မာႏုိင္ငံျပႆနာသည္ အဖြဲ႔ႀကီး၏ ဂုဏ္သိကၡာကို ဆက္လက္ ထိခုိက္ေနေစမည္ဆုိလွ်င္ အဖြဲ႔အေနျဖင့္ ျမန္မာစစ္အစုိးရကို မည္သုိ႔ဆက္ဆံၾကမည္နည္း၊ မည္ကဲ့သို႔ေသာ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ားျဖင့္ ဆက္ဆံၾကမည္နည္း။ မျဖစ္မေနေျဖၾကားရမည့္ အထက္ပါေမးခြန္းမ်ားကို မကုိင္တြယ္ႏုိင္ပါက အဖြဲ႔၏ၾသဇာအာဏာကို ပုိ၍ ထိခုိက္ေစမည္ ျဖစ္ပါသည္။ သုိ႔မဟုတ္ ထုိ႔ထက္ ပိုမိုဆုိးရြားေသာ အေနအထားမ်ဳိးသုိ႔ပင္ ဦးတည္သြားႏုိင္ပါသည္။ ကမၻာ့မိသားစုအသုိင္းအ၀န္းတြင္ အာဆီယံကို စံမမီ၊ အေရးမပါဟု ျမင္လာၾကဖြယ္ ရွိပါသည္။


လြန္ခဲ့ေသာ ဆယ္စုႏွစ္အတြင္းက အာဆီယံက ျမန္မာႏုိင္ငံျပႆနာကို ေဒသတြင္းကိစၥအျဖစ္သာ ျမင္ခဲ့ၾကသည္။ ေဒသ အတြင္း ေျဖရွင္းႏိုင္သည္ဟု ျမင္ခဲ့ၾကသည္။ အဖြဲ႔၏ က်ယ္ျပန္႔မႈႏွင့္ ၾသဇာကိုခ်ဲ႕ထြင္ႏုိင္ရန္အတြက္ ျဖစ္ရွိေနေသာ အဟန္႔ အတားမ်ားကို ေက်ာ္လႊားရန္ အာရုံစုိက္ႀကဳိးပမ္းေနခ်ိန္တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ႏုိင္ငံေရးအက်ပ္အတည္းကို ေျဖရွင္းရန္ ဦးစား မေပးႏုိင္ခဲ့ၾကပါ။


အကယ္၍ ျမန္မာႏုိင္ငံသာ အာဆီယံအဖြဲ႔၏ ဥကၠ႒တာ၀န္ကိုရယူခဲ့လွ်င္ ဤအေျခအေနသည္ တာ၀န္ယူမႈရွိရွိျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ တတ္ေသာ အဖြဲ႔၀င္ ႏုိင္ငံတႏုိင္ငံျဖစ္လာမည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ထားခဲ့ၾကသည္။ သုိ႔ေသာ္ ျမန္မာႏိုင္ငံက အလွည့္က် ဥကၠ႒ ရာထူးကုိ မည္သူ႔မ်က္ႏွာကိုမွ်မေထာက္ဘဲ အေလးမထားသလို စြန္႔လႊတ္သြားခဲ့ပါသည္။


အကယ္၍သာ ျမန္မာစစ္အစိုးရကို ဇက္သတ္ရန္ႏွင့္ ျမန္မာအစုိးရအား ၎၏ ႏုိင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ျပဳလုပ္မည့္ ကတိက၀တ္မ်ားကို ေလးစားလုိက္နာရန္ နားမခ်ႏုိင္ျဖစ္ေနပါက ႏုိင္ငံတကာ ႏိုင္ငံေရးအ၀န္းအ၀ုိင္းႏွင့္ အဆက္ျဖတ္ ခံရ ႏုိင္သည့္အႏၱရာယ္ရွိေၾကာင္းကို အာဆီယံအေနျဖင့္ မၾကာေသးမီ ကာလကမွသာ သတိျပဳမိလာခဲ့ပါသည္။


ေရရွွည္ရည္မွန္းခ်က္မ်ားျဖစ္ေသာ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ အေရွ႕ေတာင္အာရွဘံုမိသားစု (Asean community) ဖြဲ႔စည္းတည္ ေထာင္ရန္ႏွင့္ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ႏုိ၀င္ဘာလတြင္ ထုတ္ျပန္ေၾကညာရန္ ျပင္ဆင္ထားသည့္ အာဆီယံပဋိညာဥ္စာတမ္းတို႔က ရွိေနပါသည္။ ဤအခ်က္မ်ားကို ျမန္မာႏိုင္ငံက လိုက္နာဖို႔ အေရးတႀကီး လိုအပ္ေနပါသည္။ သို႔ျဖင့္ အဖြဲ႔က ျမန္မာႏုိင္ငံႏွင့္ ပတ္သက္၍ တင္းတင္းက်ပ္က်ပ္ ကိုင္တြယ္ေဆာင္ရြက္ရန္ ေလာေဆာ္လာရပါသည္။ အေရးႀကီးေၾကာင္း အသိအမွတ္ျပဳ လာရၿပီ ျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံျပႆနာသည္ အာဆီယံႏွင့္ ျပင္ပေဒသမ်ား ဆက္ဆံေရးကိစၥမ်ားတြင္ အထူးသျဖင့္ ဥေရာပႏိုင္ငံမ်ား၊ အေမရိကတုိ႔ႏွင့္ ဆက္ဆံေရးတြင္ အစဥ္တစုိက္ အဟန္႔အတား ျဖစ္ေနေစခဲ့ပါသည္။


သုိ႔ႏွင့္ မၾကာေသးမီကပင္ အာဆီယံေခါင္းေဆာင္မ်ားက ျမန္မာႏုိင္ငံအေနျဖင့္ ေရွ႕ေလ်ွာက္ႏုိင္ငံတကာ အသုိင္းအ၀န္း၏ ေရွ႕ေမွာက္တြင္ ကိုယ့္ျပႆနာကို ကုိယ့္ဘာသာ ခုခံကာကြယ္ရန္ လိုလိမ့္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း အမ်ားက ၀င္ေရာက္ေျဖရွင္း ေပးႏိုင္ၾကလိမ့္မည္ မဟုတ္ေတာ့ဟု ထုတ္ေဖာ္ ေၾကညာခဲ့ပါသည္။ စစ္အစုိးရက ၎၏ ဒီမိုကေရစီလမ္းျပေျမပံုကို အေကာင္အထည္ေဖာ္သည့္ေနရာတြင္ ဖင့္ေႏွးၾကန္႔ၾကာေနရမႈႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ကုလသမဂၢေဆြးေႏြးပြဲ က်င္းပရန္ပင္ အခ်ဳိ႕အာဆီယံ အဖြဲ႔၀င္ႏုိင္ငံမ်ားက လိုလားေတာင္းဆုိ လာၾကပါသည္။


ဤေနရာတြင္ အာဆီယံအဖြဲ႔အေနျဖင့္ လုပ္ေဆာင္သင့္သည္မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံႏွင့္ပတ္သက္၍ ၎၏ ဆက္ဆံေဆာင္ရြက္မႈ သံတမန္စည္း၀ုိင္းကို ခ်ဲ႕ထြင္ရန္ပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံျပႆနာကို ေဒသတြင္းျပႆနာအျဖစ္မွ အေရွ႕အာရွတခုလံုး ဆုိင္ရာ ျပႆနာအျဖစ္သုိ႔ ေျပာင္းလဲလိုက္ရန္ လုိအပ္ေနပါသည္။ ထုိသုိ႔ျပဳလုပ္ႏုိင္ပါက ျမန္မာစစ္အစုိးရအေပၚ ႀကီးစြာေသာ ဖိအား ျဖစ္လာပါလိမ့္မည္။


ရွိႏွင့္ၿပီးသား လုပ္ငန္းစဥ္ ေတြ႔ဆံုပြဲမ်ားျဖစ္သည့္ အေရွ႕အာရွထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲ East Asia Summit မွတဆင့္ အာဆီယံ အေနျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ဆုတ္ယုတ္ယုိယြင္းလာေနေသာ အေျခအေနကို တရုတ္ႏွင့္အိႏိၵယႏုိင္ငံမ်ားႏွင့္ အေၾကအလည္ ေဆြးေႏြးရန္ လိုအပ္ပါသည္။ ၎တရုတ္ႏွင့္ အိႏၵိယႏိုင္ငံတုိ႔သည္

အေနာက္ႏုိင္ငံမ်ားမွ ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ ႏုိင္ငံတကာ အေရးယူဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆုိ႔မႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ခ်ိန္မွစ၍ ျမန္မာႏုိင္ငံကို အနီးကပ္မဟာမိတ္အျဖစ္ဆက္ဆံခဲ့ေသာ ႏုိင္ငံႀကီး ၂ ႏုိင္ငံလည္း ျဖစ္ပါသည္။


အာဆီယံအတြက္ အခက္ခဲဆုံးအလုပ္မွာ တရုတ္ႏွင့္အိႏၵိယႏုိင္ငံတုိ႔ကို မိမိတုိ႔၏ မဟာဗ်ဴဟာအက်ဳိးစီးပြားအစား လူ႔အခြင့္ အေရးကိစၥကို ေရွ႕တန္းတင္ရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း ေဖ်ာင္းဖ်ေျပာဆုိရန္ ကိစၥပင္ ျဖစ္ပါသည္။ “ ျမန္မာႏုိင္ငံ ကို မိမိတုိ႔၏ မဟာဗ်ဴဟာ အက်ဳိးစီးပြားအတြက္ တကုိယ္ေကာင္းဆန္စြာ ဆက္ဆံျခင္းသည္ လြန္ခဲ့ေသာဆယ္စုႏွစ္ အနည္းငယ္ အတြင္းက အေရွ႕အလယ္ပုိင္းေဒသအေပၚ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၏ စြမ္းအင္အေလးကဲေသာမူ၀ါဒႏွင့္ ဆက္ဆံခဲ့ျခင္း မ်ဳိး ႏွင့္ တန္းတူ အႏၱရာယ္မ်ားလိမ့္မည္ဟု အာဆီယံအေနျဖင့္ သတိေပးေထာက္ျပႏိုင္ေၾကာင္း” စကၤာပူႏုိင္ငံ အာရွေတာင္ အာရွေဒသ စူးစမ္း ေလ့လာေရးတကၠသုိလ္ (Institute of Southeast Asian Studies) မွ သုေတသီ တဦး ျဖစ္သူ မုိက္ေခးလ္ ဗာတီကီအိုးတစ္ (Michael Vatikiotis) က ေထာက္ျပထားပါသည္။


ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ အဆုံးအျဖတ္ေပးရမည့္ လမ္းဆုံလမ္းခြသုိ႔ ေရာက္ရွိလာၿပီ ျဖစ္ပါသည္။ ၎၏ ငါ့မင္းငါ့ခ်င္း ၀ါဒကို ဆက္လက္ဆြဲကိုင္ေနမည္ဆုိပါက အာဆီယံအဖြဲ႔တြင္းရွိ ၎၏အနာဂတ္မွာ လွပႏုိင္ေတာ့မည္ မဟုတ္ပါ။ လာမည့္ဆယ္ႏွစ္ တာကာလသည္ အာဆီယံအတြက္ေရာ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြက္ပါ ပုိ၍ အဆုံးအျဖတ္က်ေသာ ကာလျဖစ္ပါလိမ့္မည္။ အာဆီယံ အဖြဲ႔၏ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံအေျခခံဥပေဒ အေသးစားအျဖစ္ မွတ္ယူေနၾကေသာ က်င့္သုံးအသက္၀င္လာရန္ ရွိသည့္ အာဆီယံ ပဋိညာဥ္ဥပေဒ ထြက္ေပၚလာပါက ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ အဖြဲ႔၀င္ျဖစ္မႈအေနအထားမွာ ပို၍ပင္ ရႈပ္ေထြးသြားေစႏုိင္ပါသည္။ အာဆီယံအေနျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္မႈေပးရန္ ထုိက္တန္ေသာ အဖြဲ႔၀င္ႏုိင္ငံေလာ၊ သုိ႔မဟုတ္ အဖြဲ႔ႀကီးအတြက္ ဆန္ကုန္ေျမေလးေလာ ဆုိသည္ကို ဆုံးျဖတ္ရန္ အတင္းအက်ပ္ ဖိအားသက္ေရာက္လာလိမ့္မည္ ျဖစ္ပါသည္။

၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လထုတ္ ဧရာ၀တီ မဂၢဇင္းမွ Dr. Pavin Chachavalpongpun ေရးေသာ The Asean Dilemma ကို ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုပါသည္။

ေဒါက္တာ ပါဗင္ ခ်ာခ်ာ၀ါပုံပန္ (Dr. Pavin Chachavalpongpun) သည္ University Press of America မွ ထုတ္ေ၀ေသာ A Plastic Nation: The Curse of Thainess in Thai-Burmese Relations စာအုပ္ကိုေရးသားသူ ျဖစ္ပါသည္။